Το φαινόμενο του Ιερού Ισλαμικού Πολέμου -δηλαδή του «τζιχάντ»- επέστρεψε δυναμικά στον κόσμο με το σύγχρονο ισλαμιστικό κίνημα. Όμως το φαινόμενο αυτό δεν είναι άγνωστο στον ελληνικό κόσμο, εφόσον δύο φορές εμφανίστηκε στην Εγγύς Ανατολή κατά τη διάρκεια των πρώτων δεκαετιών του 20ού αιώνα.
Την πρώτη φορά κατά τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, όταν ο Οθωμανός σουλτάνος, ο υπέρτατος ηγέτης, ο χαλίφης του ισλαμικού κόσμου, χαρακτήρισε ως τζιχάντ τη συμμετοχή τής υπό νεοτουρκικό έλεγχο Οθωμανικής Αυτοκρατορίας στον πόλεμο. Εκείνο το τζιχάντ θα κηρυχθεί με την απόλυτη συμπαράσταση των Γερμανών. Ο Stefan Ihrig αναφέρει ότι πολλοί ήταν εκείνοι «…μεταξύ αυτών και ο αυτοκράτορας (σ.τ.σ. Κάιζερ), που σκέφτονταν ότι μια Τζιχάντ υποκινημένη από και με καθοδηγητές τους Οθωμανούς θα ήταν ένας κρυφός άσος στο μανίκι κατά τον Μεγάλο Πόλεμο του 1914».
Στο πλαίσιο αυτού του οθωμανικού τζιχάντ, υπό την καθοδήγηση των κοσμικών εθνικιστών (Νεότουρκων) και με τις ευλογίες συγκεκριμένων μεγάλων χριστιανικών κρατών (Γερμανίας, Αυστρίας), έγιναν οι μεγάλες γενοκτονίες των χριστιανικών λαών της αυτοκρατορίας: των Αρμενίων, των Ελλήνων της Ανατολής και των Ασσυρίων. Οι πληθυσμοί αυτοί, που είχαν επιβιώσει για αιώνες μετά από την εισβολή και την κυριαρχία του τουρκικού Ισλάμ στην Ανατολή, θα πάψουν να υπάρχουν οριστικά μόλις στις αρχές του 20ού αιώνα.
Ο τελευταίος Ιερός Πόλεμος θα κηρυχθεί την περίοδο του ελληνοτουρκικού πολέμου 1919-1922. Με μια παράδοξη οικειοποίηση του Ισλάμ και των συμβόλων του από τον κοσμικό τουρκικό εθνικισμό, ο Μουσταφά Κεμάλ Πασά θα κηρύξει «τζιχάντ κατά των απίστων» (Ελλήνων και Αρμενίων) την περίοδο του ελληνοτουρκικού πολέμου (1919-1923). Θα ανακηρύξει εαυτόν gazi (γαζή), δηλαδή Ιερό Πολεμιστή για τη διάδοση του Κορανίου, μετά την πρώτη του νίκη κατά των ελληνικών στρατευμάτων στη μάχη του Σαγγάριου (Αύγουστος 1921).
Η παρακάτω περιγραφή αναδεικνύει τον θρησκευτικό ισλαμικό χαρακτήρα που έδωσε ο Μουσταφά Κεμάλ στην προσπάθεια ανατροπής των δυσμενών διευθετήσεων μετά την ήττα των Νεότουρκων στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο:«Στις 23 Απριλίου 1920 θα λάβει χώρα η εναρκτήρια συνεδρίαση της αυτοαποκαλούμενης εθνικιστικής Μεγάλης Εθνοσυνέλευσης στην Άγκυρα. Η αίθουσα της συγκέντρωσης ήταν μακρόστενη, διακοσμημένη με τις πράσινες σημαίες του Ισλάμ και με στίχους από το Κοράνι. Πλάι στην κεντρική αίθουσα υπήρχε αίθουσα προσευχής με αναλόγια και τάπητες στραμμένα προς τη Μέκκα […] Πριν από την έναρξη, οι βουλευτές συγκεντρώθηκαν στο τέμενος Χατζή Μπαϊράμ και προσευχήθηκαν. Στη συνέχεια κατευθύνθηκαν προς το κτήριο της Εθνοσυνέλευσης με τις σημαίες και τα ιερά κειμήλια μπροστά. Εκεί παρακολούθησαν την ανάγνωση ολόκληρου του Κορανίου και το κήρυγμα του Μπουχαρί, που αναφερόταν στις παραδόσεις του Προφήτη. Παράλληλα σφάζονταν αρνιά. Ακολούθησε ένα κήρυγμα σχετικά με τη θρησκευτική σημασία του εθνικού αγώνα και στη συνέχεια προσευχές για τη σωτηρία του Χαλίφη και της πατρίδας. Στο τέλος οι βουλευτές παρακολούθησαν τον ύμνο «Μεβλούντ» του Σουλεϊμάν Τσελεμπί, για τη γέννηση του Μωάμεθ. Ο ύμνος αυτός ψάλλεται σ’ όλες τις εξαιρετικές περιπτώσεις».2
Οι Έλληνες και οι Αρμένιοι θα συντριβούν στρατιωτικά, με την ευλογία σημαντικών χριστιανικών συμμαχικών κρατών (Ιταλία, Γαλλία), την αδιαφορία άλλων (Μεγ. Βρετανία, ΗΠΑ) και την αμέριστη συμπαράσταση της νεαρής Σοβιετικής Ένωσης. Το τζιχάντ θα ολοκληρωθεί με ιδιαίτερα αιματηρό τρόπο τον Σεπτέμβρη του 1922, όταν η τότε μοναρχική κυβέρνηση των Αθηνώνσυνειδητά παρέδωσε αφοπλισμένους τους χριστιανικούς πληθυσμούς της Μικράς Ασίας στους Τσέτες τους gazi Μουσταφά Κεμάλ. Η πυρπόληση και η σφαγή της Σμύρνης έλαβαν χώρα στο πλαίσιο του τζιχάντ που είχε κηρυχθεί. Η ήττα των «απίστων» επέφερε τις ποινές που προβλέπει το Κοράνι.
Η καταστροφή της Σμύρνης υπήρξε η τελευταία δραματική συνάντηση με το τουρκικό Ισλάμ. Συνάντηση που συνέβη σε ένα εντελώς νέο ιστορικό πλαίσιο, όπου αυτό το Ισλάμ είχε χάσει πλέον την πολιτική του αυτοτέλεια και είχε χρησιμοποιηθεί εργαλειακά από τις ανερχόμενες δυνάμεις του τουρκικού εθνικισμού, οι οποίες προσδοκούσαν να κατασκευάσουν μια Τουρκία απαλλαγμένη από τις μειονότητες.3
Ακόμα και η Συνθήκη της Λωζάννης, η τελευταία συνθήκη που ρύθμιζε τα του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου και αναθεωρούσε παλαιότερες συνθήκες (Σεβρών), αποφάσισε την υποχρεωτική ανταλλαγή των πληθυσμών και των περιουσιών μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας με βάση το θρησκευτικό κριτήριο: οι ελληνορθόδοξοι χριστιανοί της Τουρκίας θα έπρεπε να εγκατασταθούν υποχρεωτικά στην Ελλάδα και οι μουσουλμάνοι της Ελλάδας υποχρεωτικά στην Τουρκία.
1. Stefan Ihrig: «O θαυμασμός της Γερμανίας στις τακτικές του Κεμάλ», συνέντευξη στον Ηλ. Μαγκλίνη, εφημ. Καθημερινή, 27 Ιουνίου 2016. Τη δομική σχέση φασισμού και Ισλαμισμού υποστηρίζει ο Αλγερινός συγγραφέας Β. Sansal: «Ο ισλαμισμός… συνέπραξε με τον ναζισμό τις δεκαετίες του ’30 και του ’40, όπως και με τα φασιστικά αραβικά καθεστώτα. Οι έννοιες ισλαμοφασισμός και ισλαμικός φασισμός αποτυπώνουν μια πραγματικότητα. Η σύμπνοια ναζισμού και ισλαμισμού αποτελεί μια ιστορική πραγματικότητα: τη δεκαετία του ’30 ο Χίτλερ, βαδίζοντας προς την εξουσία, είχε εξασφαλίσει τη στήριξη των ισλαμιστών των οποίων πνευματικός ηγέτης ήταν ο Μεγάλος Μουφτής της Ιερουσαλήμ, ο Μοχάμαντ Αμίν αλ Χουσέινι, ο οποίος εξέδωσε φετβά καλώντας τους μουσουλμάνους να συστρατευθούν στον δίκαιο αγώνα του Χίτλερ ενάντια στους άγγλους και γάλλους αποικιοκράτες και ενάντια στον παγκόσμιο εβραϊσμό. Με αυτούς τους φανατικούς εθελοντές, ο Χίτλερ οργάνωσε έναν αραβικό στρατό, τις «αραβικές ταξιαρχίες» (μεταξύ των οποίων και το 13ο τάγμα Waffen SS Handschar), διαβόητες για την αποτρόπαιη δράση τους». (Γρηγόρης Μπέκος, «Μπουαλέμ Σανσάλ: «Το Ισλάμ είναι ο παιδαγωγός της βίας, φυσικής και συμβολικής»», εφημ. Το Βήμα, 13 Αυγούστου 2016).
2. Paul Dumont, Mustafa Kemal. 1919-1924 La memoire du siècle, εκδ. Εditions Complexe, Bρυξέλλες, 1983, σελ. 70-71, Βλάσης Αγτζίδης, «Ο τζιχαντιστής που κατέστρεψε τη Σμύρνη», εφημ. Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία, Κυριακή 31 Αυγούστου 2014.
3.Mike Scruggs, Jihad and Genocide Come to Smyrna, July 20, 2016,http://www.thetribunepapers.com/2016/07/20/jihad-and-genocide-come-to-smyrna/
Το παραπάνω κείμενο προέρχεται από το υπό έκδοση (Πατάκης) βιβλίο του «Εμείς και το Ισλάμ»… του Βλάση Αγτζίδη
Περισσότερα αφιερώματα εδώ.