Πόσο εύκολο είναι να διαλέξεις τα δέκα βιβλία από σύνολο εκατοντάδων σημαντικών έργων που πλούτισαν το συγκεκριμένο λογοτεχνικό είδος και τη ζωή σου; Καθόλου απλό, σας διαβεβαιώνω. Ιδού όμως η λίστα με τις «προτάσεις της ημέρας».
1. «Το φθινόπωρο» του Κουρτ Βαλάντερ, Χένινγκ Μανκέλ, εκδ. Ψυχογιός. Οι περισσότεροι Ελληνες άκουσαν για πρώτη φορά το όνομα του Μανκέλ λόγω της συμμετοχής του στην απόπειρα μεταφοράς ανθρωπιστικής βοήθειας στη Λωρίδα της Γάζας που έληξε με την επέμβαση των ισραηλινών αρχών το 2011. Οι πιο ενημερωμένοι ξέρουν ότι ο γνωστός συγγραφέας και γαμπρός του Ινγκμαρ Μπέργκμαν ανακοίνωσε πρόσφατα ότι πάσχει από καρκίνο και ότι σκοπεύει να καταγράψει τη μάχη του με την αρρώστια για χάρη των αναγνωστών γνωστής σουηδικής εφημερίδας. Όμως, ανεξάρτητα από την έκβαση της θεραπείας, το alter ego του συγγραφέα, ο επιθεωρητής Κουρτ Βαλάντερ θα είναι πάντα μαζί μας. Σκεπτικιστής, μελαγχολικός, ανήσυχος, θα αναζητεί τους παραβάτες του νόμου «λόγω υπευθυνότητας» -όπως δηλώνει ο ίδιος- αφού η πίστη του στο «θαύμα» του σουηδικού κοινωνικού κράτους έχει κλονιστεί ανεπανόρθωτα. Αυτό είναι το τελευταίο βιβλίο της σειράς, κυκλοφόρησε το 2009, και περιγράφει την αγωνία του επιθεωρητή, καθώς αναζητεί την άκρη του νήματος σε μια σκοτεινή υπόθεση πολιτικό-στρατιωτικής συνομωσίας, ενώ παράλληλα καταδύεται στην άβυσσο του Αλτσχάιμερ. Οι επιμελείς αναγνώστες θα αναζητήσουν και τα προηγούμενα βιβλία της σειράς, επίσης από τις εκδόσεις Ψυχογιός.
2. «Ροζάννα» των Maj Sjowwall & Per Wahloo, εκδ. Γράμματα. Όποιος νομίζει ότι το σκανδιναβικό αστυνομικό μυθιστόρημα είναι ο Στιγκ Λάρσον και οι επίγονοί του, είναι προφανές ότι δε έχει σκοντάψει ποτέ πάνω στον αστυνόμο Μάρτιν Μπεκ, τον ήρωα της Μαγ Σγιέβαλ και του Περ Βαλέε. Οι δυο τους -ποιήτρια εκείνη, δημοσιογράφος αυτός- αποφάσισαν να διευρύνουν τον κύκλο τους με μερικούς φανταστικούς χαρακτήρες: μια ομάδα αστυνομικών από το τμήμα ανθρωποκτονιών της αστυνομικής διεύθυνσης της Στοκχόλμης. Το πρώτο βιβλίο, η «Ροζάννα» κυκλοφόρησε το 1965 και ακολούθησαν άλλα εννέα, ως το 1975 οπότε πέθανε ο Βαλέε. Αν θέλετε να μάθετε πώς ο κυνισμός μπορεί να παντρεύεται με την ευαισθησία, διαβάστε τη «Ροζάννα». Δυστυχώς, τα υπόλοιπα βιβλία της σειράς θα πρέπει να τα αναζητήσετε στο πρωτότυπο ή σε ξένες μεταφράσεις.
3. «Η τριλογία του φασισμού» του Carlo Lucarelli, εκδ. Κέδρος. Τα τελευταία χρόνια η αναζήτηση δολοφόνων με φόντο ιστορικά γεγονότα είναι μόδα. Η «Τριλογία του Βερολίνου» του Φίλιπ Κερ και οι περιπλανήσεις του ψυχιάτρου Μαξ Λίμπερμαν («Vienna Secrets», συγγραφέας Φρανκ Τάλις) στη Βιέννη των αρχών του αιώνα έγιναν δίκαια best seller. Όμως, οι έμπειροι αναγνώστες θα συμφωνήσουν ότι τα περισσότερα πονήματα του είδους πάσχουν από λανθάνοντα ακαδημαϊσμό -η οσμή της βιβλιοθήκης κυριαρχεί επί της οσμής των υπονόμων. Γι' αυτό και το έργο του Λουκαρέλι ξεχωρίζει. Διότι είναι ο μόνος ίσως από τους συγγραφείς αυτής της σχολής που πείθει ότι ο ήρωάς του, ο επιθεωρητής Ντε Λούκα, δεν είναι καρμπόν κι ότι ξέρει για τι γράφει.
4. «Το κινητό παιχνιδάδικο» του Edmund Crispin, εκδ. Άγρα. Πρωτοκυκλοφόρησε στην Αγγλία το 1946 όμως η ελληνική έκδοσή του είναι φρέσκια, φρεσκότατη, δηλαδή του 2013. Ενδείκνυται για τους λάτρεις του βρετανικού χιούμορ, του παράδοξου, των σπαζοκεφαλιών και των λογοτεχνικών αναφορών. Μερικοί ενδέχεται να το βρουν και ακατανόητο, οι υπόλοιποι θα το τοποθετήσουν σε σημείο της βιβλιοθήκης με εύκολη πρόσβαση λόγω του παρηγορητικού χαρακτήρα του.
5. «Ένας τίγρης στην αιθαλομίχλη» της Margery Allingham, εκδ. Άγρα. Αν και πολύ δημοφιλής στην Αγγλία -ιδιαίτερα τα βιβλία της με ήρωα τον Αλμπερτ Κάμπιον-, η Άλινχαμ δεν έχει κατακτήσει τη θέση που της αναλογεί στις ελληνικές βιβλιοθήκες. Ίσως φταίει η εξαιρετικά περίτεχνη γραφή της, ίσως το πολύ αυστηρό ύφος της, ίσως η μεταφυσική σχεδόν οπτική της. Όπως και να 'χει, όποιος δεν έχει διαβάσει το «Ένας τίγρης στην αιθαλομίχλη» δεν δικαιούται να δηλώνει φίλος της αστυνομικής λογοτεχνίας. Ανοίξτε το και νιώστε τη διαπεραστική υγρασία του χειμωνιάτικου Λονδίνου να σας διαπερνάει ως το κόκκαλο.
6. «Ο άνθρωπος από το Αρχάγγελσκ» του George Simenon, εκδ. Άγρα. Ο ιδιότροπος Βέλγος συγγραφέας δεν θα μπορούσε να λείπει ασφαλώς από καμία ανθολογία αστυνομικής λογοτεχνίας. Και το συγκεκριμένο βιβλίο είναι ίσως το καταλληλότερο για να σχολιάσει την εποχή μας. Οι ψίθυροι της γειτονιάς διογκώνονται και «καταδικάζουν» τον μοναχικό ξένο για ένα έγκλημα που δεν διέπραξε.
7. «Δέκα μικροί νέγροι» της Άγκαθα Κρίστι, εκδ. Λυχνάρι. Ακόμα και εκείνοι που ποτέ δεν ένιωσαν ιδιαίτερη έλξη προς τη λεπτή τέχνη του φόνου, πέρασαν ένα τουλάχιστον καλοκαιρινό μεσημέρι ξεφυλλίζοντας κάποιο από τα έργα της θείας Άγκαθα, αγορασμένο από νησιωτικό πρακτορείο Τύπου. Οι πιο μεγάλοι μάλιστα θα έχουν ασφαλώς καταλήξει στο συμπέρασμα ότι τα έργα της συγγραφέως δεν είναι όλα της ίδιας αξίας, ενώ πολλά αποτελούν επεξεργασίες της ίδιας ιδέας. Όπως και να 'χει, το συγκεκριμένο βιβλίο είναι από τα καλύτερά της. Μακάβρια απολαυστικό και τρομακτικό ως εκεί που δεν παίρνει.
8. «Sanders of the river & The people of the river» του Edgar Wallace, εκδ. Leonaur. Ο Εντγκαρ Ουάλας είναι ένας ακόμα από εκείνους τους συγγραφείς που δεν γνώριζαν το νόημα της οικονομίας των λέξεων - έγραφε όπως ανέπνεε. Το αποτέλεσμα είναι ότι πολλά από τα έργα του τον αδικούν -πάσχουν από τις παιδικές ασθένειες της φλυαρίας και της προχειρολογίας. Όμως έχει γράψει και βιβλία-διαμάντια. Δύο από αυτά περιέχονται στον τόμο που σας προτείνω, όπως αντιλαμβάνεστε στα αγγλικά. Ο στρατιωτικός διοικητής Σάντερς και ο υφιστάμενός του λοχαγός Τίμπετς, γνωστός με το παρατσούκλι Μπόουνς, προσπαθούν να επιβάλουν την τάξη στο κομμάτι της αφρικανικής ζούγκλας όπου ετάχθησαν να υπηρετήσουν τα συμφέροντα της αυτού μεγαλειότητας. Απίστευτα διασκεδαστικό.
9. «The streetbird» του Janwillem van der Wetering, εκδ. WL. Μια από τις μεγάλες χαρές που προσφέρει η αστυνομική λογοτεχνία είναι ότι σε ταξιδεύει εκεί που κανένα ταξιδιωτικό πρακτορείο δεν πρόκειται ποτέ να σε πάει. Ακόμα και οι πιο κοινοί ταξιδιωτικοί προορισμοί, όπως το Άμστερνταμ στην προκειμένη περίπτωση, ανακτούν το μυστήριό τους μέσα από τις περιπέτειες των ηρώων σε σκοτεινά σοκάκια και κανάλια που δεν περιλαμβάνονται στους συνήθεις οδηγούς. Αν στα παραπάνω συστατικά προσθέσει κανείς και ολίγον από τα αποικιοκρατικό παρελθόν της Ολλανδίας, τότε το μείγμα γίνεται αναπάντεχα εθιστικό.
10. «Φόνος στη Χαβάη» του Earl Derr Biggers, εκδ. Ηλέκτρα. Υπάρχουν ελάχιστοι ήρωες αστυνομικών μυθιστορημάτων που να είναι τόσο αξιολάτρευτοι όσο ο Τσάρλι Τσαν, ο Κινέζος επιθεωρητής της αστυνομίας της Χονολουλού, ο οποίος καλείται να διεισδύσει στις κλειστές εθνικές κοινότητες -Κινέζους, Ιάπωνες, Αμερικανούς- που συνθέτουν την πολυπολιτισμική κοινωνία της Χαβάης το '30. Το ντεκόρ είναι ειδυλλιακό, οι άνθρωποι επικίνδυνοι και η πλοκή θυμίζει καλό παλιό Χόλιγουντ. Δυστυχώς, για τα υπόλοιπα βιβλία της σειράς, θα χρειαστεί και πάλι να εξασκήσετε τα αγγλικά σας.
Λήδα Πιμπλή
Περισσότερα θέματα για βιβλία εδώ.