Ο Κορνήλιος Καστοριάδης φιλόσοφος, οικονομολόγος και ψυχαναλυτής, υπήρξε ένας από τους μεγαλύτερους στοχαστές του 20ου αιώνα.
Γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη στις 11 Μαρτίου 1922, αλλά σύντομα η οικογένεια του εγκαταστάθηκε στην Αθήνα.
Άρχισε να ασχολείται με τη φιλοσοφία από αρκετά νεαρή ηλικίας, ήταν μόλις 11 ετών.
Σπούδασε αρχικά νομικά και οικονομικά στο Πανεπιστήμιο Αθηνών.
Το 1937 επί δικτατορίας Μεταξά προσχώρησε στην ΟΚΝΕ. Μπήκε στο κομμουνιστικό κόμμα και το 1941 συγκρότησε μαζί με άλλους νέους μία ομάδα που εναντιωνόταν στο προσανατολισμό του ΚΚΕ. Το 1943 προσχώρησε στην τροτσκιστική ομάδα του Σπύρου Στίνα.
Το 1944 γράφει τα πρώτα του κείμενα για τις κοινωνικές επιστήμες και τον Μαξ Βέμπερ, τα οποία δημοσιεύει στο περιοδικό Αρχείον Κοινωνιολογίας και Ηθικής.
Τον Δεκέμβριο του 1945 επιβιβάζεται στο πλοίο Ματαρόα και φεύγει από την Αθήνα με προορισμό το Παρίσι.
Στο Παρίσι ολοκληρώνει τις σπουδές του και συνεχίζει το συγγραφικό του έργο. Ενώ οι θέσεις και οι απόψεις του Καστοριάδη γνώρισαν μεγάλη απήχηση στους επαναστατικούς κύκλους πολλών χωρών της εποχής, ο ίδιος δεν είχε την ανάλογη αναγνώριση, καθώς ήταν αναγκασμένος να υπογράφει τα κείμενα του χρησιμοποιώντας διάφορα ψευδώνυμα (Pierre Chaulieu, Paul Cardan, Marc Noiraud κ.α) διότι δεν είχε γαλλική υπηκοότητα ή διαβατήριο ακόμη, με συνέπεια να βρίσκεται συνεχώς υπό τον φόβο της απέλασης στηνΕλλάδα.
Το 1946 ξεκίνησε και η γνωριμία του με τον διανοούμενο Κλωντ Λεφώρ, με τον οποίο συγκρότησαν μία εσωτερική τάση στο PCI, από το οποίο αποχώρησαν το 1948 και ίδρυσαν την ομάδα Socialisme ou Barbarie («Σοσιαλισμός ή Βαρβαρότητα»), η οποία από το επόμενο έτος μέχρι το 1965 εξέδιδε το ομώνυμο περιοδικό.
Από τα κείμενα εκείνης της περιόδου προέκυψαν τα βιβλία: Η Γραφειοκρατική Κοινωνία (1973), Η Πείρα του Εργατικού Κινήματος (1974), Το Περιεχόμενο του Σοσιαλισμού,Σύγχρονος Καπιταλισμός και Επανάσταση, Η Γαλλική Κοινωνία (1979).
Μέσα από το συγκεκριμένο περιοδικό βρήκαν βήμα τα επόμενα χρόνια γνωστοί διανοούμενοι της Γαλλίας, όπως ο Ζαν-Φρανσουά Λιοτάρ και ο Γκυ Ντεμπόρ. Το περιοδικό κινείτο πέραν των τροτσκιστικών κύκλων και ήταν ιδιαίτερα επικριτικό στα καθεστώτα του υπαρκτού σοσιαλισμού.
Στις σελίδες του περιοδικού πρωτοεμφανίστηκαν και μερικά από τα σημαντικότερα κείμενα της πρώτης περιόδου της σκέψης του, τα οποία αργότερα έμελλε να δημοσιευθούν μέσα από τις εκδόσεις βιβλίων του, όπως τα: «Η Γραφειοκρατική Κοινωνία», «Η Πείρα του Εργατικού Κινήματος» και του ίσως σημαντικότερου έργου του «Η Φαντασιακή Θέσμιση της Κοινωνίας».
Το 1967 η ομάδα του Socialisme ou Barbarie διαλύεται, ωστόσο όμως δύο χρόνια αργότερα, τα κείμενα και η σκέψη της ομάδας και κυρίως του Καστοριάδη αποτελούν βασική πηγή έμπνευσης των εξεγερμένων φοιτητών του Μάη του ’68.
Το 1970 ο Καστοριάδης αποκτά την γαλλική υπηκοότητα και έτσι παύει πλέον ο συνεχής φόβος της απέλασης. Αυτή την περίοδο ο Καστοριάδης στρέφεται στην ψυχανάλυση, μάλιστα εργάζεται και ως ψυχαναλυτής ο ίδιος από το 1974, και γίνεται μέλος της επονομαζόμενης Τέταρτης Ομάδας, ενός κινήματος διαφωνούντων της σχολής του Λακάν (Jacques Lacan).
Εκτός από την απασχόλησή του ως ψυχαναλυτής, εργαζόταν και ως ειδικός στον ΟΟΣΑ έως το 1970. Το 1979 ο Καστοριάδης εξελέγη διευθυντής της Ecoles des Hautes Etudes en Sciences Sociales.
Το 1989 αναγορεύθηκε επίτιμος διδάκτορας στο Πάντειο Πανεπιστήμιο. Στις 24 Φεβρουαρίου 1993 αναγορεύθηκε επίτιμος διδάκτορας του Παιδαγωγικού Τμήματος Δημοτικής Εκπαίδευσης στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης. Ο Κορνήλιος Καστοριάδης απεβίωσε σε ηλικία 75 ετών, στις 26 Δεκεμβρίου του 1997.
Μερικά από τα έργα του είναι: Το Επαναστατικό Πρόβλημα Σήμερα, Η Πείρα του Εργατικού Κινήματος, Η Φαντασιακή Θέσμιση της Κοινωνίας, Τα Σταυροδρόμια του Λαβύρινθου, Η Άνοδος της Ασημαντότητας, Ο Θρυμματισμένος Κόσμος.
ΓΝΩΡΙΖΑΤΕ ΟΤΙ...
– Βασική θέση στο έργο του Καστοριάδη κατέχει η έννοια της “Αυτονομίας”, σε τέτοιο μάλιστα βαθμό, που ο ίδιος αποκαλέστηκε και “Φιλόσοφος της Αυτονομίας”.
– Πίστευε ότι η θέσμιση των κοινωνιών είτε ως αυτόνομες είτε όχι προϋποθέτει μια συγκεκριμένη σύλληψη του κόσμου και της σχέσης του ανθρώπου με αυτόν.
– Το 1967 η ομάδα του Socialisme ou Barbarie διαλύεται, όμως τα κείμενα και η σκέψη 2 χρόνια μετά αποτελούν πηγή έμπνευσης των εξεγερμένων φοιτητών του Μάη του 68.
Περισσότερα αφιερώματα εδώ.
Περισσότερα αφιερώματα εδώ.