Η παιδική ηλικία είναι ένα βασικό στάδιο στον κύκλο ζωής και είναι σημαντική για την ανάπτυξη των δεξιοτήτων. Σύμφωνα με την Spence (1983) επικρατεί η τάση να υποθέτει κανείς ότι τα παιδιά θα αποκτήσουν αυτόματα το κατάλληλο ρεπερτόριο δεξιοτήτων, μέσω της γονικής επιρροής και της επιρροής από τους συνομηλίκους, καθώς επίσης και μέσω της εκπαίδευσής τους. Ωστόσο, αυτός δεν είναι ο κανόνας, με αποτέλεσμα πολλά παιδιά να βιώνουν δυσκολίες.
Παρακάτω θα αναφερθούν κάποιες ασκήσεις οι οποίες ενδυναμώνουν τις δυσκολίες που τυχόν αντιμετωπίζουν κάποια παιδιά.
Ασκήσεις για τη λεπτή κινητικότητα
Η λεπτή κινητικότητα είναι πολύ σημαντική ώστε το παιδί όχι μόνο να κατακτήσει την ικανότητα να πιάνει το μολύβι αλλά και πολλές καθημερινές δραστηριότητες όπως να μπορεί να κουμπώνει και να ξεκουμπώνει, να ανεβοκατεβάζει φερμουάρ, να δένει τα κορδόνια του κ.α. Ασκήσεις που βοηθούν είναι η ζωγραφική με τα δάχτυλα, το μανταλάκι, δηλαδή να πιάνει μικρά αντικείμενα με αυτό, η πλαστελίνη που βοηθάει στην ενδυνάμωση των μυών των χεριών, το κολιέ, όπου δίνουμε στο παιδί ένα κορδόνι και χάντρες και το προτρέπουμε να περάσει τις χάντρες στο κορδόνι, να κολλάει αυτοκόλλητα, να κόβει χαρτιά, να γυρνάει μια σβούρα.
Ασκήσεις για την αδρή κινητικότητα
Οι δεξιότητες αδρής κινητικότητας είναι εκείνες που απαιτούν την κίνηση ολόκληρου του σώματος και οι οποίες αφορούν στους μεγάλους (σταθεροποιητές του κορμού) μύες του σώματος για να πραγματοποιήσουν καθημερινές λειτουργίες, όπως η στατική θέση, η βάδιση, το τρέξιμο και το κάθισμα με σωστή ευθυγράμμιση. Γενικότερα, τα παιχνίδια με μία μπάλα συμβάλλουν στην ανάπτυξη της αδρής κινητικότητας και στη βελτίωση του συντονισμού. Το παιδί μπορεί να κλωτσήσει τη μπάλα, να την πετάξει ή να την σπρώξει . Επίσης, μπορεί να ανεβοκατεβαίνει σκάλες, να παίζει σχοινάκι, λάστιχο, να χορεύει και να κάνει πατίνια. Κάποιες ώρες στην παιδική χαρά βοηθούν στην βελτίωση της αδρής κινητικότητας.
Άσκηση κινητικών δεξιοτήτων
Οι βασικές κινητικές δεξιότητες διακρίνονται
α) στις δεξιότητες σταθεροποίησης δηλαδή το σώμα να είναι σταθερό αλλά να κινείται γύρω από τον οριζόντιο ή κάθετο άξονα και να γίνεται προσπάθεια για απόκτηση ή διατήρηση της ισορροπίας
β) στις δεξιότητες μετακίνησης δηλαδή το σώμα να μεταφέρεται από το ένα σημείο στο άλλο και
γ) στις δεξιότητες χειρισμού δηλαδή να παρέχεται δύναμη σε αντικείμενο ή να λαμβάνεται δύναμη από αντικείμενο, να απαιτείται κινητικός έλεγχος, ορθότητα και ακρίβεια στην κίνηση.
Τέτοιες ασκήσεις είναι όλες οι αθλητικές δραστηριότητες όπως το ποδόσφαιρο, το μπάσκετ, το βόλεϊ, το κολυμβητήριο, το τένις, το καράτε κ.α.
Ασκήσεις για την οπτική αντίληψη και διάκριση
Η Οπτική Αντίληψη είναι η ικανότητα του εγκεφάλου να κατανοεί και να ερμηνεύει αυτά που προσλαμβάνουμε μέσα από τα μάτια μας. Περιλαμβάνει την απόσπαση και οργάνωση της οπτικής πληροφορίας από το περιβάλλον, καθώς και την γνωστική ικανότητα ερμηνείας και χρήσης της. Οι καταλληλότερες ασκήσεις για την οπτική αντίληψη είναι τα παζλ, τα παιχνίδια συναρμολόγησης, ομαδοποιήσεις αντικειμένων όπως για παράδειγμα να ζητήστε από το παιδί να ξεχωρίσει τις φακές από τα ρέβυθια που είναι μαζί σε ένα μπολ, ή να ανακατεύεται ένα ανόμοιο πράγμα σε μία ομάδα ίδιων πραγμάτων και να το βρίσκει.
Ασκήσεις για την οπτική μνήμη
Δείξτε μία φωτογραφία της οικογένειας. Αφήστε το παιδί να την παρατηρήσει για μερικά λεπτά. Έπειτα κρύψτε τη και ρωτήστε το παιδί πόσα άτομα είναι στη φωτογραφία, τι ρούχα φοράνε κ.α. Επίσης, μπορείτε να δείξετε ένα σχήμα ή ένα μοτίβο, μετά να το κρύψετε και το παιδί να το αναπαράγει. Ακόμη, μπορείτε να τοποθετείστε πάνω στο τραπέζι μερικά αντικείμενα οικεία στο παιδί. Αφού τα παρατηρήσει προσεχτικά κρύψτε ένα και ζητήστε από το παιδί να βρει αυτό που λείπει.
Ασκήσεις για την ακουστική αντίληψη και διάκριση
Ακουστική αντίληψη είναι η ικανότητα εντοπισμού, οργάνωσης και ερμηνείας αισθητηριακών δεδομένων που λαμβάνονται από ένα άτομο μέσω της ακοής. Ακουστική διάκριση είναι η ικανότητα αναγνώρισης και κατάταξης των ήχων σε φωνητικές και μη, πτυχές της ομιλίας. Ασκήσεις ενδυνάμωσης μπορεί να είναι σίγουρα η ενασχόληση με την μουσική όπως να τραγουδήστε κάποιο γνωστό τραγούδι στο παιδί αντικαθιστώντας μια λέξη με μια άλλη – λάθος και το παιδί πρέπει να βρει τη σωστή. Επίσης, με κλειστά μάτια το παιδί να μπορεί να αναγνωρίζει διάφορους ήχους όπως από μουσικά όργανα, από ζώα κ.α.
Σε μεγαλύτερα παιδιά χρειάζονται ασκήσεις ώστε να ξεχωρίσουν φθόγγους που μοιάζουν ηχητικά μεταξύ τους και να αναλύσουν και να συνθέσουν λέξεις.
Ασκήσεις για τη βελτίωση των κοινωνικών δεξιοτήτων
Οι μαθητές πρέπει να αναπτύξουν κατάλληλες επικοινωνιακές και κοινωνικές δεξιότητες, ώστε να εμπλέκονται σε ομάδες συνομήλικων, να συμμετέχουν σε παιχνίδια με κανόνες και συνεργατικά ή ομαδικά παιχνίδια. Τέτοιες ασκήσεις μπορεί να είναι
- «Δείχνω τα συναισθήματα μου» όπου τα παιδιά προχωρούν γύρω γύρω στο δωμάτιο δείχνοντας πώς νιώθουν εκείνη τη στιγμή π.χ. χαρούμενα, θυμωμένα, σκεφτικά, και ούτω καθ' εξής
- «Αν κάποιος...» όπου φωνάζετε δυνατά «Αν κάποιος..... π.χ. παρακοιμήθηκε σήμερα το πρωί να αλλάξει θέση». Συνεχίστε όσο χρειάζεται για να αλλάξουν θέση τουλάχιστον μία φορά όλα τα παιδιά
- «Το μαγικό κουτί» όπου βάλτε ένα υποθετικά «μαγικό κουτί» στο κέντρο του κύκλου και ζητήστε από όλα τα παιδιά με τη σειρά να βγάλουν κάτι από το κουτί και να κάνουν νοήματα στους άλλους για να μαντέψουν τι είναι.
Έτσι καλλιεργούνται και βελτιώνονται οι κοινωνικές δεξιότητες των παιδιών και μαζί η συναισθηματική νοημοσύνη, η εμπιστοσύνη και η αυτοεκτίμηση.
Βιβλιογραφία - Πηγές
Τσαπακίδου, Α. (1997). Κινητικές δεξιότητες. Προγράμματα ανάπτυξης κινητικών δεξιοτήτων σε παιδιά προσχολικής ηλικίας. Θεσσαλονίκη: University Studio Press.
Μπουρνέλλη, Ν. (2002). Κινητική δημιουργικότητα. Ειδικό πρόγραμμα ανάπτυξης της κινητικής δημιουργικότητας για παιδιά. Αθήνα
Αγγελίδου Ασημίνα, https://www.psychology.gr