Γράφει ο Αποστόλης Ζυμβραγάκης
Οι άνθρωποι του πνεύματος εξ αρχαιοτάτων χρόνων φιλοσοφούσαν για τη διαφορά του "είναι" και του "φαίνεσθαι", λες και είχαν ανακαλύψει μία χρονομηχανή και περιέγραφαν τη σημερινή κοινωνία. Ωστόσο, μηχανή του χρόνου δεν υπάρχει, και όταν ο Ευριπίδης στήριζε το κορυφαίο αντιπολεμικό του έργο "Ελένη" στο μοτίβο "είναι-φαίνεσθαι" δεν ήταν μάντης. Ήταν απλώς νουνεχής και τόσο διορατικός, ώστε περιγράφοντας γεγονότα από τη δική του εποχή, να καταφέρει να προσεγγίσει σε μεγάλο βαθμό και τη δική μας.
Σε μεγάλο, αλλά όχι σε απόλυτο βαθμό. Διότι, σήμερα, η εξέλιξη της ανθρωπότητας μάς κατέστησε πολυπλοκότερους -δυστυχώς όχι διανοητικά- κι έτσι το δίπτυχο "είναι-φαίνεσθαι" πλέον έχει γίνει τρίπτυχο "είναι-φαίνεσθαι-έχειν".
Στη μία πλευρά, βρίσκεται η ουσία μας, αυτή καθαυτήν. Αυτή που μένει αν αφαιρέσουμε τους τόνους ψιμυθίωσης με τους οποίους καλυπτόμαστε καθημερινά. Αυτή που δεν έχει να κάνει με την εξωτερική μας εμφάνιση, αλλά με τον εσωτερικό μας, ηθικό και πνευματικό εαυτό. Στην αντίπερα όχθη, βρίσκεται η εμφάνισή μας, αυτή που φαίνεται στους άλλους, και η καταναλωτική μας μανία, να κατέχουμε αφθονία υλικών αγαθών.
Δυστυχώς, η ανθρωπότητα νοιάζεται -σχεδόν αποκλειστικά- για τη δεύτερη πλευρά της και παραμελεί την πρώτη. Σε τέτοιον βαθμό μάλιστα που ακόμα κι όταν ξυπνάει από τον ύπνο, συνεχίζει να κοιμάται με αυτό το πλευρό. Αν, δεν γυρίσουμε πλευρό, δεν θα έρθει ποτέ η αφύπνιση.
Τις πταίει εν έτει 2018 και όχι μόνο δεν έχουμε επιλύσει τη διαφορά ανάμεσα στο "είναι" και το "φαίνεσθαι", αλλά έχουμε συγχυστεί ακόμα περισσότερο, βάζοντας στο παιχνίδι και το "έχειν";
Χωρίς αμφιβολία, σημαντικό μερίδιο ευθύνης έχουν τα σημερινά κυρίαρχα πρότυπα. Ο άνθρωπος είναι το πιο μιμητικό ζώο του πλανήτη. Αν σας εντυπωσιάζουν οι παπαγάλοι που μπορούν να μιμηθούν ένα ηχόχρωμα, φανταστείτε πόσο εντυπωσιακό ον είναι ο άνθρωπος που μπορεί να μιμηθεί και να υιοθετήσει ολόκληρη συμπεριφορά.
Αυτό που μιμούμαστε, όμως, από τα σημερινά μας πρότυπα είναι να είμαστε ροδάκινα. Δηλαδή, να είμαστε εποχιακοί, να έχουμε ζουμερή εμφάνιση και μυαλό κουκούτσι. Γυρίστε λίγο πλευρό, προς το είναι και ανοίξτε τα μάτια σας. Τι θα αντικρίσετε όσον αφορά τα κυρίαρχα προβαλλόμενα πρότυπα; Καμία διαχρονικότητα, μόνο όμορφη εξωτερική εμφάνιση και ρηχή πνευματική καλλιέργεια. Μοντέλα, τραγουδιστές, παρουσιαστές, παίχτες ριάλιτι κι ένα σωρό ακόμα άνθρωποι που ασχολούνται αποκλειστικά με το "φαίνεσθαι" και το "έχειν", πολλές φορές εκμηδενίζοντας ακόμα και την ίδια τους την αξιοπρέπεια, με απώτερο στόχο να κερδίσουν φήμη, δόξα, χρήματα. Μάλιστα, ακόμα και αθλητές που έχουν αξιωθεί να γίνουν Ολυμπιονίκες και εκπροσωπούν το Ολυμπιακό Ιδεώδες, καταφεύγουν σε τέτοιες πρακτικές, μεταφέροντας ένα επικίνδυνο μήνυμα στα σημερινά παιδιά: "Τα πάντα πουλιούνται και αγοράζονται, ακόμα και ο ίδιος μας ο εαυτός".
Πριν κατηγορήσετε , λοιπόν, το παιδί που δεν διαβάζει με ζήλο τα μαθήματά του, ας αναλογιστείτε πόσα μηνύματα ελάσσονος προσπάθειας έχει δεχθεί από τη νηπιακή του ηλικία. Με πόσα μηνύματα έχει "βομβαρδιστεί" από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης ότι το διαβατήριο για την κοινωνική καταξίωση είναι η εμφάνιση, "το δήθεν" και όχι η σκληρή εργασία. Ακόμα, αναλογιστείτε και κάτι για τον ίδιο σας τον εαυτό: Πόσους τραγουδιστές, ποδοσφαιριστές, μοντέλα, παρουσιαστές, παίχτες ριάλιτι κτλ., στηρίζετε καθημερινά στα κοινωνικά δίκτυα και πόσους επιστήμονες, γιατρούς, δασκάλους, καθηγητές, οι οποίοι μοχθούν καθημερινά για να μην στερηθεί η κοινωνία από τα αναγκαία υλικά και πνευματικά αγαθά της, έχετε επικροτήσει, έστω και μία φορά στις διαδικτυακές σας συναναστροφές.
Καταληκτικά, κρίνεται επιβεβλημένο ν' αλλάξουμε πλευρό και ν' αναζητήσουμε νέα ουσιώδη πρότυπα. Ειδάλλως, η εποχή που το πρότυπο-ροδάκινο θα κάνει κομπόστα το μυαλό μας, δεν θα αργήσει...
Για το e-didaskalia.blogspot.gr
Αποστόλης Ζυμβραγάκης
Περισσότερα άρθρα μου θα βρείτε εδώ.