Για τα μεγαλύτερα παιδιά (7 έως 12 ετών) το κλειδί της διαχείρισης του χρόνου και προπαντός της αυτο-οργάνωσης είναι να έχουν στο δωμάτιο/γραφειάκι τους το εβδομαδιαίο πρόγραμμα του σχολείου και των εξωσχολικών δραστηριοτήτων και ρολογάκι.
Ειδικότερα, σας προτείνουμε τις εξής 3 πρακτικές:
- Παρακολούθηση υποχρεώσεων
Τα παιδιά ηλικίας 7 έως 12 ετών πρέπει να αναλαμβάνουν την υποχρέωση να παρακολουθούν τις υποχρεώσεις τους σε καθημερινή βάση (δηλαδή να ξέρουν τι μέρα είναι, τι έχουν να κάνουν και πότε). Αρχικά με τη δική σας βοήθεια και σταδιακά μόνα τους θα πρέπει να παρακολουθούν το ρολόι και το εβδομαδιαίο ημερολόγιο.
Για να αποκτούν όλο και περισσότερο τον έλεγχο και την ευθύνη των υποχρεώσεών τους ακολουθείστε τις εξής πρακτικές:
- Αντικαταστήστε τις «εντολές» προς το παιδί με «ερωτήσεις»: Π.χ. «Σήμερα είναι Δευτέρα… σωστά; Έχεις σήμερα κάτι άλλο να κάνεις εκτός από το σχολείο;»
- Παραχωρήστε στο παιδί την ευθύνη για τον προγραμματισμό της προετοιμασίας τους για το σχολείο. Κάθε φορά που το παιδί κάθεται να μελετήσει τα μαθήματα της επόμενης μέρας, θα πρέπει να του ζητάτε να ελέγξει τι ώρα είναι και να υπολογίσει πόσο χρόνο διαθέτει για να ολοκληρώσει τη μελέτη του, μέχρι π.χ. να φύγετε για τα Αγγλικά. Το σημαντικό δηλαδή είναι να μην ξεκινά τη μελέτη του χωρίς να έχει υπόψη του τι ώρα είναι και χωρίς να έχει αίσθηση του διαθέσιμου χρόνου. Ακόμα και αν το παιδί δεν προλάβει να ολοκληρώσει κάτι μέσα στο χρόνο που είχε προγραμματίσει, είναι σημαντικό να μάθει να παρακολουθεί το ρολόι αντί να μην «ξεχνά» ότι υπάρχει.
- Αποφύγετε να γίνεστε εσείς το ρολόι του παιδιού. Αντ΄ αυτού αξιοποιείστε το ξυπνητηράκι ή το ρολόι της κουζίνας και μάθετε στο παιδί να το προγραμματίζει για να ξέρει πότε πέρασαν τα 20 λεπτά ή η μισή ώρα. Αρχικά μπορεί το παιδί θα έχει το νου του περισσότερο στο ρολογάκι παρά σε αυτό που έχει να κάνει, αλλά σύντομα θα το εντάξει στην καθημερινότητά του και θα μάθει απλώς να το αξιοποιεί σαν εργαλείο.
- Εξοπλίστε το γραφειάκι του παιδιού με post-it ώστε να ενθαρρύνετε το παιδί να κάνει σημειώματα για πράγματα που πρέπει να κάνει. Με τον τρόπο αυτό αναλαμβάνει και την ευθύνη να κάνει περισσότερα πράγματα και απαλλάσσει εσάς από μικρές υποχρεώσεις (π.χ. να βάλετε νερό στο παγούρι του κλπ.)
- Λίστα υποχρεώσεων
Η ορθή διαχείριση του χρόνου συνδέεται άμεσα με το να μπορεί κανείς να ιεραρχεί αυτά που έχει να κάνει και να βάζει προτεραιότητες.
- Να ενθαρρύνετε το παιδί να σημειώνει και να κάνει λίστα με αυτά που πρέπει να κάνει (π.χ. τι έχει να κάνει μέσα στο Σαββατοκύριακο, τι πρέπει να πάρει μαζί του για μια εκδρομή, τι πρέπει να κάνει για να προετοιμάσει το πάρτι του ή ένα πάρτι-έκπληξη για τη γιαγιά του). Μάλιστα είναι καλό να σκέφτεστε φωναχτά, όταν οργανώνετε τη δική σας μέρα ή την εβδομάδα σας γράφοντας λίστα υποχρεώσεων και να συζητάτε με το παιδί για το πώς θα βάλει προτεραιότητες σε αυτά που έχει να κάνει.
- Κάθε βράδυ πριν το παιδί κοιμηθεί, μπορείτε να καθιερώσετε ένα 10λεπτο όπου θα σκεφθεί τι έχει να κάνει την επόμενη μέρα. Μάλιστα, μπορείτε να αξιοποιήσετε αυτό το 10λεπτο για να οργανώσετε και τη δική σας επόμενη μέρα.
Μην ξεχνάτε ότι για τα παιδιά της Α’ Δημοτικού το να γράφουν λίστες με υποχρεώσεις είναι και μια καλή άσκηση γραφής.
- Χρονοπρογραμματισμός εργασιών
Είναι βασικό το παιδί να μάθει έγκαιρα να κάνει τον χρονοπρογραμματισμό εργασιών που απαιτούν αρκετό χρόνο προετοιμασίας και υπερβαίνουν τα χρονικά όρια της μελέτης για την επόμενη μέρα (π.χ. Ο δάσκαλος αναθέτει στην αρχή της σχολικής χρονιάς στα παιδιά να διαβάσουν ένα λογοτεχνικό βιβλίο και να το παρουσιάσουν μετά τις διακοπές των Χριστουγέννων).
- Από τις πρώτες τάξεις του σχολείου τα παιδιά αναλαμβάνουν μικρά projects (π.χ. συγκεντρώνουν πληροφορίες/στοιχεία και στο τέλος φτιάχνουν κάτι ή παραδίδουν μια τελική εργασία). Καλό είναι όταν ανατίθενται στο παιδί τέτοιου τύπου εργασίες, δηλαδή εργασίες που τις ‘δουλεύει’ για αρκετό καιρό μέχρι να τις παραδώσει, να ενθαρρύνουμε το παιδί να κάνει ένα πλάνο ενεργειών. Ειδικότερα:
- Να σημειώσει στο ημερολόγιό του πότε πρέπει να παραδώσει την εργασία
- Να καταγράψει τι πρέπει να κάνει για να ολοκληρωθεί η εργασία και να βάλει σε σειρά αυτά τα ενδιάμεσα βήματα
- Να σημειώσει πόσο χρόνο πρέπει να αφιερώσει σε κάθε ενδιάμεσο στάδιο της εργασίας, ώστε να προλάβει να ολοκληρώσει έγκαιρα την εργασία.
- Να βοηθάτε το παιδί να παρακολουθεί το πλάνο των ενεργειών του και να τσεκάρει την πρόοδό του.
- Παρακολούθηση εξωσχολικών δραστηριοτήτων
Τα περισσότερα παιδιά αναλαμβάνουν πλήθος εξωσχολικών δραστηριοτήτων με αποτέλεσμα μετά το σχολείο να ‘τρέχουν’ κυριολεκτικά από δραστηριότητα σε δραστηριότητα. Καλό είναι οι γονείς:
- Να δώσουν το περιθώριο στο παιδί να εκτιμήσει μόνο του τα χρονικά περιθώρια και την αντοχή που έχει και να αποφασίσει πώς θα αξιοποιήσει τον ελεύθερο χρόνο του δημιουργικά μεν, αλλά χωρίς να εξοντώνεται. Συζητείστε με το παιδί για το χρόνο που απαιτεί μια δραστηριότητα και σε περίπτωση που οι απαιτήσεις είναι πολλές βοηθείστε το να σκεφθεί λύσεις (π.χ. να αξιοποιεί τα σαββατοκύριακα, ώστε να μην κουράζεται τις καθημερινές).
- Να μην αναλαμβάνουν αποκλειστικά οι ίδιοι την ευθύνη για την προετοιμασία του παιδιού (π.χ. να μάθει το παιδί να φροντίζει έγκαιρα για τον αναγκαίο εξοπλισμό-π.χ. ρούχα, παπούτσια κλπ)