Η Σάντυ Κουτσοσταμάτη αναλύει τις σχέσεις γονιού και παιδιών, όταν ανάμεσα στα αδέρφια υπάρχει μία τεταμένη σχέση. Πώς πρέπει να αντιδράσουν;
Δεν υπάρχουν αδερφάκια που να μην διαπληκτιστούν για κάτι, ανεξαρτήτως ηλικίας ή φύλου. Υπάρχουν όμως τρόποι με τους οποίους, εμείς οι γονείς, μπορούμε να βοηθήσουμε ώστε:
• οι καβγάδες να ελαχιστοποιηθούν
• να μπορούν τα παιδιά να λύνουν τις διαφωνίες τους μόνα τους
• να υπερισχύει η αγάπη, ο αλληλοσεβασμός και η αλληλοπροστασία στα αδέρφια
• να μπορούν τα παιδιά να λύνουν τις διαφωνίες τους μόνα τους
• να υπερισχύει η αγάπη, ο αλληλοσεβασμός και η αλληλοπροστασία στα αδέρφια
Τα συνηθισμένα λάθη των γονέων, τα οποία ενισχύουν τον ανταγωνισμό στα αδέρφια, είναι τα παρακάτω:
• Παίρνουν μέρος στους καβγάδες και διαλέγουν πλευρά
Όταν οι γονείς παρεμβαίνουν στους καβγάδες και στις διαφωνίες των παιδιών, αρχικά δεν τα αφήνουν να αναπτύξουν μια πολύ σημαντική δεξιότητα: την επίλυση διαφωνιών και προβλημάτων. Ο καβγάς είναι μια ακόμη πολύ χρήσιμη εμπειρία για το παιδί, ένα ακόμη μάθημα που λαμβάνει και εντάσσεται μέσα στην διαδικασία την κοινωνικοποίησής του. όσο οι γονείς παρεμβαίνουν, τόσο, άθελα τους γίνονται μέρος του τσακωμού καθώς μπορεί τα παιδιά να χρήζουν τον γονέα δικαστή που θα έρθει να επιβάλλει την τάξη.
Έτσι ο γονέας, άθελά του, ενισχύει τους καβγάδες, γιατί τα παιδιά στην προσπάθειά τους να δημιουργήσουν εντυπώσεις στον γονέα μπορεί είτε να υπερβάλλουν στις αντιδράσεις τους, είτε να δημιουργούν καυγάδες απλά για να τραβήξουν την προσοχή. Όταν ο γονέας διαλέγει πλευρά, είναι πιθανό, να αδικήσει το ένα παιδί, γιατί μπορεί να μην παρακολούθησε το συμβάν από την αρχή. Επίσης, τα παιδιά αναπτύσσουν μια ιδιαίτερη και ξεχωριστή σχέση μεταξύ τους, την οποία ο γονέας ίσως να μην μπορεί απαραίτητα να αποκωδικοποιήσει. Έτσι, κάτι που μπορεί να φανεί άδικο σε εκείνον, για τα παιδιά μπορεί να είναι κάτι φυσικό.
• Συγκρίνουν τα παιδιά μεταξύ τους
Πληθώρα ερευνών υποστηρίζει τις αρνητικές επιπτώσεις που έχει η σύγκριση των παιδιών από τους γονείς. Όταν ο γονέας θεωρεί ότι το ένα παιδί υπερτερεί κάπου σε σχέση με το άλλο, συμβαίνει το φαινόμενο της «αυτοεκπληρούμενης προφητείας». Δηλαδή, οι γονείς προκαλούν τις αντίστοιχες συμπεριφορές στα παιδιά με αυτές που σκέφτονται εκείνοι. Σκέφτονται για παράδειγμα, ότι το ένα παιδί είναι επιμελής μαθητής και διαβάζει, ενώ το άλλο τεμπελιάζει; Αυτό θα δουν να ισχύει στην πορεία. Ίσως κρίνουν από μια φάση που μπορεί να περνάει το παιδί ή από μια αντίδραση του παιδιού σε κάτι, και του βάζουν «την ταμπέλα». Έτσι το παιδί πράττει ανάλογα με αυτή την ταμπέλα.
Επίσης, μαθαίνουν στο παιδί να συγκρίνει τον εαυτό του με το αδερφάκι του (και όχι μόνο), αντί να του δημιουργούν την πεποίθηση ότι είναι μια ξεχωριστή προσωπικότητα με πολλά καλά, χωρίς να χρειάζεται να συγκριθεί με κανέναν. Αυτή ση σύγκριση, εκτός από ανταγωνισμό στα αδέρφια, δημιουργεί την αίσθηση στο παιδί ότι ποτέ δεν είναι αρκετά καλό, γιατί πάντα θα συγκρίνεται και πάντα θα βρίσκει κάτι «καλύτερο» σε κάποιον άλλο, καθώς έτσι θα έχει μάθει να σκέφτεται.
• Δείχνουν την προτίμησή τους στο ένα παιδί, δείχνουν δηλαδή «την αδυναμία» τους
το παιδί που απορρίπτουν οι γονείς θα προσπαθεί συνεχώς να τραβήξει την προσοχή των γονέων. Μπορεί να προσπαθεί να τραβήξει την προσοχή θετικά ή αρνητικά. Είναι πολύ δύσκολο για τον γονέα να παραδεχτεί ότι έχει αδυναμία στο ένα παιδί γιατί για κάποιο λόγο τον κάνει να νιώθει πιο πετυχημένος ή χρήσιμος γονέας. Δυστυχώς το παιδί που νιώθει τι υστερεί για τους γονείς, θα το νιώθει συνεχώς στη ζωή του και το παιδί που νιώθει ότι υπερτερεί, θα έχει συνεχώς μέσα του την ενοχή για τον αδερφό/ή του αλλά και την έγνοια να ικανοποιεί τους γονείς για να μη χάσει την εύνοια τους.
• Φωνάζουν για να επιβάλλουν την τάξη ή ασκούν σωματική βία
Όταν φωνάζω διδάσκω στο παιδί μου να κάνει το ίδιο. Όταν χτυπάω είναι σα να λέω στο παιδί μου «δεν πειράζει να χτυπάς όταν κάτι δεν σου αρέσει ή όταν είσαι θυμωμένο». Το παράδοξο που κάνουν οι γονείς συχνά είναι να φωνάζουν στο παιδί επειδή φώναξε ή αν το χτυπούν επειδή χτύπησε. Όταν λοιπόν τα αδέλφια μαλώνουν και ο γονέας σπεύδει να τα τιμωρήσει με φωνή ή βία, τα μαθαίνει ακριβώς αυτό που προσπαθεί να αποφύγει: να χτυπάνε και να φωνάζουν.
Τι να κάνουν οι γονείς για να μεγαλώσουν αγαπημένα αδερφάκια
-Να περνάτε χρόνο ξεχωριστά με το κάθε παιδί.
-Να τους μάθετε να συζητούν για να λύνουν μόνα τους τις διαφωνίες τους.
-Να παρεμβαίνετε μόνο όταν κινδυνεύει η σωματική τους ακεραιότητα και να τα χωρίζετε χωρίς επικρίσεις αλλά με διάθεση να τα μάθετε να συζητάνε.
-Να επιβραβεύετε το όμορφο παιχνίδι και το μοίρασμα.
-Να κάνετε το κάθε παιδί να νιώθει ξεχωριστό με πολλά χαρίσματα που δεν συγκρίνονται με κανέναν.
-Να ψάξετε μέσα σας τι είναι αυτό που σας δημιουργεί τη «αδυναμία» στο ένα παιδί και να το ελέγξετε άμεσα.
-Να τους μάθετε να συζητούν για να λύνουν μόνα τους τις διαφωνίες τους.
-Να παρεμβαίνετε μόνο όταν κινδυνεύει η σωματική τους ακεραιότητα και να τα χωρίζετε χωρίς επικρίσεις αλλά με διάθεση να τα μάθετε να συζητάνε.
-Να επιβραβεύετε το όμορφο παιχνίδι και το μοίρασμα.
-Να κάνετε το κάθε παιδί να νιώθει ξεχωριστό με πολλά χαρίσματα που δεν συγκρίνονται με κανέναν.
-Να ψάξετε μέσα σας τι είναι αυτό που σας δημιουργεί τη «αδυναμία» στο ένα παιδί και να το ελέγξετε άμεσα.