Τέχνη - Σχεδιάγραμμα έκθεσης

Ορισμός: Τέχνη είναι η συνειδητή ενέργεια αλλά και η ιδιαίτερη ικανότητα του ανθρώπου για δημιουργία έργων που προκαλούν αισθητική συγκίνηση και αναπτύσσουν προβληματισμό. Μέσω της τέχνης, δεν εκφράζεται μόνο το ιδεώδες του ωραίου, σύμφωνα με την ιδιαίτερη αισθητική του καλλιτέχνη και της εποχής του, αλλά και ένας κοινωνικής υφής προβληματισμός, ανάλογος με τις ιδεολογικές αντιλήψεις, τους κοινωνικούς προσανατολισμούς, τις αξιολογικές προσεγγίσεις του δημιουργού και τις ιδιαίτερες συνθήκες του καιρού του. Αναπτύσσει μια βαθύτερη σύλληψη της πραγματικότητας και έτσι πραγματοποιείται η μετουσίωση της σε άλλες εκφράσεις και μορφές, που μπορούν να μεταβιβαστούν σε άλλους.

Mορφές τέχνης: α) εικαστικές ή πλαστικές. ( ζωγραφική, γλυπτική, αρχιτεκτονική,διακοσμητική ) β) φωνητικές ή τονικές τέχνες ( μουσική, λογοτεχνία) γ) κινητικές ή μιμητικές τέχνες (χορός , θέατρο, κινηματογράφος).

Η κίνητρα της καλλιτεχνικής δημιουργίας

Το ταλέντο του ανθρώπου, η προδιάθεση, η ευλογημένη κληρονομικότητα.

Η τάση του ανθρώπου για μίμηση.

Η τυχαία παραγωγή καλλιτεχνήματος.

Η λύτρωση του καλλιτέχνη από τα πάθη-εξαγνισμός.

               Το ξύπνημα της φαντασίας ως αντίδραση από την επαφή του καλλιτέχνη με την πραγματικότητα.

Η επιθυμία του καλλιτέχνη ν’ αλλάξει τη ζωή, να την αποδώσει χωρίς ατέλειες, καλύτερη (εξιδανίκευση της ζωής).

Ο πόθος της αθανασίας.

Η ανάγκη για αναγνώριση και διάκριση.

Η ανάγκη για εξομολόγηση και επικοινωνία με τον κόσμο.

Η επιθυμία για αποδοχή του εαυτού μας και για προσωπική ελευθερία.

Η ανθρωπιστική και κοινωνική συνείδηση.

Η επιθυμία για πρωτοτυπία και πρωτοπορία.

Η χρησιμοθηρία και ο ωφελιμισμός(χρήματα).

Ο συναγωνισμός ή ο ανταγωνισμός άλλων καλλιτεχνών.

 

      Μορφωτική αξία της τέχνης

Καλλιέργεια αισθητικών κριτηρίων , ανάπτυξη της ευαισθησίας και της καλαισθησίας ( τάξη , ρυθμός , συμμετρία , αρμονία) , στοιχεία πολύ απαραίτητα για τη βελτίωση της ζωής του σύγχρονου ανθρώπου ) .

Ο άνθρωπος που έχει καλαισθησία αποζητά το ωραίο σε κάθε εκδήλωση της ζωής του , από απλά καθημερινά θέματα , όπως για παράδειγμα το ντύσιμό του ή η διακόσμηση του σπιτιού του , μέχρι το μέσο ψυχαγωγίας  που επιλέγει . 

Ανάπτυξη της παρατηρητικότητας , της φαντασίας και της πρωτοτυπίας .

Καλλιέργεια του λόγου , δηλαδή της σκέψης , της έκφρασης , του μέτρου . 

Προσφέρει ψυχαγωγία  με την αισθητική συγκίνηση και την απόλαυση, αλλά και ψυχική ισορροπία και γαλήνη, λυτρώνοντας  τον άνθρωπο από την πληκτική καθημερινότητα  και το άγχος.

Μόρφωση με τη μετάδοση ιδεών, γνώσεων και προβληματισμών. Η τέχνη δίνει ερεθίσματα για προβληματισμούς και ενισχύει την κριτική αντίληψη ως αντίδοτο στην πνευματική οκνηρία και στη μαζοποίηση.

Με το αγαθό , το ιδεώδες και το αληθινό  , που μπορεί να πυκνώνονται σε ένα καλό έργο Τέχνης , διαμορφώνεται το ήθος , η αντίληψη της ζωής και οι αξίες του φιλότεχνου. Προβάλλει ιδανικά και αρετές που αποτελούν υγιή πρότυπα σεβασμού  και ανιδιοτέλειας για τη διάπλαση των ανθρώπων με υψηλό αίσθημα ευθύνης, ώστε να δράσουν ενάντια στην εκμετάλλευση και στην απανθρωποποίηση.

Εξευγενίζει , εκλεπτύνει το χαρακτήρα , καταπραΰνει τα πάθη και λυτρώνει. Οδηγεί στην αυτοκριτική και κατά συνέπεια στην αυτογνωσία. 

Γνώση της αξίας - άρα και σεβασμός - της πολιτιστικής κληρονομιάς και της καλλιτεχνικής δημιουργίας .

Η κοινωνική της σημασία 

Απελευθερώνει . Το καλλιτέχνημα είναι πάντα έργο ενός ελεύθερου ανθρώπου που με την οξυδέρκεια και τη φαντασία του μπορεί να διακρίνει περιορισμούς και αδικίες. Έτσι , η καλλιτεχνική δημιουργία μετατρέπεται συχνά σε φωνή διαμαρτυρίας και αντίστασης από την αυθαιρεσία της εξουσίας, καλώντας το φιλότεχνο στην αναζήτηση και της δικής του ελευθερίας,

Στηλιτεύει την ανηθικότητα και την ασχήμια και δίνει στον άνθρωπο το όραμα για έναν καλύτερο κόσμο , πιο δίκαιο , πιο ελεύθερο , πιο όμορφο και ειρηνικό.

Συντροφεύει τον άνθρωπο στη χαρά και στη λύπη και του προσφέρει παρηγοριά.

Τονώνει τη θρησκευτική πίστη.

Ενισχύει τα φιλειρηνικά αισθήματα, επισημαίνοντας την κοινή μοίρα των ανθρώπων και αντιμάχεται το ρατσισμό και τον εθνικισμό.

Εμπνέει την αγάπη για τη φύση.

Φέρνει κοντά τους ανθρώπους :"τίποτε δε μας ενώνει  καλύτερα ,λέει ο Σεφέρης από μια καλλιτεχνική συγκίνηση''. Λυτρώνει το άτομο από τη μοναξιά και την αντικοινωνική συμπεριφορά και προτάσσοντας το κοινό καλό, συμβάλλει στην καλλιέργεια της ομαδικότητας , της κοινωνικής συνείδησης.

Δεν αποτελεί μόνο σημαντικό στοιχείο του πολιτισμού ενός έθνους , αλλά και διακριτικό του γνώρισμα . Έτσι , συμβάλλει στη διαμόρφωση της εθνικής συνείδησης  και στην εδραίωση της δημοκρατίας.

ΤΕΧΝΗ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΟΣ

Το κάθε έργο τέχνης εκφράζει μία πραγματικότητα. Είναι το δημιούργημα ενός ανθρώπου, του καλλιτέχνη, που έχει ως στόχο  να επικοινωνήσει με το κοινό. Γι’ αυτό και, όταν ολοκληρώνεται, παύει να ανήκει στο δημιουργό του και γίνεται κτήμα των θεατών του.

  Η τέχνη έχει ως αποστολή να εξυψώνει την αισθητική καλλιέργεια των ανθρώπων, ώστε να γίνεται εφικτή μια ανώτερη ποιότητα ζωής. Το στοιχείο αυτό μάλιστα είναι ιδιαίτερα σημαντικό σήμερα, όταν οι γρήγοροι ρυθμοί εξέλιξης συμβάλλουν κατασταλτικά στην κατανόηση της ουσίας όσων μας περιβάλλουν, γεγονός που δεν επιτρέπει στο σύγχρονο άνθρωπο να ολοκληρωθεί ως προσωπικότητα και να οδηγηθεί στην ευδαιμονία.

Η ευδαιμονία  συνιστά τον επιτυχημένο και ανιδιοτελή συνδυασμό λογικής και αρετής, με σημαντικό συνεκτικό στοιχείο την τέχνη. Ο καλλιτέχνης με το δημιούργημά του δίνει εκείνο το απαραίτητο ερέθισμα, για να ''κινητοποιηθεί'' η κριτική ικανότητα, αλλά και για να αγγιχθούν οι ευαίσθητες χορδές του κάθε ανθρώπου. Ιδιαίτερα στις σύγχρονες κοινωνίες, όπου κυριαρχεί η στείρα τεχνοκρατική αντίληψη και το χρησιμοθηρικό πνεύμα, ο ρόλος του καλλιτέχνη είναι ακόμα πιο σπουδαίος. Είναι εκείνος που με τη γνησιότητά του και την πηγαία έκφρασή του, έχοντας συνείδηση της κοινωνικής του αποστολής θα εκφράσει μέσα από το έργο του τον προβληματισμό του και θα επισημάνει άμεσα ή έμμεσα τα μειονεκτήματα της εποχής του. Με τον τρόπο αυτό θα ευαισθητοποιήσει τους γύρω του και θα τους ενεργοποιήσει, ώστε τελικά να γίνει εφικτός ο εξανθρωπισμός της κοινωνίας.

         Η αναγωγή εξάλλου της κοινωνίας στην εξανθρωπισμένη της μορφής σχετίζεται άρρηκτα και με την ψυχαγωγική λειτουργία του έργου τέχνης. Η τέχνη έχει ως κέντρο τον άνθρωπο και σκοπό της την απόδοση ανθρωπίνων προτύπων με καθολική εμβέλεια, καθώς και την κάθαρση του θεατή. Με βάση τη διαδικασίας της ''εντελέχειας'' η τέχνη έχει ως ύλη τον άνθρωπο και τα βιώματά του και προσπαθεί απο '' δυνάμει ον'' να τον καταστήσει σε '' ενεργεία ον'', με απώτερο σκοπό την ψυχική του ανύψωση. Γι’ αυτό εξάλλου ο θεατής ενός γνήσιου έργου παρακινείται να στοχαστεί, να οξύνει την κρίση του και πραγματικά να ψυχαγωγηθεί.

  Η αγωγή όμως που επιτυγχάνεται μέσω ενός έργου τέχνης έχει διπλή φύση: από τη μια πλευρά μορφώνει το θεατή, από την άλλη όμως αναπλάθει και τον ίδιο τον καλλιτέχνη, καθώς τον βοηθάει να εμβαθύνει στην πραγματικότητα από την οποία αντλεί την έμπνευσή του, να την κατανοήσει καλύτερα και μέσω αυτής της κατανόησης να οδηγηθεί στην αυτογνωσία .

  Η τέχνη λοιπόν που συναρμόζει το κάλλος, το μέτρο, την αρμονία και την ευαισθησία μπορεί να σταθεί αρωγός στην προσπάθεια αυτοπραγμάτωσης του ανθρώπου. Η τέχνη διαπαιδαγωγεί τον άνθρωπο. Για το λόγο αυτό εξάλλου και η αισθητική καλλιέργεια πρέπει να κατέχει σημαντική θέση στη ζωή κάθε ανθρώπου.

              

     Παραβολή γνήσιας και νόθης τέχνης

Γνήσια τέχνη	Κίβδηλη τέχνη
Κομίζει μήνυμα κοινωνικό, ηθικό, φιλοσοφικό, πολιτικό, υψηλές αξίες, προβάλλει την εικόνα ενός καλύτερου κόσμου.	Ασαφές ή ανύπαρκτο μήνυμα που αναδίδει ρηχότητα, αναπαραγωγή «κακώς κειμένων».
Πρωτοτυπία στη σύλληψη του θέματος, ευρηματικότητα.	Κοινότοπο, τετριμμένο έργο.
Καλοδουλεμένο  έργο.	Προχειροφτιαγμένο, εύκολο έργο.
Ελεύθερη και δημιουργική έκφραση.	Τυποποιημένη, μαζική παραγωγή ή αρνητική στράτευση, δουλεία.
Απλή, λιτή.	Πομπώδης, βαρύγδουπη.
Αισθητική συγκίνηση, καλαισθησία.	Ακαλαισθησία, ασχήμια.
Αυθεντικότητα, ειλικρινής πρόθεση.	Υποκρισία, επίφαση, πρόφαση τέχνης.
Ευγένεια, ευπρέπεια.	Χυδαιότητα.
Κλασικό.	Επικαιρικό, της μόδας.
Ψυχαγωγία.	Διασκέδαση, αφιονισμός  του πλήθους.
Αναβαθμίζει και παιδαγωγεί.	Υποβαθμίζει και ναρκώνει.
Αποτέλεσμα :Λαϊκότητα	Αποτέλεσμα: Λαϊκισμός

 Σημασία της
1.Συμβάλλει στην πνευματική καλλιέργεια του ανθρώπου:
α)καλλιεργεί τις πνευματικές δυνάμεις και ασκεί τις διανοητικές ικανότητες του ανθρώπου. (κρίση, αντίληψη, φαντασία, επινοητικότητα κ.α.)
β)διευρύνει τους πνευματικούς ορίζοντες και τα ενδιαφέροντά του με άμεση συνέπεια την άνοδο του πνευματικού επιπέδου και της πολιτιστικής στάθμης. Τον καθιστά ικανό να προσεγγίζει πολυπρισματικά την πραγματικότητα και να διεισδύει στις εσώτερες πτυχές της.

γ) ενδυναμώνει την πολιτιστική του συνείδηση καθώς τον φέρνει σε επαφή με άγνωστες πτυχές του ιστορικού του παρελθόντος και παράλληλα τον διδάσκει από τα μεγαλουργήματα των προγόνων του.

2. Διδάσκει στο άτομο να βλέπει τα πράγματα μέσα από ένα διαφορετικό πρίσμα που ξεφεύγει απ’ τη χρηστική αντίληψη της ζωής. 

3. Αναπτύσσει την επικοινωνία ανάμεσα στο δημιουργό και στο κοινό και ανάμεσα στους ανθρώπους όλου του κόσμου και όλων των εποχών. Βοηθά τον καλλιτέχνη να εξωτερικεύσει τον ψυχικό του κόσμο.

 4. Υπερασπίζει τα πανανθρώπινα ιδανικά και εναντιώνεται σε κάθε μορφή αυθαιρεσίας, εκμετάλλευσης και αδικίας.

5. Σημαντική είναι η επίδρασή της στην κοινωνικοπολιτική ζωή:
α) δεν αποτελεί μόνο μέσο επικοινωνίας και σύσφιξης των διαπροσωπικών σχέσεων αλλά προβάλλει και πρότυπα ζωής και συμπεριφοράς, κοινωνικο-πολιτικές αξίες, όπως είναι η ισότητα, η δικαιοσύνη, η ελευθερία, η ειρήνη κ.α.
β) αφυπνίζει τις συνειδήσεις των πολιτών και τους ευαισθητοποιεί για σοβαρά κοινωνικά και πολιτικά ζητήματα.

6. Επηρεάζει τους ιδεολογικούς προσανατολισμούς του ανθρώπου:
α) προβάλλει υψηλές αξίες και ανώτερα ιδανικά
β) συντελεί σε μια επανιεράρχηση αξιών και τονώνει την έφεσή του να αγωνιστεί για την πραγμάτωση υψηλών στόχων.

7. Επιδρά θετικά στον ψυχισμό του ατόμου:
α) εκλεπτύνει τον ψυχικό κόσμο και εξευγενίζει τα συναισθήματα μέσω της αισθητικής συγκίνησης
β) απαλλάσσει από το άγχος της καθημερινότητας και την υπερένταση, λειτουργώντας ως μορφή εκτόνωσης που απελευθερώνει από την εσωτερική πίεση και ένταση
γ)προκαλεί την κάθαρση στο δημιουργό και στο δέκτη.

8. Αποτελεί μέσο που εκφράζει την ιδιαιτερότητα της προσωπικής δημιουργίας:
α) αναδεικνύει τις ιδιαίτερες κλίσεις και ικανότητες του ατόμου και τις μετατρέπει σε ταλέντο.
β) ικανοποιεί την ανάγκη του ανθρώπου να εξωτερικεύει τις ιδέες και τις ανησυχίες του, να αισθητοποιεί τα οράματά του.

9.  Συμβάλλει στην ηθική αρτίωση του ανθρώπου:
α) προβάλλει ανθρωπιστικές αξίες και πρότυπα ηθικής ζωής
β) υποστασιοποιεί και απαθανατίζει τις μεγάλες ηθικές πράξεις.

10. Η τέχνη κάθε λαού αποτελεί το κυριότερο στοιχείο της φυσιογνωμίας και της πολιτιστικής του ταυτότητας:
α) τα καλλιτεχνικά δημιουργήματα ενός λαού αντιπροσωπεύουν την ιδιαίτερη αισθητική του και χαρακτηρίζουν την ποιότητα του εθνικού του πολιτισμού.
β) η λαϊκή κυρίως τέχνη εκφράζει την πολιτιστική ταυτότητά του.

11. Ευνοεί την επικοινωνία των λαών:
α) καταλύει τα τοπικά όρια. Είναι γλώσσα διεθνής  με διαχρονική αξία.

β) συμβάλλει στη διαμόρφωση πνεύματος οικουμενικής συνείδησης.

Θεωρίες για το ρόλο της τέχνης

1) « Η τέχνη για την τέχνη» ( η τέχνη ως αυτοσκοπός): Θεωρία που πρεσβεύει την αντίληψη πως αποκλειστικός σκοπός της τέχνης είναι το φανέρωμα της ομορφιάς. Όμως η προσπάθεια αφαίρεσης οποιουδήποτε ιδεολογικού περιεχομένου από ένα έργο τέχνης καταργεί τη διάσταση του βάθους και οδηγεί στο στείρο φορμαλισμό.( στην εμμονή στη μορφή έναντι του περιεχομένου.) Είναι ανέφικτο να υπάρξει τέχνη αποστειρωμένη από ιδεολογικά στοιχεία διότι οι αντιλήψεις και οι πολιτικές πεποιθήσεις του δημιουργού διαπερνούν συνειδητά ή ασυνείδητα το έργο του. Παράλληλα, η στάση ουδετερότητας απέναντι στα πολιτικά ζητήματα μεταφράζεται σε στάση αδιαφορίας απέναντι στα κοινωνικά προβλήματα και οδηγεί τον καλλιτέχνη και το έργο του στην απομόνωση. Η άρνηση συμμετοχής στα κοινωνικά δρώμενα συνιστά έμμεση αποδοχή της καθεστηκυίας τάξης και συνεργεί στην διαιώνιση της αδικίας, άρα δεν αποτελεί ούτε πολιτικά ουδέτερη ούτε κοινωνικά ωφέλιμη στάση.

2) « Στρατευμένη τέχνη»: Θεωρία που πρεσβεύει την ανάγκη ιδεολογικής και πολιτικής στράτευσης του καλλιτέχνη και χρήσης του έργου του ως μέσου για την επίτευξη ιδεολογικών, πολιτικών ή κοινωνικών σκοπιμοτήτων. Και η παραπάνω θεωρία αποτελεί παρέκκλιση από την ουσία της τέχνης διότι η πρόταξη της κοινωνικής λειτουργίας της τέχνης οδηγεί στην υποτίμηση της αισθητικής της διάστασης ενώ η προσπάθεια προώθησης πολιτικών σκοπιμοτήτων μπορεί να μετατρέψει το καλλιτεχνικό έργο σε όργανο προπαγάνδας. Ταυτόχρονα η υπαγωγή του δημιουργού κάτω απ’τον έλεγχο πολιτικών κέντρων περιστέλλει τα όρια της καλλιτεχνικής ελευθερίας του. Υπηρετεί πολλές φορές με τρόπο δογματικό πολιτικές ιδεολογίες , ηθικές και θρησκευτικές πεποιθήσεις, επιδιώκοντας να μεταδόσειανάλογα ερεθίσματα και μηνύματα.

3) Εμπορευματοποιημένη τέχνη: Ονομάζεται η καλλιτεχνική παραγωγή έργων χαμηλής αισθητικής αξίας που ως κύριο σκοπό δεν έχει την έκφραση του ωραίου αλλά την εξασφάλιση του κέρδους. Σήμερα η τέχνη δε βρίσκει πρόσφορο έδαφος για να αναπτυχθεί, καθώς είναι άγνωστος ο σκοπός της και είναι γνωστή η σύνδεσή της μ΄όλα τα επίπεδα με τη μαζική κουλτούρα. Η τέχνη στην εποχή της καλπάζουσας εξέλιξης της πληροφορικής, χάνει την αυθεντικότητά της, το προσωπικό της ύφος και αναγκάζεται να προσαρμοστεί στις αλλοτριωτικές εμπορευματοποιημένες απαιτήσεις μιας κοινωνίας, που δεν προλαβαίνει να βιώσει τις εξελίξεις της. Η εμπορευματοποιημένη τέχνη εξυπηρετεί την προχειρότητα, το γρήγορο, το επιφανειακό και επουσιώδες. Στερείται συναισθήματος και ευαισθησίας ενώ δημιουργεί περισσότερα δυσεπίλυτα ερωτηματικά από όσα καλείται να λύσει. Λειτουργεί μόνο στο βωμό εξυπηρέτησης των οικονομικών απαιτήσεων και των υψηλών προσωπικών προσδοκιών, που παραβιάζουν τα ανθρώπινα όρια. Συντελεί στον πνευματικό σκοταδισμό. Γίνεται πολλές φορές φορέας στυγνής και νόθης διασκέδασης.  Η ανάπτυξη της εμπορευματοποιημένης τέχνης οφείλεται :

   ▪ στη λειτουργία της πολιτιστικής βιομηχανίας (δισκογραφικές, κινηματογραφικές, κτλ. εταιρείες) που παράγει με μαζικό τρόπο καλλιτεχνικά προιόντα ευτελούς αξίας.

   ▪ στη συνεχή προβολή των καλλιτεχνικών υποπροιόντων απ’τα μέσα μαζικής ενημέρωσης και τη διαφήμιση. Μέσα από τα έτοιμα πολιτιστικά στοιχεία που προβάλλουν και καθιερώνουν άκριτα, ενισχύονται η νέκρωση της φαντασίας και του προβληματισμού.

   ▪ στην ελλιπή αισθητική αγωγή του κοινού και στη μη εξοικείωσή του με την υψηλή τέχνη. Οι φορείς αγωγής όπως το σχολείο και η οικογένεια δεν προάγουν την καλλιτεχνική ευαισθησία και παιδεία.

   ▪ στο χαμηλό αισθητικό επίπεδο των καλλιτεχνικών υποπροιόντων και στη προσφορά εύκολης  διασκέδασης, ακάματης τέρψης και απλής εκτόνωσης.

   ▪ στην ταχύτατη εξέλιξη των μηχανικών δημιουργημάτων του ανθρώπου, που αντικατέστησαν πια την αυθόρμητη και αυθεντική δημιουργία με το χέρι, την ψυχή            και το συναίσθημα.

   ▪ στην απουσία ερεθισμάτων και παραστάσεων στις απρόσωπες μεγαλουπόλεις.

   ▪ στην κυριαρχία των ειδώλων, των λανθασμένων και εφήμερων προτύπων αλλοιώνει την αυθεντικότητα της τέχνης.

   ▪ στην ανάγκη για ξεκούραση και εκτόνωση από την πραγματικότητα που δημιουργεί τις κατάλληλες προυποθέσεις για ανάπτυξη μόνο μορφών νόθας ψυχαγωγίας.

   ▪ στην αδιαφορία της πολιτικής και πνευματικής ηγεσίας για την προβολή της ιστορίας, του ρόλου και της αναγκαιότητας της τέχνης μέσα στη σύγχρονη εποχή.

  Επιπτώσεις της εμπορευματοποιημένης τέχνης: ▪ μετατροπή της τέχνης σε καταναλωτικόπροιόν και υποβάθμιση της αισθητικής της αξίας

                                                                          ▪ περιστολή της αισθητικής ελευθερίας και των ορίων της καλλιτεχνικής έκφρασης, τυποποίηση της έμπνευσης και

                                                                            της δημιουργίας.

                                                                          ▪ υποβιβασμός του αισθητικού κριτηρίου του κοινού και άσκηση αρνητικής πνευματικής και ψυχικής επίδρασης.

                                                                          ▪ επικράτηση της μαζικής κουλτούρας και συνακόλουθη πολιτιστική υποβάθμιση.

  Τρόποι αντιμετώπισης των συνεπειών της εμπορευματοποιημένης τέχνης: ▪ αισθητική αγωγή του κοινού μέσω της εκπαίδευσης και της δια βίου παιδείας.

                                                                                                                 ▪  προβολή της αληθινής τέχνης από τα ΜΜΕ και όλους τους φορείς αισθητικής παιδείας.

 Η απουσία της τέχνης από τη ζωή του ανθρώπου

   Η απουσία της τέχνης από τη ζωή του ανθρώπου και ενός λαού αποτελεί ανασταλτικό παράγοντα στην εξέλιξή του.

     ▪ Σηματοδοτεί την έλλειψη της ομορφιάς ,της αρμονίας,  του μέτρου ,του ωραίου.

     ▪ Αιχμαλωτίζει τη σκέψη σε στεγανά.

     ▪ Καθιστά δυσχερή την επικοινωνιακή προσέγγιση ατόμων και λαών καθώς η τέχνη είναι παγκόσμια γλώσσα.

     ▪ Ενισχύει εντάσεις, συγκρούσεις, πάθη, επιθετικά ένστικτα διότι, η απουσία της σημαίνει την αδυναμία εκλέπτυνσης των ενστίκτων.

     ▪ Επιτείνει την απουσία οραμάτων, υψηλών ιδανικών, προοπτικών για ποιότητα ζωής.

     ▪ Συντελεί στην κοινωνική, πολιτική, πολιτιστική και πολιτισμική οπισθοδρόμηση, ατόμων και λαών.

        Συνεπώς: Το αληθινό έργο τέχνης αποκρυσταλλώνει το ωραίο και αισθητοποιεί το βαθύτερο πνεύμα μιας εποχής. Επομένως, ούτε  έξω απ’την εποχή μπορεί να είναι ούτε υποταγμένο στην καθημερινότητά της. Η τέχνη όμως είναι η δίοδος μέσω της οποίας τελικά ο άνθρωπος μπορεί να εξυπηρετήσει αλλά και να γνωρίσει ουσιαστικά τον εαυτό του, τους άλλους και το περιβάλλον. Η τέχνη είναι δημιούργημα της σχέσης του καλλιτέχνη με την κοινωνία, μέσα στην οποία ζει  και αναπτύσσεται. Παίρνει τα έρεθίσματα από αυτήν και προβάλλει μέσα από τα έργα του τις θέσεις. Επομένως το να είναι η τέχνη αστράτευτη θεωρείται υπόθεση δύσκολη, και μάλλον αδύνατη. Άλλωστε όπως υποστηρίζουν οι οπαδοί της στρατευμένης τέχνης, κάθε εκδήλωση της που δεν απορρέει και δεν αγγίζει τη ζωή, τις αλλαγές  και τα αδιέξοδά της είναι άχρηστη, ανούσια, ουδέτερη και αδιάφορη. Δεν φαίνεται να έχει αποστολή άρα δεν μπορεί να εκπληρώσει  και τον ιστορικό της ρόλο στην ανθρώπινη εξέλιξη.

        Συνώνυμα: φιλοτεχνία, καλλιτεχνία, επιδεξιότητα.

        Αντίθετα: Ατεχνία, αδεξιότητα, κακοτεχνία.

 Προυποθέσεις για την καλλιέργεια της τέχνης 

  Η τέχνη αποτελεί το μέσο της τελείωσης, ηθικής και πνευματικής ολοκλήρωσης του ανθρώπου. Για να μυηθεί σ’αυτήν και να την κατακτήσει χρειάζεται: ▪ να συνειδητοποιήσει την αναγκαιότητα και την αξία της.

                  ▪ να επαναπροσδιορίσει ο ίδιος το ρόλο της σ’αυτήν.

                  ▪ να επιδιώξει να κινητοποιηθεί στο πλαίσιό της

                  ▪ να διαθέτει ανθρωπιστική παιδεία, η οποία θα προάγει την αισθητική του αγωγή και πραγμάτωση, και την καλλιτεχνική του ευαισθησία.

                  ▪ να επιδιώκει τη μελέτη των διάφορων μορφών τέχνης, οι οποίες θα προάγουν το καλλιτεχνικό του συναίσθημα. 

  H τέχνη για να εξελιχθεί χρειάζεται το δημοκρατικό πολίτευμα, στο πλαίσιο του οποίου, θα είναι εφικτή η ελευθερία της σκέψης, της έκφρασης και της δράσης. Επιβάλλεται λοιπόν να:

                  ▪ Αντιτίθεται στον εκχυδαισμό και την εμπορευματοποίησή της, που την έχουν μετατρέψει σε μαζική κουλτούρα.

                  ▪ Απαιτεί δημιουργικούς κοινωνικούς και πολιτικούς φορείς, οι οποίοι θα συμβάλλουν οικονομικά και ηθικά στη βελτίωση και πρόοδο των καλών τεχνών.

                  ▪ Επιζητεί τη σωστή μετάδοσή της από όλους τους πολιτιστικούς συλλόγους ιδιαίτερα στη νέα γενιά, προκειμένου η δεύτερη να γαλουχηθεί σωστά για να συμβάλλει στη συνέχειά της.

                  ▪ Απαιτεί την πνευματική καλλιέργεια των ατόμων μέσα από τη σωστή αξιοποίηση της παράδοσης, την ευόδωση των αξιών και την αναθεώρηση των προσανατολισμών της.

                  ▪ Οδηγεί την ενεργοποίηση των κοινωνικών φορέων της οικογένειας και του σχολείου, οι οποίοι οφείλουν να προσφέρουν τα ερεθίσματα, που απαιτούνται για την αισθητική καλλιέργεια της νέας γενιάς.

                  ▪ Επιβάλλει την παρουσία και τη συμβολή της πνευματικής ηγεσίας, η οποία σε συνεργασία με τους πνευματικούς φορείς θα δημιουργήσει και θα προβάλλει την ποιοτική τέχνη, καθιστώντας δυνατή τη μύηση της νέας γενιάς σ’αυτήν.

                                            « Δεν κατασκευάζονται έργα τέχνης σύμφωνα με τις αντιλήψεις κάποιας δημόσιας υπηρεσίας. Μόνο μπότες φτιάχνονται επί μέτρω. Πολλοί άνθρωποι, μορφωμένοι πολιτικά είναι αμόρφωτοι καλλιτεχνικά, κι έτσι η κρίση τους δεν έχει κύρος.»Brecht

http://filologikesidees.blogspot.gr

Περισσότερο εκπαιδευτικό υλικό για το Λύκειο εδώ.