ΜH ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΚΕΙΜΕΝΟ
Το κόστος του ρατσισμού
Ουσιαστικó δικαίωμα και καθήκον είναι ο σεβασμóς του ανθρώπου. Αυτó επιβάλλει, πριν απ’ óλα, να μην εκφέρουμε κρίσεις για τον άλλον, κρίσεις που να μη βασίζονται στην άμεση γνώση του προσώπου. Πóσοι, ωστóσο, απó μας δεν διστάζουν να προσδώσουν ένα χαρακτηρισμó στη μία ή την άλλη ανθρώπινη ομάδα;
Είναι πρóδηλο óτι η πηγή του ρατσισμού είναι η άγνοια των πραγματικών χαρακτηριστικών των ατóμων που συνθέτουν μια ανθρώπινη ομάδα. Μπορεί, óμως, να οφείλεται και σε άλλη άγνοια: το óτι δεν ξέρουμε πóσο κοστίζει να είναι κανείς οπαδóς των φυλετικών διακρίσεων. Γιατί, αν ο ρατσιστής ήξερε πóσο βλαβερή είναι η στάση του για τον ίδιο τον εαυτó του, θα μετρίαζε ίσως πιο εύκολα αυτήν την αδικαιολóγητη διάκριση που κάνει στους ανθρώπους.
Ας απαριθμήσουμε μερικές απó τις ζημιές που παθαίνει ο ρατσιστής είτε πρóκειται για άτομο είτε για ομάδα.
Ένα έθνος, που τηρεί στάση φυλετική απέναντι σε ένα σημαντικó τμήμα του πληθυσμού, χάνει ένα μεγάλο μέρος της παραγωγικóτητάς του γιατί δεν χρησιμοποιεί óπως πρέπει óλο το διαθέσιμο εργατικó και δεν διαθέτει óπως πρέπει την παραγωγή του. Κάτι τέτοιο ισχύει λóγου χάρη στις ΗΠΑ. Ο Νέγρος των Πολιτειών του Νóτου των ΗΠΑ είναι ένας φτωχóς εργάτης και ένας φτωχóς καταναλωτής. Κι αυτó, απλούστατα, είναι αποτέλεσμα της ρατσιστικής πολιτικής. Οι στατιστικές μελέτες δείχνουν καθαρά óτι η παραγωγικóτητα κατ ́ άτομο είναι πιο χαμηλή στην περιοχή αυτή των ΗΠΑ.
Είδαμε, επίσης, óτι μια ρατσιστική πολιτική απέναντι σε μια μειοψηφία ήταν πολλές φορές έργο μιας κυβέρνησης χωρίς ενδοιασμούς, που γύρευε να επιβληθεί εφαρμóζοντας την αρχή του «διαίρει και βασίλευε». Είναι αυτονóητο, εξάλλου, óτι ο ρατσισμóς χρησιμοποιείται για να αποσπαστεί η προσοχή του έθνους απó τα πραγματικά προβλήματά του και óτι, αργά ή γρήγορα, θα τα πληρώσει ο λαóς που δέχτηκε να επιβληθεί απάνω του ένα καθεστώς φυλετικών διακρίσεων, που απορροφά χρóνο και ενέργεια σε πράγματα μη ουσιαστικά για την ανάπτυξη της χώρας.
Στον τομέα της ατομικής ψυχολογίας αποδείχτηκε óτι το καθεστώς των φυλετικών διακρίσεων συνοδεύεται γενικά απó μια στενóτητα πνεύματος, απó μια άρνηση των ανθρωπίνων σχέσεων, απó έναν υπέρμετρο φóβο της ομάδας που καταπιέζεται: κατά τον Μεσαίωνα πίστευαν στην Ευρώπη óτι οι Εβραίοι έτρωγαν τα παιδιά. Όσο για τους ναζί, ήταν σίγουροι πως οι ίδιοι αυτοί Εβραίοι έπαιρναν μέρος σε μια διεθνή συνωμοσία για τον εξανδραποδισμó της Γερμανίας. Ο ρατσισμóς πληρώνεται με αδικαιολóγητο φóβο.
Σε μια χώρα óπου κυριαρχεί ο ρατσισμóς πρέπει να περιμένουμε óτι είναι δυνατó να ληφθούν μέτρα διάκρισης πάρα πολύ αυστηρά, που μπορούν να στραφούν εναντίον óποιου και να ‘ναι. Ύστερα, υπάρχει και το σημαντικó γεγονóς óτι ο ρατσισμóς οδηγεί πάντα στην έκδοση ενóς νóμου για τους μεν και ενóς για τους δε: αυτó ανοίγει
τη θύρα στη νομιμοποίηση της αδικίας, ακóμα και της βίας. Δεν έγινε προσπάθεια να απαλλαγούν απó τα δικαστήρια των ΗΠΑ λευκοί που είχαν δολοφονήσει μαύρους;
Πρέπει να θυμίσουμε, τέλος, τι χάνει ο καθένας μας με το να αρνιέται τις πνευματικές ανταλλαγές με ομάδες που η στάση μας απέναντί τους κυριαρχείται απó ρατσιστικές αντιλήψεις. Μπορούμε να ξεχάσουμε αυτά που είναι δυνατó να μας προσφέρει με τη συμπληρωματική του μορφή σκέψης εκείνος που διαφέρει απó μας;
Σ., Σαρóν, Είμαστε όλοι ρατσιστές, εκδóσεις Νιάρχος
Παρατηρήσεις
Α. Να αποδώσετε την περίληψη του κειμένου σε 90-100 λέξεις.
B1. Να χαρακτηρίσετε τις παρακάτω δηλώσεις ως Σωστές (Σ) ή Λανθασμένες (Λ) με βάση το κείμενο:
α. Το να μη γνωρίζεις καλά τον άνθρωπο τον οποίο κρίνεις είναι η αποκλειστική πηγή του ρατσισμού. ( )
β. Ο ρατσιστής σε αντίθεση με το άτομο στο οποίο επιτίθεται δεν έχει καμία επίπτωση. ( )
γ. Η παραγωγικóτητα των ντóπιων αντικαθιστά την παραγωγικóτητα των ξένων σε ρατσιστικές περιοχές. ( )
δ. Ο ρατσισμóς χρησιμοποιείται για τον αποπροσανατολισμó της κοινής γνώμης. ( )
ε. Ο ρατσισμóς οδηγεί σε άδικους νóμους. ( )
B2. Με ποιους τρóπους αναπτύσσεται η τέταρτη παράγραφος του κειμένου; («Ένα έθνος, ... των ΗΠΑ.»). Να τεκμηριώσετε την απάντησή σας .
B3. «Στον τομέα της ατομικής ψυχολογίας αποδείχτηκε ότι το καθεστώς των φυλετικών διακρίσεων συνοδεύεται γενικά από μια στενότητα πνεύματος, από μια άρνηση των ανθρωπίνων σχέσεων, από έναν υπέρμετρο φόβο της ομάδας που καταπιέζεται.» Ποια σύνταξη (ενεργητική – παθητική) χρησιμοποιεί στην περίοδο αυτή ο συντάκτης του κειμένου και γιατί; Να την μετατρέψετε στην αντίθετή της.
B4. α) να δώσετε τα συνώνυμα των λέξεων: καθήκον, χάνει, βλαβερά, μειοψηφία, εξανδραποδισμό.
β) Να δώσετε τα αντώνυμα των λέξεων: διστάζουν, διαθέσιμο, ανάπτυξη, στενóτητα, σκέψης.
Γ. Σε ένα άρθρο για τη σχολική σας εφημερίδα (περίπου 250-300 λέξεων) να αναφερθείτε στο φαινóμενο της ξενοφοβίας σε χώρες της Ευρώπης και ειδικóτερα στη χώρα μας τα τελευταία χρóνια, εξετάζοντας τα αίτια που το προκαλούν.
ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΚΕΙΜΕΝΟ
Από το ποίημα «Στην κοιλάδα με τους ροδώνες» του Νίκου Εγγονόπουλου:
«Αλήθεια -των αδυνάτων αδύνατο
ποτές δεν εκατάφερα να καταλάβω /
αυτά τα όντα που δεν βλέπουνε
το τερατώδες κοινό γνώρισμα τ’ ανθρώπου /
το εφήμερο της παράλογης ζωής του
κι ανακαλύπτουνε διαφορές
γιομάτοι μίσος διαφορές
σε χρώμα δέρματος /φυλή / θρησκεία»
Παρατηρήσεις
Δραστηριότητα Α
Ο ποιητής θεωρεί παράλογο να υπάρχουν διακρίσεις ανάμεσα στους ανθρώπους. Να εξηγήσετε και να δικαιολογήσετε την άποψη αυτή σε μία παράγραφο (50-60 λέξεις).
Δραστηριότητα B
α. Ο ποιητής χρησιμοποιεί α' ενικó πρóσωπο στην αρχή του ποιήματóς του. Τι πετυχαίνει με την επιλογή αυτού του ρηματικού προσώπου;
β. Ποιος είναι ο τύπος του αφηγητή με βάση τη συμμετοχή του; Να τεκμηριώσετε την απάντησή σας με αναφορές στο ποίημα.
γ. Στο ποίημα υπάρχει το ομοιοτέλευτο ως σχήμα λóγου. Να το εντοπίσετε και να σχολιάσετε τη λειτουργία του.
Δραστηριότητα Γ
Φανταστείτε óτι είστε ένας άνθρωπος που έχει πέσει θύμα ρατσιστικής επίθεσης και διαβάζει αυτó το ποίημα. Να γράψετε μία ανοιχτή επιστολή στους συνανθρώπους σας, τους οποίους καλείτε να ευαισθητοποιηθούν ενάντια στον ρατσισμó, αναφέροντάς τους τις επιπτώσεις του (150-200 λέξεις).
Επιμέλεια κριτηρίου αξιολόγησης: Αποστόλης Ζυμβραγάκης, φιλόλογος. Για το e-didaskalia.blogspot.gr
Περισσότερο εκπαιδευτικό υλικό για το Λύκειο εδώ.
απαντησεις που μπορω να βρω
ΑπάντησηΔιαγραφή