Αρχαία Ελληνική Γλώσσα Β΄ Γυμνασίου - Ενότητα 11η
"Ο σεβασμός προς τους γονείς μέλημα του νόμου"
Από σελίδα 84 έως σελίδα 89 στο σχολικό βιβλίο
Μετάφραση κειμένου (σελίδα 84 σχολικού βιβλίου)
Πλάτων, Νόμοι 881b-e (διασκευή)
Όποιος τυχόν τολμήσει πατέρα ή μητέρα ή τους πατέρες ή τις μητέρες αυτών να χτυπήσει, αρχικά ο πρώτος τυχών ας βοηθήσει (το θύμα), και ο μέτοικος ή ο ξένος να καλείται σε τιμητική θέση στους αγώνες, εάν βοηθήσει, εάν όμως δε βοηθήσει, να απελαύνεται από τη χώρα για όλη του τη ζωή· ο μη μέτοικος, εάν βοηθήσει, ας επαινείται, εάν δε βοηθήσει, να δέχεται τη μομφή· ο δούλος, εάν βοηθήσει, ας κερδίζει την ελευθερία του, εάν όμως δε βοηθήσει, να δέχεται με μαστίγιο εκατό χτυπήματα. Και εάν κάποιος καταδικαστεί για βιαιοπραγία εναντίον των γονέων (του), πρώτα να απελαύνεται από την πόλη σε άλλη χώρα για όλη του τη ζωή και να αποκλείεται από κάθε ιερή τελετή, εάν όμως γυρίσει από την εξορία, να τιμωρείται με την ποινή του θανάτου. Και εάν κάποιος ελεύθερος φάει μαζί με έναν τέτοιο ή πει μαζί ή έχει κάποια άλλη τέτοια σχέση ή και μόνο συναντώντας τον κάπου έρθει σε επαφή μαζί του με τη θέλησή του, να μην έρχεται σε κανένα ιερό μήτε στην αγορά, μήτε γενικά στην πόλη, παρά μόνο αφού εξαγνιστεί.
Νόημα
Το κείμενο της ενότητας αναφέρεται στη μέριμνα των νόμων σχετικά με τον σεβασμό των πολιτών προς τους γονείς και τους και παππούδες τους. Ο Πλάτωνας αναφέρει πως όποιος μέτοικος ή ξένος αντιληφθεί βιαιοπραγία κάποιου απέναντι στους γονείς του, πρέπει άμεσα να βοηθήσει το θύμα. Εάν πράξει κατά αυτόν τον τρόπο, καλείται να παρακολουθήσει τους αγώνες από τιμητική θέση ενώ, αν επιλέξει να μην επέμβει στο περιστατικό, απελαύνεται από τη χώρα για πάντα. Εάν το πρόσωπο που πρέπει να επέμβει, ώστε να προστατευτούν οι γονείς του θύτη, είναι δούλος, αυτός απελευθερώνεται ενώ, αντίθετα, μαστιγώνεται βάναυσα αν παραμένει θεατής των γεγονότων.
Από την άλλη πλευρά, ο ίδιος ο θύτης τιμωρείται για τις βιαιοπραγίες απέναντι στα στενά συγγενικά του πρόσωπα με παντοτινή εξορία από τη χώρα. Η νομοθεσία είναι τόσο αυστηρή που ακόμα κι αν ο τιμωρημένος παραβεί την ποινή και επιστρέψει στη χώρα του, απαγορεύεται η οποιαδήποτε συμμετοχή του στην κοινωνική, θρησκευτική και πολιτική ζωή της. Τέλος, θεωρείται ατιμωτική πράξη η σύναψη διαπροσωπικών σχέσεων των άλλων πολιτών με τον τιμωρημένο, αφού όποιος έρθει σε επαφή μαζί του θα πρέπει να εξαγνίζεται για να συμμετάσχει στα κοινά της πόλης.
Απάντηση: Η ιδιαίτερη σημασία που απέδιδε ο Πλάτων στο σεβασμό προς τους μεγαλύτερους επαληθεύεται από την αυστηρότητα των ποινών που προτείνει, όχι μόνο προς τους ίδιους τους θύτες αλλά και προς τους μάρτυρες, που με τη βούληση τους αδιαφορούν για την προστασία των θυμάτων. Αμφότεροι υπέμειναν σκληρές και βάναυσες τιμωρίες που μπορούσαν να επιφέρουν το θάνατο, το μαστίγωμα ή την εξορία, ανάλογα με τον αν συμμετείχαν ή αν ήταν αποστασιοποιημένοι μάρτυρες των βίαιων γεγονότων. Οι γονείς αλλά και γενικότερα οι πρόγονοι θεωρούνταν από τους αρχαίους Έλληνες πολύ σεβαστά πρόσωπα που έπρεπε να τιμούνται κατάλληλα από τους απογόνους τους τόσο πριν όσο και μετά το θάνατό τους.
2. Από τις ποινές που προβλέπει ο νόμος που διαβάσατε ποια σας φαίνεται πιο αυστηρή; Να δικαιολογήσετε την απάντησή σας.
Απάντηση: Διαβάζοντας το κείμενο της ενότητας που μας παρατίθεται, διαπιστώνουμε ότι ο Πλάτωνας προτείνει πολύ αυστηρές ποινές για όσους δε βοηθούν αυτούς που γίνονται αποδέκτες βίας από τα παιδιά τους. Αυστηρότερη από όλες τις ποινές συγκριτικά θα λέγαμε πως είναι εκείνη που θα πρέπει να επιβάλλεται στους δούλους. Το μαστίγωμα με εκατό επαναλαμβανόμενα χτυπήματα αποτελεί σίγουρα την πιο αυστηρή τιμωρία στο μυαλό ενός ανθρώπου. Η άποψη αυτή ενισχύεται από το γεγονός ότι οι δούλοι, εξαιτίας της κοινωνικής θέσης τους, ήταν αντικειμενικά αδύνατο να επέμβουν σε τυχόν εχθροπραξίες των αφεντικών τους κατά των γονιών αυτών. Άρα, οι δούλοι, πέραν της υποταγμένης ζωής τους, θα έπρεπε να αντιμετωπίσουν και αντίστοιχες άδικες τιμωρίες, εξαιτίας πράξεων που ήταν σχεδόν απίθανο να παρεμποδίσουν.
3. Από το κείμενο που μελετήσατε διαφαίνεται διαφοροποίηση στον τρόπο που ο Πλάτων αντιμετωπίζει διάφορες κοινωνικές ομάδες σε σχέση με την τήρηση της υποχρέωσης να σέβονται τους μεγαλύτερους και να τους βοηθούν, όταν κακοποιούνται. Να καταγράψετε τις ομάδες αυτές και την αντιμετώπισή τους και, αξιοποιώντας τις γενικότερες γνώσεις σας για την αρχαιότητα, να προσπαθήσετε να την αιτιολογήσετε.
Απάντηση: Ο Πλάτων στο κείμενο της ενότητας που διαβάσαμε διαφοροποιεί την αντιμετώπιση των ανθρώπων που κακοποιούν τους γονείς τους ή που είναι μάρτυρες της κακοποίησης, ανάλογα με την κοινωνική ομάδα στην οποία αυτοί ανήκουν. Αρχικά, παρουσιάζεται ιδιαίτερα αυστηρός με τους Αθηναίους πολίτες και προτείνει ως τιμωρία την εξορία τους και τον αποκλεισμό τους από κάθε ιερή τελετή, ενώ, εάν κάποιος από αυτούς παραβλέψει την τιμωρία απειλείται ακόμη και με θάνατο. Όσον αφορά τους μέτοικους, ο μεγάλος φιλόσοφος προτείνει αυτοί να διώχνονται από τη χώρα αν δεν επεμβαίνουν όταν είναι μάρτυρες βιαιοπραγίας κατά κάποιου ηλικιωμένου, ενώ θεωρεί ότι όσοι αποσοβήσουν τον κίνδυνο για εκείνους θα πρέπει να καλούνται να παρακολουθούν τους αγώνες από τιμητική θέση. Από την άλλη πλευρά οι δούλοι, εάν επέλεγαν να μην επέμβουν σε κάποιο περιστατικό βίας κατά ηλικιωμένων, απειλούνταν με εκατό μαστιγώματα, ενώ σε περίπτωση που αυτοί βοηθούσαν, θα εξασφάλιζαν την ελευθερία τους.
Το πλαίσιο στο οποίο θέτει ο Πλάτωνας την αντιμετώπιση της κάθε κοινωνικής ομάδας είναι απόλυτα συνυφασμένο με όσα γνωρίζουμε για την Αθηναϊκή κοινωνία. Οι Αθηναίοι πολίτες έτρεφαν υψηλό αίσθημα σεβασμού για τους μεγαλυτέρους και ιδιαίτερα για τους γονείς. Κάθε βιαιοπραγία εναντίον τους δεν παρέβαινε μόνο τους νόμους αλλά και τους ηθικούς κανόνες της πολιτείας και γι΄αυτό η τιμωρία που προτείνει ο Πλάτωνας είναι ιδιαίτερα αυστηρή. Επιπλέον, οι μέτοικοι, ήταν σαν "φιλοξενούμενοι" στην Αθήνα, είχαν κάποια δικαιώματα αλλά και πολλές περισσότερες υποχρεώσεις, όπως την πληρωμή του μετοικίου, ενός φόρου παραμονής στην πολή. Άρα, έπρεπε να συμμορφώνονται με όσα προέβλεπαν το νομοθετικό και ηθικό πλαίσιο των Αθηναίων. Δεν είχαν κανένα δικαίωμα παραστρατήματος, αφού με την παραμικρή αφορμή εκδιώχνονταν από την πόλη. Τέλος, οι δούλοι δεν υπήρχαν στην Αθηναϊκή κοινωνία σας ανθρώπινες οντότητες. Ήταν απλά αντικείμενα που κατέχονταν από τα αφεντικά τους, οι οποίοι τους χρησιμοποιούσαν κατά το δοκούν. Επομένως δεν είχαν πολλά περιθώρια αντίστασης σε οποιαδήποτε συμπεριφορά και η ενδεχόμενη ελευθέρωσή τους ίσως αποτελούσε ένα ισχυρό κίνητρο για εκείνους. Όπως καταλαβαίνουμε λοιπόν μόνο τυχαία και ανυπόστατα δεν μπορούν να θεωρηθούν όσα αναλύει στο χωρίο της ενότητας ο Έλληνας φιλόσοφος.
ἡ φύξις: η φυγή
φυκτὸς και φευκτός: αυτός που μπορείς να αποφύγεις
φευκτικός: αυτός που έχει την τάση να ξεφεύγει
φυγοπόλεμος: αυτός που αποφεύγει τον πόλεμο
φυγόξενος: αυτός που αποφεύγει τους ξένους
ἡ διάφευξις: η διαφυγή
ἡ κατάφευξις: το καταφύγιο
ἄφυκτος: αυτός που δεν είναι δυνατό να τον αποφύγεις
ἡ φυγή: η αποφυγή
ὁ φυγάς: αυτός που φεύγει από κάπου ως εξόριστος με ή χωρίς τη θέλησή του
φυγαδεύω: βοηθώ κάποιον να δραπετεύσει
φυγοδικῶ: αποφεύγω την παρουσία μου στο δικαστήριο για να δικαστώ
φυγόμαχος: αυτός που αποφεύγει τη μάχη
φυγομαχῶ: αποφεύγω τη μάχη
φυγόπονος: ο οκνηρός, ο τεμπέλης
ἡ φυγοπονία: η αποφυγή της εργασίας
ἀποφεύγω: γλιτώνω
ἡ ἀποφυγή: η διαφυγή
καταφεύγω: κατευθύνομαι κάπου για να σωθώ
ἡ καταφυγή: η αναζήτηση βοήθειας
τὸ καταφύγιον (-ιο): τόπος όπου καταφεύγει κάποιος για να σωθεί
προσφεύγω: καταφεύγω κάπου για να σωθώ
ἡ προσφυγή: καταφυγή σε κάτι για να σωθώ
ὁ πρόσφυξ (-υγας): αυτός που αναγκάζεται να εγκαταλείψει τον τόπο μόνιμης κατοικίας του
ἄφευκτός: ο αναπόφευκτος
φευγαλέιος: ο στιγμιαίος
φευγάτος: αυτό που έχει φύγει
φυγόδικος: αυτός που αποφεύγει τη δίκη του σε δικαστήριο
φυγόκεντρος: όρος της φυσικής που περιγράφει τη δύναμη που έχει την τάση
να φεύγει από το κέντρο
φυγομαχία: η αποφυγή της μα΄χης
φυγόποινος: αυτός που έχει καταδικαστεί αλλά κρύβεται για να αποφύγει την ποινή του
αναπόφευκτος: αυτός που δεν μπορεί να αποφευχθεί
φοροφυγάς: αυτός που δεν πληρώνει τους φόρους του
Απάντηση:
αυτός που αποφεύγει τον πόλεμο: φυγοπόλεμος
αφιλόξενος: φυγόξενος
εξόριστος: φυγάς
αυτός που δεν προσέρχεται να δικαστεί: φυγόδικος
αυτός που αποφεύγει τον κόπο, τη δουλειά: φυγόπονος
2. Να επιλέξετε από τον Λεξιλογικό Πίνακα λέξεις της ν.ε ομόρριζες του ρ. φεύγω και να συμπληρώσετε τις προτάσεις:
Απάντηση:
α. Η απορρόφηση των Μικρασιατών προσφύγων στην ελληνική κοινωνία μετά την καταστροφή του 1922 προκάλεσε αρκετά κοινωνικά προβλήματα, συνέβαλε όμως σημαντικά στην ανάπτυξη του εμπορίου και της ναυτιλίας.
β. Το ατύχημα ήταν αναπόφευκτο από τη στιγμή που τέθηκε εκτός λειτουργίας και ο εφεδρικός μηχανισμός συγκράτησης του φορτίου.
γ. Στην καθημερινή συναναστροφή είναι πολύ συμπαθητικός άνθρωπος, αλλά στην εργασία του η φυγοπονία του τον κάνει στόχο αρνητικών σχολίων από τους συναδέλφους του.
δ. Οι κάτοικοι της περιοχής, όπου πρόκειται να εγκατασταθεί το εργοστάσιο επεξεργασίας βιομηχανικών λυμάτων, απείλησαν με προσφυγή στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο, αν δεν ανακληθεί η απόφαση εγκατάστασης.
Η λέξη που σχηματίζεται είναι το επίρρημα παράπαν
Από την άλλη πλευρά, ο ίδιος ο θύτης τιμωρείται για τις βιαιοπραγίες απέναντι στα στενά συγγενικά του πρόσωπα με παντοτινή εξορία από τη χώρα. Η νομοθεσία είναι τόσο αυστηρή που ακόμα κι αν ο τιμωρημένος παραβεί την ποινή και επιστρέψει στη χώρα του, απαγορεύεται η οποιαδήποτε συμμετοχή του στην κοινωνική, θρησκευτική και πολιτική ζωή της. Τέλος, θεωρείται ατιμωτική πράξη η σύναψη διαπροσωπικών σχέσεων των άλλων πολιτών με τον τιμωρημένο, αφού όποιος έρθει σε επαφή μαζί του θα πρέπει να εξαγνίζεται για να συμμετάσχει στα κοινά της πόλης.
1. Πώς επαληθεύεται από όσα διαβάσατε η ιδιαίτερη σημασία που απέδιδε ο Πλάτων στον σεβασμό προς τους μεγαλυτέρους;Απαντήσεις των ερωτήσεων της σελίδας 86 του σχολικού βιβλίου:
Απάντηση: Η ιδιαίτερη σημασία που απέδιδε ο Πλάτων στο σεβασμό προς τους μεγαλύτερους επαληθεύεται από την αυστηρότητα των ποινών που προτείνει, όχι μόνο προς τους ίδιους τους θύτες αλλά και προς τους μάρτυρες, που με τη βούληση τους αδιαφορούν για την προστασία των θυμάτων. Αμφότεροι υπέμειναν σκληρές και βάναυσες τιμωρίες που μπορούσαν να επιφέρουν το θάνατο, το μαστίγωμα ή την εξορία, ανάλογα με τον αν συμμετείχαν ή αν ήταν αποστασιοποιημένοι μάρτυρες των βίαιων γεγονότων. Οι γονείς αλλά και γενικότερα οι πρόγονοι θεωρούνταν από τους αρχαίους Έλληνες πολύ σεβαστά πρόσωπα που έπρεπε να τιμούνται κατάλληλα από τους απογόνους τους τόσο πριν όσο και μετά το θάνατό τους.
2. Από τις ποινές που προβλέπει ο νόμος που διαβάσατε ποια σας φαίνεται πιο αυστηρή; Να δικαιολογήσετε την απάντησή σας.
Απάντηση: Διαβάζοντας το κείμενο της ενότητας που μας παρατίθεται, διαπιστώνουμε ότι ο Πλάτωνας προτείνει πολύ αυστηρές ποινές για όσους δε βοηθούν αυτούς που γίνονται αποδέκτες βίας από τα παιδιά τους. Αυστηρότερη από όλες τις ποινές συγκριτικά θα λέγαμε πως είναι εκείνη που θα πρέπει να επιβάλλεται στους δούλους. Το μαστίγωμα με εκατό επαναλαμβανόμενα χτυπήματα αποτελεί σίγουρα την πιο αυστηρή τιμωρία στο μυαλό ενός ανθρώπου. Η άποψη αυτή ενισχύεται από το γεγονός ότι οι δούλοι, εξαιτίας της κοινωνικής θέσης τους, ήταν αντικειμενικά αδύνατο να επέμβουν σε τυχόν εχθροπραξίες των αφεντικών τους κατά των γονιών αυτών. Άρα, οι δούλοι, πέραν της υποταγμένης ζωής τους, θα έπρεπε να αντιμετωπίσουν και αντίστοιχες άδικες τιμωρίες, εξαιτίας πράξεων που ήταν σχεδόν απίθανο να παρεμποδίσουν.
3. Από το κείμενο που μελετήσατε διαφαίνεται διαφοροποίηση στον τρόπο που ο Πλάτων αντιμετωπίζει διάφορες κοινωνικές ομάδες σε σχέση με την τήρηση της υποχρέωσης να σέβονται τους μεγαλύτερους και να τους βοηθούν, όταν κακοποιούνται. Να καταγράψετε τις ομάδες αυτές και την αντιμετώπισή τους και, αξιοποιώντας τις γενικότερες γνώσεις σας για την αρχαιότητα, να προσπαθήσετε να την αιτιολογήσετε.
Απάντηση: Ο Πλάτων στο κείμενο της ενότητας που διαβάσαμε διαφοροποιεί την αντιμετώπιση των ανθρώπων που κακοποιούν τους γονείς τους ή που είναι μάρτυρες της κακοποίησης, ανάλογα με την κοινωνική ομάδα στην οποία αυτοί ανήκουν. Αρχικά, παρουσιάζεται ιδιαίτερα αυστηρός με τους Αθηναίους πολίτες και προτείνει ως τιμωρία την εξορία τους και τον αποκλεισμό τους από κάθε ιερή τελετή, ενώ, εάν κάποιος από αυτούς παραβλέψει την τιμωρία απειλείται ακόμη και με θάνατο. Όσον αφορά τους μέτοικους, ο μεγάλος φιλόσοφος προτείνει αυτοί να διώχνονται από τη χώρα αν δεν επεμβαίνουν όταν είναι μάρτυρες βιαιοπραγίας κατά κάποιου ηλικιωμένου, ενώ θεωρεί ότι όσοι αποσοβήσουν τον κίνδυνο για εκείνους θα πρέπει να καλούνται να παρακολουθούν τους αγώνες από τιμητική θέση. Από την άλλη πλευρά οι δούλοι, εάν επέλεγαν να μην επέμβουν σε κάποιο περιστατικό βίας κατά ηλικιωμένων, απειλούνταν με εκατό μαστιγώματα, ενώ σε περίπτωση που αυτοί βοηθούσαν, θα εξασφάλιζαν την ελευθερία τους.
Το πλαίσιο στο οποίο θέτει ο Πλάτωνας την αντιμετώπιση της κάθε κοινωνικής ομάδας είναι απόλυτα συνυφασμένο με όσα γνωρίζουμε για την Αθηναϊκή κοινωνία. Οι Αθηναίοι πολίτες έτρεφαν υψηλό αίσθημα σεβασμού για τους μεγαλυτέρους και ιδιαίτερα για τους γονείς. Κάθε βιαιοπραγία εναντίον τους δεν παρέβαινε μόνο τους νόμους αλλά και τους ηθικούς κανόνες της πολιτείας και γι΄αυτό η τιμωρία που προτείνει ο Πλάτωνας είναι ιδιαίτερα αυστηρή. Επιπλέον, οι μέτοικοι, ήταν σαν "φιλοξενούμενοι" στην Αθήνα, είχαν κάποια δικαιώματα αλλά και πολλές περισσότερες υποχρεώσεις, όπως την πληρωμή του μετοικίου, ενός φόρου παραμονής στην πολή. Άρα, έπρεπε να συμμορφώνονται με όσα προέβλεπαν το νομοθετικό και ηθικό πλαίσιο των Αθηναίων. Δεν είχαν κανένα δικαίωμα παραστρατήματος, αφού με την παραμικρή αφορμή εκδιώχνονταν από την πόλη. Τέλος, οι δούλοι δεν υπήρχαν στην Αθηναϊκή κοινωνία σας ανθρώπινες οντότητες. Ήταν απλά αντικείμενα που κατέχονταν από τα αφεντικά τους, οι οποίοι τους χρησιμοποιούσαν κατά το δοκούν. Επομένως δεν είχαν πολλά περιθώρια αντίστασης σε οποιαδήποτε συμπεριφορά και η ενδεχόμενη ελευθέρωσή τους ίσως αποτελούσε ένα ισχυρό κίνητρο για εκείνους. Όπως καταλαβαίνουμε λοιπόν μόνο τυχαία και ανυπόστατα δεν μπορούν να θεωρηθούν όσα αναλύει στο χωρίο της ενότητας ο Έλληνας φιλόσοφος.
ἡ φεῦξις: η αποφυγήΒ1. Λεξιλογικός Πίνακας
ἡ φύξις: η φυγή
φυκτὸς και φευκτός: αυτός που μπορείς να αποφύγεις
φευκτικός: αυτός που έχει την τάση να ξεφεύγει
φυγοπόλεμος: αυτός που αποφεύγει τον πόλεμο
φυγόξενος: αυτός που αποφεύγει τους ξένους
ἡ διάφευξις: η διαφυγή
ἡ κατάφευξις: το καταφύγιο
ἄφυκτος: αυτός που δεν είναι δυνατό να τον αποφύγεις
ἡ φυγή: η αποφυγή
ὁ φυγάς: αυτός που φεύγει από κάπου ως εξόριστος με ή χωρίς τη θέλησή του
φυγαδεύω: βοηθώ κάποιον να δραπετεύσει
φυγοδικῶ: αποφεύγω την παρουσία μου στο δικαστήριο για να δικαστώ
φυγόμαχος: αυτός που αποφεύγει τη μάχη
φυγομαχῶ: αποφεύγω τη μάχη
φυγόπονος: ο οκνηρός, ο τεμπέλης
ἡ φυγοπονία: η αποφυγή της εργασίας
ἀποφεύγω: γλιτώνω
ἡ ἀποφυγή: η διαφυγή
καταφεύγω: κατευθύνομαι κάπου για να σωθώ
ἡ καταφυγή: η αναζήτηση βοήθειας
τὸ καταφύγιον (-ιο): τόπος όπου καταφεύγει κάποιος για να σωθεί
προσφεύγω: καταφεύγω κάπου για να σωθώ
ἡ προσφυγή: καταφυγή σε κάτι για να σωθώ
ὁ πρόσφυξ (-υγας): αυτός που αναγκάζεται να εγκαταλείψει τον τόπο μόνιμης κατοικίας του
ἄφευκτός: ο αναπόφευκτος
φευγαλέιος: ο στιγμιαίος
φευγάτος: αυτό που έχει φύγει
φυγόδικος: αυτός που αποφεύγει τη δίκη του σε δικαστήριο
φυγόκεντρος: όρος της φυσικής που περιγράφει τη δύναμη που έχει την τάση
να φεύγει από το κέντρο
φυγομαχία: η αποφυγή της μα΄χης
φυγόποινος: αυτός που έχει καταδικαστεί αλλά κρύβεται για να αποφύγει την ποινή του
αναπόφευκτος: αυτός που δεν μπορεί να αποφευχθεί
φοροφυγάς: αυτός που δεν πληρώνει τους φόρους του
1. Να αναζητήσετε στον Λεξιλογικό Πίνακα τις λέξεις της α.ε. που σημαίνουν ό,τι περιγράφουν οι φράσεις:Απαντήσεις των ασκήσεων της σελίδας 86 του σχολικού βιβλίου
Απάντηση:
αυτός που αποφεύγει τον πόλεμο: φυγοπόλεμος
αφιλόξενος: φυγόξενος
εξόριστος: φυγάς
αυτός που δεν προσέρχεται να δικαστεί: φυγόδικος
αυτός που αποφεύγει τον κόπο, τη δουλειά: φυγόπονος
2. Να επιλέξετε από τον Λεξιλογικό Πίνακα λέξεις της ν.ε ομόρριζες του ρ. φεύγω και να συμπληρώσετε τις προτάσεις:
Απάντηση:
α. Η απορρόφηση των Μικρασιατών προσφύγων στην ελληνική κοινωνία μετά την καταστροφή του 1922 προκάλεσε αρκετά κοινωνικά προβλήματα, συνέβαλε όμως σημαντικά στην ανάπτυξη του εμπορίου και της ναυτιλίας.
β. Το ατύχημα ήταν αναπόφευκτο από τη στιγμή που τέθηκε εκτός λειτουργίας και ο εφεδρικός μηχανισμός συγκράτησης του φορτίου.
γ. Στην καθημερινή συναναστροφή είναι πολύ συμπαθητικός άνθρωπος, αλλά στην εργασία του η φυγοπονία του τον κάνει στόχο αρνητικών σχολίων από τους συναδέλφους του.
δ. Οι κάτοικοι της περιοχής, όπου πρόκειται να εγκατασταθεί το εργοστάσιο επεξεργασίας βιομηχανικών λυμάτων, απείλησαν με προσφυγή στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο, αν δεν ανακληθεί η απόφαση εγκατάστασης.
Β2. Ετυμολογικά
Διαβάστε τη θεωρία της σελίδας 87 του σχολικού βιβλίου
Απαντήσεις των ασκήσεων της σελίδας 87 του σχολικού βιβλίου
1. Να σχηματίσετε σύνθετες λέξεις της α.ε. με τα συνθετικά που δίνονται:
Απάντηση:
ἕν + δέκα → ἕνδεκα δέκα + πέντε → δεκαπέντε
ἐν +ἀντὶ → ἔναντι πρὸς +ἔτι → προσέτι
2. Να χωρίσετε τις λέξεις στα συνθετικά τους μέρη:
Απάντηση:
δεκατρία → δέκα + τρία ἔπειτα → ἐπὶ + εἶτα
σύννεγγυς → σύν + ἐγγὺς εὖγε → εὖ + γε
3. Να βρείτε τη λέξη που κρύβεται στην έγχρωμη στήλη:
Απάντηση:
α ἐν + πάθος → ὁ ἐμπαθής
β. ἀγρός + νέμω → ὁ ἀγρονόνομος
γ. ἔθνος + ἄρχω → ὁ ἐθνάρχης
δ. ψυχὴ + ἄγω → ὁ ψυχαγωγός
ε. μήτηρ + πόλις → ἡ μητρόπολις
στ. κακός + μοῖρα → ὁ κακόμοιρος
ζ. ἄστυ + νέμω → ὁ ἀστυνόμος
Γ. Γραμματική
Για τον σχηματισμό της Προστακτικής Ενεστώτα και Αορίστου διαβάστε τη θεωρία της σελίδας 88 του σχολικού βιβλίου
προστάττω
|
ἀνατρέπω
|
|||
Ενεστώτας
|
Αόριστος
|
Ενεστώτας
|
Αόριστος
|
|
β΄ εν.
|
πρόσταττε
|
πρόσταξον
|
ἀνάτρεπε
|
ἀνάτρεψον
|
γ΄ εν.
|
προστάττετω
|
προσταξάτω
|
ἀνατρεπέτω
|
ἀνατρεψάτω
|
β΄ πληθ.
|
προστάττετε
|
προστάξατε
|
ἀνατρέπετε
|
ἀνατρέψατε
|
γ΄ πληθ.
|
προστατόντων
προσταττέτωσαν
|
προσταξάντων
|
ἀνατρεπόντων
ἀνατρεπέτωσαν
|
ἀνατρεψάντων
ἀνατρεψάτωσαν
|
μεταπείθω
|
|
Ενεστώτας
|
Αόριστος
|
μετάπειθε
|
μετάπεισον
|
μεταπειθέτω
|
μεταπεισάτω
|
μεταπείθετε
|
μεταπείσατε
|
μεταπειθόντων
μεταπειθέτωσαν
|
μεταπεισάντων
μεταπεισάτωσαν
|
Απαντήσεις των ασκήσεων της σελίδας 89 του σχολικού βιβλίου
1. Να συμπληρώσετε τα κενά με τους τύπους της προστακτικής ενεστώτα και αορίστου που ζητούνται:
Απάντηση:
ρήμα
|
πρόσωπο
|
Προστακτική Ενεστώτα
|
Προστακτική Αορίστου
|
κινδυνεύω
|
β΄ εν.
|
κινδύνευε
|
κινδύνευσον
|
δικάζω
|
γ΄ εν.
|
δικαζέτω
|
δικασάτω
|
θαυμάζω
|
β΄ πληθ.
|
θαυμάζετε
|
θαυμάσατε
|
παύω
|
γ΄ πληθ.
|
παυόντων
παυέτωσαν
|
παυσάτων
παυσάτωσαν
|
θὐω
|
γ΄ πληθ.
|
θυόντων
θυέτωσαν
|
θυσάντων
θυσάτωσαν
|
2. Να μεταφέρετε τους τύπους των ρημάτων στην προστακτική ενεστώτα και αορίστου διατηρώντας σταθερά το πρόσωπο και τον αριθμό:
Απάντηση:
Ενεστώτας
|
Αόριστος
|
||
οὗτος
|
γράφει
|
γραφέτω
|
γραψάτω
|
πράττει
|
πραττέτω
|
πραξάτω
|
|
κηρύττει
|
κηρυττέτω
|
κηρυξάτω
|
|
ὑμεῖς
|
κρύπτετε
|
κρύπτετε
|
κρύψατε
|
ταράττετε
|
ταράττετε
|
ταράξατε
|
|
πείθετε
|
πείθετε
|
πείσατε
|
3. Να εντοπίσετε τους τύπους προστακτικής στις παρακάτω φράσεις και να αναγνωρίσετε τον χρόνο στον οποίο βρίσκονται και τη σημασία τους:
Απάντηση:
α. Ὦ ἀνδρες, τὸ τε σῶμα καὶ την ψυχὴν γυμνάσατε. [β΄ πληθυντικό πρόσωπο Προστακτικής Αορίστου ενεργητικής φωνής του ρ. γυμνάζω (δηλώνει προτροπή)]
β. Ὦ νεανία δίωκε τὰ ἐσθλῶν ἤ ἀγαθῶν ἀνδρῶν ἐπιτηδεύματα. [β΄ ενικό πρόσωπο Προστακτικής Ενεστώτα ενεργητικής φωνής του ρ. διώκω (δηλώνει συμβουλή)]
γ. Ταῦτα μὴ πράττετε. [β΄ πληθυντικό πρόσωπο Προστακτικής Ενεστώτα ενεργητικής φωνής του ρ. πράττω (δηλώνει απαγόρευση)]
δ. Κηρύξατε τὸν λόγον τοῦ Θεοῦ. [β΄ πληθυντικό πρόσωπο Προστακτικής Αορίστου ενεργητικής φωνής του ρ. κηρύττω (δηλώνει προτροπή)]
ε. Νῦν, ὦ Σώκρατες, δίδαξον με τὴν ἀρετήν. [β΄ ενικό πρόσωπο Προστακτικής Αορίστου ενεργητικής φωνής του ρ. διδάσκω (δηλώνει προτροπή)]
στ. Εἰ ἀληθῆ λέγεις, σῶσον σεαυτόν. [β΄ ενικό πρόσωπο Προστακτικής Αορίστου ενεργητικής φωνής του ρ. σώζω (δηλώνει ευχή)]
4. Να συμπληρώσετε τις παρακάτω φράσεις με τον κατάλληλο τύπο προστακτικής του ρήματος που δίνεται σε παρένθεση και να βρείτε την ειδικότερη σημασία της προστακτικής κάθε φορά:
Απάντηση:
α. Σῶσον, Κύριε, τὸν λαόν Σου (σῴζω αορ.). [δηλώνει παράκληση]
β. Πάταξον μέν, ἄκουσον δέ (πατάσσω, ἀκούω, αορ.). [δηλώνει προτροπή / δηλώνει συμβούλη]
γ. Σπεῦδε βραδέως. (σπεῦδε, ενεστ.) [δηλώνει συμβουλή]
δ. Οὕς ὁ Θεὸς συνέζευξεν ἄνθρωπος μὴ χωριζέτω. (χωρίζω, ενεστ.) [δηλώνει αποτροπή]
Περισσότερο εκπαιδευτικό υλικό για το Γυμνάσιο εδώ.
Περισσότερο εκπαιδευτικό υλικό για το Γυμνάσιο εδώ.