Το άρθρο που ακολουθεί δημοσιεύτηκε στο περιοδικό “Healthy Children Magazine” της Αμερικανικής Ακαδημίας Παιδιατρικής (A.A.P.) το φθινόπωρο του 2007. Απευθύνεται σε γονείς μαθητών ηλικίας 5-12 ετών και τονίζει κυρίως τη σημασία και την ανάγκη υποστήριξης στο σπίτι. Το βρήκα χρήσιμο και επίκαιρο. Το απέδωσα λοιπόν στα ελληνικά και το παραθέτω παρακάτω. Στο τέλος αυτού του άρθρου παραθέτω - για όσους ενδιαφέρονται - και το πρωτότυπο κείμενο στα αγγλικά με τίτλο “Class Act”.
«Δεν θα πρέπει να μας εκπλήσσει το γεγονός ότι η επιτυχία - ή η αποτυχία - στο σχολείο ξεκινάει στο σπίτι. Επιστημονικές μελέτες έχουν συνδέσει την κακή ακαδημαϊκή επίδοση με παράγοντες όπως έλλειμμα ύπνου, κακή διατροφή, παχυσαρκία, και έλλειψη υποστήριξης από τους γονείς. Τα καλά νέα είναι ότι αυτές οι ίδιες μελέτες δείχνουν επίσης υψηλότερους βαθμούς στα διαγωνίσματα από μαθητές που ζουν σε σπίτια όπου υπάρχουν υγιεινές συνήθειες, τακτικές "αυτοματοποιημένες διαδικασίες" (routines), και καλή επικοινωνία.
Πώς μπορείτε να διασφαλίσετε ότι το παιδί σας πηγαίνει στο σχολείο του αυτό το φθινόπωρο με τα καλύτερα δυνατά θεμέλια; Ακολουθήστε αυτές τις 10 συμβουλές και παρακολουθήστε το παιδί σας να ευδοκιμεί.
Επιβάλετε Υγιεινές Συνήθειες. Δεν μπορεί κάποιος να εκτελέσει καλά τη δουλειά του αν δεν νιώθει καλά. Για να βοηθήσετε το παιδί σας να έχει την καλύτερη δυνατή πιθανότητα να τα πάει καλά στο σχολείο, βεβαιωθείτε ότι ακολουθεί υγιεινές συνήθειες στο σπίτι. Επιλέξτε εκείνη την ώρα για να κοιμηθεί κάθε βράδυ που θα δώσει στο παιδί σας άφθονο ύπνο, και παρέξετε ένα υγιεινό πρωινό (breakfast) κάθε πρωί. Ενθαρρύνετε την άσκηση, και περιορίστε την ποσότητα του χρόνου που δαπανά στο να παρακολουθεί τηλεόραση, στο να παίζει βίντεο-παιγνίδια (video games), στο να ακούει μουσική, ή στο να χρησιμοποιεί τον υπολογιστή (computer).
Επιμείνετε σε μια "Αυτοματοποιημένη Διαδικασία" (Routine). Τα περισσότερα παιδιά ευδοκιμούν όταν υπάρχουν συνθήκες δομής (structure) και συνεπώς ανταποκρίνονται καλά σε "αυτοματοποιημένες διαδικασίες" (routines) που τα βοηθούν να οργανώσουν τις ημέρες τους. Σε πολλά σπίτια, για παράδειγμα, το παιδί ντύνεται, στρώνει το κρεβάτι του, και τρώει πρωινό (breakfast) ενώ η μητέρα του φτιάχνει το μεσημεριανό φαγητό για το σχολείο και γεμίζει τη σχολική σάκα του με τις τελειωμένες κατ' οίκον εργασίες (homework) και άλλα έντυπα. Όταν επιστρέφει στο σπίτι το απόγευμα, η μητέρα του σερβίρει ένα μικρό κολατσιό και το παιδί κάνει την κατ' οίκον εργασία του (homework) ενώ η μητέρα ετοιμάζει το βραδινό φαγητό. Οι "αυτοματοποιημένες διαδικασίες" (routines) μπορεί να διαφέρουν στις οικογένειες, αλλά το πολύ σημαντικό πράγμα είναι να γίνονται με τον ίδιο τρόπο κάθε μέρα έτσι ώστε το παιδί να γνωρίζει τι να περιμένει.
Δημιουργήστε μια "Εξέδρα Εκτόξευσης". Οι βετεράνοι γονείς γνωρίζουν ότι είναι σημαντικό να έχουν ένα μοναδικό μέρος που να βάζουν σχολικές σάκες, πανωφόρια (jackets), παπούτσια, κουτιά για φαγητά, και σχολικές εργασίες κάθε μέρα. Μερικοί το ονομάζουν "εξέδρα εκτόξευσης" (launch pad), ενώ άλλοι το ονομάζουν "σημείο συγκέντρωσης για την εκστρατεία" (staging area). Για παράδειγμα, αυτό το ειδικό μέρος μπορεί να είναι μια κρεμάστρα ή μια γωνιά κοντά στην εξώπορτα. Όπως και να το ονομάσετε, βρείτε ένα μέρος όπου το παιδί σας να μπορεί να φυλάει τα αντικείμενα που χρειάζεται για το σχολείο κάθε μέρα και κρατήστε το παιδί σας οργανωμένο. Με αυτόν τον τρόπο θα γνωρίζετε αμέσως που να βρείτε το κάθε τι στη διάρκεια της πρωινής βιασύνης.
Ορίστε Χώρο. Στο σχολείο το παιδί σας έχει ένα θρανίο ή ένα τραπέζι όπου εργάζεται. Υπάρχει άφθονο φως, άφθονα υλικά, και επαρκής χώρος για εργασία. Δεν θα ήταν λοιπόν χρήσιμο να του παρέξετε τον ίδιο τύπο περιβάλλοντος για την κατ' οίκον σχολική εργασία; Ένας ορισμένος για αυτόν τον σκοπό χώρος κάνει πιο εύκολο και πιο ευχάριστο για τα παιδιά το να ολοκληρώσουν στο σπίτι τις εργασίες που τους έχουν ανατεθεί. Ένα μικρό έπιπλο-γραφείο είναι εξαιρετική ιδέα, αλλά ένα καλάθι με υλικά και ένα τμήμα του πάγκου της κουζίνας είναι ακριβώς το ίδιο καλά.
Διαβάστε, Πάλι και Πάλι. Λέγεται συχνά ότι τα παιδιά δαπανούν τα πρώτα μερικά χρόνια μαθαίνοντας να διαβάζουν, και το υπόλοιπο της ζωής τους διαβάζοντας για να μαθαίνουν. Ο γραπτός λόγος είναι μια πύλη εισόδου σε όλα τα είδη της μάθησης, και όσο περισσότερο διαβάζετε (αναγιγνώσκετε) στο παιδί σας τόσο μεγαλύτερη είναι η πιθανότητα να γίνει ένας ικανότατος και ενθουσιώδης αναγνώστης. Προσπαθήστε να κάθεστε κάτω με το παιδί σας για να διαβάζετε λιγάκι κάθε μέρα, δώστε του άφθονες ευκαιρίες να σας διαβάζει δυνατά επίσης, και πάνω από όλα φροντίστε να περνάτε καλά με αυτήν τη διαδικασία. Ενώ η σημασία της ανάγνωσης με το παιδί σας είναι πολύ μεγάλη, από την άλλη μεριά δεν θα πρέπει να προκαλεί άγχος.
Μάθετε Πάντοτε. Το παιδί σας μπορεί να έχει περάσει ήδη την ηλικία των προσχολικών ετών, αλλά η εκπαίδευση στο σπίτι συνεχίζει να είναι ένα κρίσιμης σημασίας μέρος της συνολικής μαθησιακής εμπειρίας. «Η στάση μερικών γονιών τα τελευταία χρόνια είναι ότι είναι στο χέρι του σχολείου και των δασκάλων να κάνουν και να λύσουν τα πάντα, ότι από το σχολείο και τους δασκάλους και μόνο εξαρτάται να εξασφαλιστεί ότι τα παιδιά μαθαίνουν και ότι είναι υγιή και ασφαλή» λέει η γιατρός Barbara Frankowski, μέλος του Συμβουλίου Σχολικής Υγείας της A.A.P. «Είναι ορισμένα και ως ένα σημείο μόνο τα πράγματα που μπορούν να κάνουν οι δάσκαλοι. Οι γονείς θα πρέπει να συμπληρώνουν τη δουλειά του σχολείου με καλή υποστήριξη στο σπίτι». Αναζητήστε λοιπόν τρόπους για να διδάσκετε το παιδί σας όλη την ημέρα. Για παράδειγμα, η μαγειρική συνδυάζει στοιχεία μαθηματικών και επιστήμης. Χρησιμοποιήστε τον χρόνο που φτιάχνετε βραδινό φαγητό σαν μια ευκαιρία για να διαβάσετε μαζί και να ακολουθήσετε οδηγίες, για να συζητήσετε για κλάσματα, για να κάνετε υποθέσεις (π.χ. "Τι θα συμβεί όταν θα χτυπήσω τα ασπράδια των αυγών;"), και να εξετάσετε τα αποτελέσματα.
Ηγηθείτε. Τα παιδιά μαθαίνουν με το παράδειγμα. Δώστε στα παιδιά σας την ευκαιρία να σας “τσακώσουν” να διαβάζετε. Μάθετε χωρίς βιασύνη μια νέα δεξιότητα και συζητήστε την εμπειρία σας μαζί τους. Καθίστε κάτω και πληρώστε λογαριασμούς ή κάνετε άλλη “κατ’ οίκον εργασία” ενόσω τα παιδιά σας κάνουν τη σχολική τους εργασία. Αν επιδεικνύετε ισχυρή ηθική εργασίας (work ethic) και αναζητείτε συνεχώς για τον εαυτό σας ευκαιρίες για μάθηση, τα παιδιά σας θα αρχίσουν να διαμορφώνουν την ίδια συμπεριφορά στη δική τους ζωή.
Συζητήστε Συχνά. Γνωρίζετε πώς το παιδί σας νιώθει για την τάξη του, τη δασκάλα (ή δάσκαλο) του, και για τους συμμαθητές του; Αν όχι, ρωτήστε το. Συζητήστε μαζί του για το τι του αρέσει και τι δεν του αρέσει στο σχολείο. Δώστε του την ευκαιρία να εκφράσει τα άγχη του, τον ενθουσιασμό του, ή τις απογοητεύσεις του για κάθε μέρα, και συνεχίσετε να το υποστηρίζετε και να το ενθαρρύνετε επαινώντας τα επιτεύγματα και τις προσπάθειές του.
Δείξτε Ενδιαφέρον. Μη περιορίζετε την υποστήριξή σας στο παιδί σας. Κάντε το για τους δασκάλους του επίσης. Συναντήστε τους δασκάλους και μείνετε μαζί τους σε τακτική επαφή μέσω τηλεφώνου ή email έτσι ώστε να μπορείτε να συζητήστε οποιεσδήποτε ανησυχίες όταν εμφανιστούν. Αυτή η τακτική όχι μόνο θα ανοίξει δρόμους ώστε να μπορείτε να κάνετε ερωτήσεις, αλλά επίσης θα κάνει τους δασκάλους να νιώσουν πιο άνετα να σας καλέσουν αν έχουν ανησυχίες για το παιδί σας.
Περιμένετε Επιτυχία. Ο πιο σημαντικός ίσως τρόπος για να μπορέσετε να υποστηρίξετε τις προσπάθειες του παιδιού σας στο σχολείο είναι να περιμένετε, να προσδοκάτε ότι θα επιτύχει. Αυτό δεν σημαίνει ότι απαιτείτε από το παιδί να είναι ο καλύτερος μαθητής ή ο καλύτερος αθλητής ή ο καλύτερος καλλιτέχνης. Αντιθέτως, κάντε του γνωστό ότι περιμένετε από αυτό να δώσει τον “καλύτερο εαυτό” του έτσι ώστε να είναι υπερήφανο γι’ αυτά που μπορεί να κατορθώσει. Αν κάνετε σαφή αυτήν την προσδοκία σας και παρέχετε στο σπίτι ένα περιβάλλον που προωθεί τη μάθηση, τότε το παιδί σας θα έχει μεγαλύτερες πιθανότητες να γίνει ο καλύτερος μαθητής που μπορεί.»