Σε μια εποχή που η κοινωνία μετράει τις «πληγές» της, από την υπερεκμετάλλευση των φυσικών πόρων και τις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής των τελευταίων δεκαετιών, η ανθρώπινη συμπεριφορά συνεχίζει να επιβαρύνει το περιβάλλον, τόσο με τη κατάχρηση των πηγών ενέργειας και των πρώτων υλών όσο και με την παραγωγή αποβλήτων και άλλων ρυπογόνων παραγόντων.
Όπως σε κάθε μεγάλο πρόβλημα, η λύση έχει την αφετηρία της στην παιδεία των λαών. Στην περίπτωση του περιβάλλοντος, όμως, που απαιτεί ευαισθησία και σεβασμό, δεν επαρκεί η παιδεία, χωρίς την καλλιέργεια συνείδησης. Παραφράζοντας το γνωστό ρητό «καθρέφτης σου είμαι, γονιέ και σου μοιάζω», τα παιδιά μεγαλώνουν μιμούμενα τη συμπεριφορά των μελών της οικογένειάς τους, η οποία εάν υιοθετεί στάσεις και αξίες που είναι εναρμονισμένες με την προστασία του περιβάλλοντος, μπορεί να συμβάλλει καθοριστικά στην καλλιέργεια «πράσινης» συνείδησης.
Πώς μπορεί να επιτευχθεί κάτι τέτοιο; Με μικρά βήματα που ξεκινούν από τη σπατάλη του νερού της βρύσης στο σπίτι και καταλήγουν στην αλλαγή διάφορων καθημερινών συνηθειών, που θα βελτιώσουν το οικολογικό μας αποτύπωμα.
Ο 20λογος της «πράσινης» συμπεριφοράς
- H καλή περιβαλλοντική συνείδηση από το… μπάνιο φαίνεται, ιδίως όταν το νερό της βρύσης σταματά να τρέχει ανεξέλεγκτα στο νιπτήρα. Περίπου 145 λίτρα καταναλώνονται καθημερινά στην τουαλέτα, το μπάνιο, την περιποίηση του σώματος, το πλύσιμο ρούχων ή πιάτων, την καθαριότητα του σπιτιού, το πότισμα των λουλουδιών. Ωστόσο, έχει υπολογιστεί ότι ένας άνθρωπος χρειάζεται καθημερινά περίπου 50 λίτρα νερού, προκειμένου να ικανοποιήσει τις προσωπικές και οικιακές του ανάγκες.
- Αρκετό καθαρό νερό της ΕΥΔΑΠ θα μπορούσε να εξοικονομηθεί και στο ντους, όπου σπαταλούνται περίπου 15 λίτρα το λεπτό, δηλαδή 10 μεγάλα μπουκάλια νερό.
- Περίπου 6 με 10 μεγάλα μπουκάλια νερού την ημέρα μπορούν να εξοικονομηθούν σε κάθε σπίτι, εάν το καζανάκι χρησιμοποιείται μία φορά λιγότερο μέσα σε ένα 24ωρο.
- Τουλάχιστον 35 φορές θα μπορούσε να γεμίσει μία μπανιέρα μέσα σε ένα χρόνο αν οι καταναλωτές δεν αμελούσαν την επισκευή μιας βρύσης που στάζει νερό.
- Η αντικατάσταση των πλαστικών προϊόντων με εναλλακτικά, όπως παραδείγματος χάρη οι πλαστικές σακούλες, τα καλαμάκια και τα εμφιαλωμένα πλαστικά μπουκάλια νερού, με βιοδιασπώμενα ή επαναχρησιμοποιούμενα είδη, θα μειώσει δραστικά την εμφάνιση του πιο κοινού υλικού ρύπανσης των ελληνικών ακτών.
- Ακόμα και η αλλαγή των διατροφικών μας συνηθειών μπορεί να συμβάλλει στη μείωση του περιβαλλοντικού μας αποτυπώματος, αν κάποιος αναλογιστεί ότι για την παραγωγή μισού κιλού κρέατος, απαιτείται 100 φορές περισσότερο νερό από ότι για την παραγωγή μισού κιλού σιταριού.
- Την ίδια στιγμή στην κουζίνα, χρησιμοποιούνται κατά μέσο όρο δύο λίτρα νερού βρύσης για να μαγειρευτεί μία κατσαρόλα μακαρόνια και 4,5 λίτρα για να πλυθεί το μεταλλικό αυτό σκεύος μετά το μαγείρεμα.
- Υπολείμματα τροφών δεν πρέπει να καταλήγουν στο νεροχύτη, ακόμα και αν τα απόνερα καταλήγουν σε κάποιο βιολογικό καθαρισμό, καθώς αυξάνουν το οργανικό φορτίο στο φυσικό υδάτινο οικοσύστημα.
- Η σωστή διαλογή των απορριμμάτων, στην πηγή που δημιουργούνται, είναι κάτι παραπάνω από απαραίτητη για τη σωστή διαδικασία της ανακύκλωσης.
- Η μείωση της χρήσης του εκτυπωτή στο χώρο εργασίας θα βοηθήσει, επίσης, στη μείωση των εκπομπών αέριων ρύπων, καθώς έχει υπολογιστεί ότι η απόρριψη 100 τόνων χαρτιού γραφείου παράγει 62 τόνους διοξειδίου του άνθρακα (CO2), ενώ η ανακύκλωση 50 τόνων από το ίδιο χαρτί έχει το αντίστροφο αποτέλεσμα και απορροφά 3 τόνους CO2.
- Η μειωμένη χρήση ενός ΙΧ συμβάλλει, επίσης, στη μείωση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης, καθώς το μέσο οικογενειακό αυτοκίνητο, που καλύπτει τουλάχιστον 15.000 χιλιόμετρα το χρόνο, εκπέμπει 3 τόνους CO2 ανά έτος. Αυτό σημαίνει ότι χρειάζεται μια δασική περιοχή τουλάχιστον 5 στρεμμάτων για να απορροφήσουν 1 τόνο του CO2 ετησίως. Η συχνή χρήση φέρνει και την ανάγκη για συχνό πλύσιμο… με αποτέλεσμα να σπαταλούνται τουλάχιστον 150 λίτρα νερού της ΕΥΔΑΠ ανά καθαρισμό.
- Παράλληλα, η χρήση από ένα μόνο άτομο ενός Μέσου Μαζικής Μεταφοράς για ένα χρόνο, από και προς το γραφείο, γλυτώνει το περιβάλλον από 4,1 κιλά υδρογονάνθρακες, 28,1 κιλά μονοξείδιο του άνθρακα και 2,2 κιλά οξείδια του αζώτου.
- Τα χρησιμοποιημένα λάδια αυτοκινήτων (ορυκτέλαια) είναι επικίνδυνα απόβλητα. Ένα δοχείο είναι αρκετό για να ρυπάνει μία λίμνη ή μία θάλασσα σε επιφάνεια ίση µε δύο γήπεδα ποδοσφαίρου. Στην Ελλάδα έχουν, ήδη, ξεκινήσει προγράμματα χωριστής συλλογής και ανακύκλωσής τους.
- Πολύ σημαντική είναι και η απόρριψη των απόβλητων ειδών ηλεκτρικού και ηλεκτρονικού εξοπλισμού, όπως μπαταρίες, σε ειδικούς κάδους ανακύκλωσης, καθώς περιέχουν επικίνδυνες ουσίες, όπως μόλυβδο, υδράργυρο, κάδμιο κ.λπ. και η διάχυσή τους στο περιβάλλον έχει επιπτώσεις στο έδαφος, το νερό, τους οργανισμούς ακόμη και στον άνθρωπο.
- Η επιλογή επαναχρησιμοποιούμενων βρεφικών πανών μπορεί να κάνει τη διαφορά, καθώς ο αριθμός των συμβατικών που θα αγοραστούν, μέχρι το παιδί να φτάσει στην ηλικία των 3 ετών, μπορεί να αγγίζει τις 6.000.
- Ακόμα και η επιλογή μέσων καθαρισμού, χρωμάτων και καλλυντικών που είναι πιο φιλικά προς το περιβάλλον μπορούν να βοηθήσουν. Στην αγορά κυκλοφορούν αρκετά είδη και ορισμένα φέρουν κάποιο εθνικό ή ευρωπαϊκό «οικολογικό σήμα», ένδειξη ότι καλύπτουν συγκεκριμένες περιβαλλοντικές προδιαγραφές και απαιτήσεις.
- Τα υπολείμματα χρωμάτων, βερνικιών και διαλυτών δεν πρέπει να καταλήγουν στον υπόνομο µέσω του νιπτήρα ή της τουαλέτας. Σε πολλές χώρες είναι υποχρεωτικό να συλλέγονται χωριστά και να καταστρέφονται από τους Δήμους µε ασφαλή για το περιβάλλον τρόπο.
- Επιπλέον, οι πολίτες θα πρέπει να έχουν στο μυαλό τους την αναβάθμιση των οικιακών συσκευών με συστήματα που αξιοποιούν Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας αλλά και με εφαρμογές και τεχνολογίες που εξοικονομούν ρεύμα.
- Η στροφή στην αγορά μεταχειρισμένων προϊόντων δεν φροντίζει μόνο την τσέπη του καταναλωτή, αλλά και το περιβάλλον, καθώς μειώνει την ανάγκη παραγωγής νέων προϊόντων.
- Τέλος, επιβλαβείς συνήθειες για τον ανθρώπινο οργανισμό κάνουν «εξίσου» ζημιά και στο περιβάλλον, αν κάποιος σκεφθεί ότι πετιούνται ανεύθυνα δύο στις τρεις γόπες από τα 5,6 τρισεκατομμύρια τσιγάρα που παράγονται κάθε χρόνο.
Όλα τα παραπάνω στοιχεία βασίζονται σε μελέτες που έχουν πραγματοποιηθεί τα τελευταία χρόνια από τον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών, την UNSECO, τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Περιβάλλοντος και άλλους διεθνείς ερευνητικούς και μη κυβερνητικούς φορείς