Ναρκωτικά και εφηβεία
Ο όρος «ναρκωτικά» δεν είναι ο πιο κατάλληλος για να αποδώσει τις διάφορες ουσίες που περιλαμβάνει εννοιολογικά. Ορισμένες από αυτές, όπως η κοκαΐνη και οι αμφεταμίνες, είναι κατ' εξοχήν διεγερτικές και όχι κατασταλτικές/ναρκωτικές ουσίες. Πολλοί ειδικοί επιστήμονες χρησιμοποιούν τον όρο «εξαρτησιογόνες ουσίες», στις οποίες όμως ανήκουν τόσο ο καπνός όσο και το οινόπνευμα που δημιουργούν ισχυρή εξάρτηση. Από την άλλη, πολλοί αμφισβητούν αν τα πιο διαδεδομένα ναρκωτικά, η μαριχουάνα και το χασίς, προκαλούν βιολογική εξάρτηση.
Σε κάθε όμως περίπτωση, τα ναρκωτικά αποτελούν μείζον πρόβλημα υγείας στη σύγχρονη εποχή, με σοβαρές επιπτώσεις στη νοσηρότητα και τη θνησιμότητα (ειδικά των νέων), αλλά και με σημαντικές κοινωνικές και οικονομικές προεκτάσεις, πολλές από τις οποίες επιτείνονταιαπό το ισχύον καθεστώς παρανομίας στην παραγωγή, διακίνηση και χρήση τους.
Στην Ελλάδα, σύμφωνα με το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης και Πληροφόρησης για τα Ναρκωτικά, ένας στους τρεις εφήβους δηλώνει ότι έχει δοκιμάσει κάποια παράνομη ουσία και ένας στους έξι έχει κάνει χρήση τουλάχιστον 3 φορές σε όλη του τη ζωή. Οι ουσίες που δοκιμάζουν οι έφηβοι είναι συνήθως η κάνναβη και η κοκαΐνη.
Ο σημαντικότερος παράγοντας για την αποτροπή των εφήβων από τη χρήση των ναρκωτικών είναι η ενεργός παρουσία των γονέων στη ζωή των παιδιών τους. Η καλλιέργεια ενός υγιούς οικογενειακού περιβάλλοντος για τα παιδιά παίζει πολύ σπουδαίο ρόλο, αφού είναι σχεδόν σίγουρο ότι θα εκτεθούν στα ναρκωτικά είτε στον χώρο του σχολείου είτε από συνομηλίκους και γνωστούς.
Βασική προϋπόθεση για να μειωθεί ο κίνδυνος εμπλοκής ενός παιδιού με τα ναρκωτικά είναι η επικοινωνία. Στην ηλικία των 10-12 ετών είναι καλό να ξεκινήσει ένας πρώτος διάλογος σχετικά με τους κινδύνους και τις επιπτώσεις της χρήσης ναρκωτικών.
Έρευνες έχουν δείξει ότι τα νεαρά άτομα που καπνίζουν έχουν μεγαλύτερη πιθανότητα να κάνουν χρήση αλκοόλ και απαγορευμένων ουσιών. Οι γονείς οφείλουν να αποθαρρύνουν το παιδί τους από το κάπνισμα. Σε αυτό το ζήτημα πρέπει να επιστήσουμε ιδιαίτερα την προσοχή, διότι ο προφορικός αφορισμός δεν πρόκειται να φέρει αποτελέσματα αν οι γονείς είναι καπνιστές. Δυστυχώς ή ευτυχώς, οι πράξεις έχουν μεγαλύτερο αντίκτυπο στη συμπεριφορά των παιδιών από ό,τι το «κήρυγμα». Γι' αυτό το λόγο οι γονείς πρέπει να φροντίζουν οι ίδιοι να γίνονται φωτεινά παραδείγματα αποφεύγοντας να κάνουν υπέρμετρη κατανάλωση αλκοόλ, να καπνίζουν και να κάνουν χρήση ναρκωτικών. Οι γονείς καλό είναι να ωθήσουν τα παιδιά τους σε αθλητικές και κοινωνικές δραστηριότητες (όπως κολύμβηση, μπάσκετ, θέατρο, χορό, μουσική κ.λπ.).
Εκτός από την εξασφάλιση ενός ήρεμου οικογενειακού περιβάλλοντος, οι γονείς πρέπει να είναι σε επαγρύπνηση σχετικά με τις παρέες των παιδιών τους και τα μέρη όπου συχνάζουν. Είναι χρήσιμο να γνωρίζουν τους φίλους των παιδιών και να θέτουν κανόνες συμπεριφοράς, οι οποίοι προστατεύουν τους εφήβους από καταστάσεις στις οποίες ενδέχεται να τους ασκηθεί πίεση να δοκιμάσουν παράνομες ουσίες.
Οι αλλαγές στη συμπεριφορά ενός παιδιού είναι χαρακτηριστικό της εφηβικής ηλικίας. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι οι γονείς πρέπει να αδιαφορούν, όταν παρατηρούν σημαντικές αλλαγές. Ο συνδυασμός επιθετικότητας, διαρκούς και υπερβολικού θυμού, κατάθλιψης, επαναστατικής συμπεριφοράς και κακής απόδοσης στο σχολείο ενδέχεται να αποτελούν σημάδια ότι ο έφηβος κάνει χρήση ναρκωτικών.
(Άρθρο του Γιάννη Τούντα, αν. καθηγητή Κοινωνικής Ιατρικής, διευθυντή Ινστιτούτου Κοινωνικής και Προληπτικής Ιατρικής, Ελευθεροτυπία, 27 -10- 2009).
Παρατηρήσεις
Α. Να γράψετε την περίληψη του κειμένου (80-100 λέξεις περίπου)
Μονάδες 25
Β1. Να γράψετε από ένα συνώνυμο για κάθε λέξη που σας δίνεται με βάση τη σημασία που έχουν στο κείμενο: αποδώσει, επιτείνονται, διακίνηση, παίζει, αφορισμός.
Μονάδες 5
Β2 Να γράψετε από ένα αντώνυμο για κάθε λέξη που σας δίνεται: αμφισβητούν, μείζον, σίγουρο, αποθαρρύνουν, διαρκούς.
Μονάδες 5
Β3. Ποιος είναι ο τρόπος και τα μέσα πειθούς της τρίτης και τέταρτης παραγράφου του κειμένου;
Μονάδες 10
Β4. Να βρείτε ποιο είναι το είδος της συλλογιστικής πορείας της πρώτης παραγράφου του κειμένου. Να δικαιολογήσετε την απάντησή σας.
Μονάδες 5
Β5."Οι πράξεις (των γονέων) έχουν μεγαλύτερο αντίκτυπο στη συμπεριφορά των παιδιών από ό,τι το «κήρυγμα»". Σε μια παράγραφο 80-100 λέξεων να αιτιολογήσετε με παραδείγματα την άποψη αυτή.
Μονάδες 10
Γ΄ Παραγωγή λόγου: «Υποθέστε ότι συμμετέχετε ως ομιλητής εκπροσωπώντας την τάξη σας στον ανοικτό διάλογο που διοργανώνει κατά τόπους η πολιτεία για το πρόβλημα της χρήσης ναρκωτικών ουσιών και τον κίνδυνο να διακινούνται ναρκωτικά στα σχολεία. Να αναφερθείτε στους λόγους που θεωρείτε ότι οδηγούν τους περισσότερους νέους στα ναρκωτικά και από μικρή ηλικία και να επισημάνετε τους κινδύνους που συνεπάγεται η χρήση τους, τόσο για τα ίδια τα άτομα όσο και για την κοινωνία». (500-600 λέξεις περίπου).
Μονάδες 40