«Μια φορά έλεγα: ετούτος είναι Τούρκος και Βούλγαρος, ετούτος είναι Έλληνας.
Εγώ έχω κάμει πράματα για την πατρίδα, αφεντικό, που να σηκώνεται η τρίχα σου. Έσφαξα, έκλεψα, έκαψα χωριά, ατίμασα γυναίκες, ξεκλήρισα σπίτια.
Γιατί;
Γιατί λέει ήταν Βούλγαροι, Τούρκοι.
Ου να χαθείς παλιάνθρωπε, λέω συχνά στον εαυτό μου και τον μουτζώνω.
Ου να χαθείς, κουτενετέ!
Έβαλα μαθές γνώση, κοιτάζω τώρα τους ανθρώπους και λέω: ετούτος είναι καλός άνθρωπος εκείνος κακός.
Δεν πάει να ‘ναι Βούλγαρος ή Ρωμιός; Το ίδιο μου κάνει.
Είναι καλός, είναι κακός, αυτό μονάχα τώρα ρωτώ.
Και όσο γερνώ, ναι, μα το ψωμί που τρώγω, μου φαίνεται πως θα αρχίσω και αυτό να μην το ρωτώ.
Μωρέ, δεν πάει να ‘ναι καλός ή κακός!
Όλους τους λυπούμαι, κι ας καμώνουμαι πως δεν μου καίγεται καρφί.
Να, λέω, κι ο φουκαράς ετούτος τρώει, πίνει, αγαπάει, φοβάται, έχει κι αυτός το θεό του και τον αντίθεό του, θα τα κακαρώσει κι αυτός και θα ξαπλωθεί τέζα στο χώμα, θα τόνε φαν τα σκουλήκια…
Ε τον κακομοίρη! Αδέρφια είμαστε όλοι.
Κρέας για τα σκουλήκια!
Νίκος Καζαντζάκης, ΒΙΟΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΕΙΑ ΤΟΥ ΑΛΕΞΗ ΖΟΡΜΠΑ,
Εκδόσεις Καζαντζάκη