Ελεύθεροι να υποδουλωνόμαστε και ευτυχισμένοι να δυστυχούμε

Του Αποστόλη Ζυμβραγάκη

Στις μέρες μας παρατηρείται ένα παράδοξο. Ενώ βιώνουμε τη μεγαλύτερη εξέλιξη που έχει συμβεί ποτέ στην ιστορία της ανθρωπότητας, γύρω μας κυριαρχούν το άγχος, η πίεση και η κατάθλιψη. Είναι, όμως, όντως παράδοξο;

Όχι και τόσο, αν αναλογιστεί κανείς τις τραγικές συνέπειες που θα έχει μία οδήγηση στην οποία θα απουσιάζει το φρένο. Έτσι οδηγεί τη ζωή του ο σημερινός άνθρωπος. Έσπασε τα φρένα και τρέχει με φρενήρεις ρυθμούς σε μία πίστα που μοιάζει με φαύλο κύκλο. 

Αν μείνει στάσιμος, νιώθει ανίκανος, ενώ αν κάνει το λάθος να κοιτάξει πίσω, αισθάνεται πως σπαταλάει το χρόνο του και χάνει το παιχνίδι. Το μόνο που τον ενδιαφέρει είναι να αποκτήσει το κατάλληλο όχημα να τρέξει στην πίστα της ζωής. Βενζίνη αποτελεί η κατάκτηση υλικών αγαθών. Οτιδήποτε άλλο μοιάζει περιττό. Το καύσιμο δεν πρέπει να νοθευτεί, ειδάλλως το όχημα θα φέρει ανεπίτρεπτες καθυστερήσεις.

Οι φιλόλογοι το έχουν βαφτίσει αλλιώς. Δεν το λένε καύσιμο. Το αποκαλούν υλικό ευδαιμονισμό. Και λένε πως είναι κάτι παραπάνω από τη βενζίνη που κινεί τον σημερινό άνθρωπο. Είναι ολόκληρη η κοσμοθεωρία του, είναι το πρότυπο της ζωής του. Γιατί πλέον ευτυχισμένος θεωρείται αυτός που μπορεί να καταναλώσει. Ελεύθερος λογάται αυτός που δεν έχει ανάγκη κανέναν και μπορεί να αγοράσει μόνος του τα προϊόντα που επιθυμεί. Τι κι αν ο καταναλωτισμός κάνει τον άνθρωπο επί της ουσίας δυστυχισμένο και σκλάβο; Στη σύγχρονη θεώρηση των πραγμάτων η ευτυχία ταυτίζεται με τη δυστυχία και η ελευθερία με τη σκλαβιά.

Η ευτυχία είναι δύσκολο να οριστεί, μιας και καθένας την αντιλαμβάνεται διαφορετικά. Ωστόσο, όλοι μπορούμε να παραδεχτούμε το εξής: Κανείς δεν μπορεί να αισθάνεται ευτυχισμένος, όταν αγωνιά για να καλύψει τις ανάγκες του. Στον φαύλο κύκλο που τρέχουμε, ο αγώνας για την κατάκτηση υλικών αγαθών, μας έχει γεμίσει με επίπλαστες ανάγκες. Όσο περισσότερες ανάγκες, τόσο περισσότερη και η πίεση να τις καλύψουμε. Όσο περισσότερη η πίεση, τόσο περισσότερο άγχος, αγωνία, ανασφάλεια και δυστυχία. Αποτελεί, λοιπόν, η κατάκτηση των υλικών αγαθών το κλειδί για την κλειδαριά της ευτυχίας μας ή είναι η απάντηση για την αιτία της δυστυχίας μας;

Ο καταναλωτισμός είναι ένα αδηφάγο τέρας, που δεν του αρκεί να τρέφεται με τη δυστυχία μας. Ταυτόχρονα, επιζητά την ίδια την ελευθερία μας. Εξάλλου, αυτή αποτελεί την καλύτερη τροφή του. Δίνουμε την ελευθερία μας, για να καλύψουμε τις υλικές μας ανάγκες. Προσφέρουμε τον εαυτό μας, για να γιγαντώσουμε τον καταναλωτισμό. Παρασυρόμενοι από την επιθυμία μας για κατανάλωση, θυσιάζουμε την ποιότητα της ζωής μας, τον ελεύθερό μας χρόνο, τη συναναστροφή με τους συνανθρώπους μας. Γινόμαστε δούλοι των επιθυμιών μας.

Αν θέλουμε να βγούμε από τον φαύλο κύκλο, πρέπει προηγουμένως να φτιάξουμε τα φρένα. Διότι διαφορετικά η σύγκρουση θα είναι σφοδρή. Πρέπει να ελαττώσουμε ρυθμούς και να σκεφτούμε ορθολογικά. Ειδάλλως, θα συνεχίσουμε εσαεί να είμαστε ελεύθεροι να υποδουλωνόμαστε και ευτυχισμένοι να δυστυχούμε. Κι αυτό, θα είναι το πλέον παράδοξο.


Για το e-didaskalia.blogspot.gr
Αποστόλης Ζυμβραγάκης, φιλόλογος.