Ο τονισμός συνήθως απουσιάζει ή εμφανίζεται αποσπασματικά στα γραπτά παιδιών με δυσλεξία!
Μια δεξιότητα που καλούνται να μάθουν οι μαθητές κατά την περίοδο της πρώτης γραφής-ανάγνωσης είναι ο τονισμός. Η τονικότητα των λέξεων αποτελεί μέρος του μηχανισμού της ανάγνωσης και της γραφής και το παιδί μαθαίνει να τοποθετεί το τονικό σημάδι στη συλλαβή "που ακούγεται πιο δυνατά". Αυτό σημαίνει ότι γίνεται εκπαίδευση για την ακουστική διάκριση του τόνου ως μια εσωτερική διεργασία.
Στα παιδιά με δυσλεξία αυτή η δεξιότητα εμφανίζεται με δυσκολίες. Γνωρίζουν τον τόνο και τη διαδικασία αλλά συνήθως την ολοκληρώνουν στο τέλος του γραπτού ή την αγνοούν εντελώς. Μοιάζει σαν τα παιδιά με ειδικές μαθησιακές δυσκολίες να "μην ακούνε" τον τόνο όσο γράφουν και να πρέπει να αφοσιωθούν αποκλειστικά σε αυτό για να το τηρήσουν.
Με την παρακάτω άσκηση ευαισθητοποιούμε το δυσλεξικό παιδί στον τονισμό και απεικονίζουμε τη διαφορετική θέση που έχει η τονισμένη συλλαβή, φωνολογικά.
Υλικά: χαρτιά, μαρκαδόροι-ξυλομπογιές, μολύβι
Αρχικά επιλέγουμε τις κατηγορίες των λέξεων που θέλουμε να δουλέψουμε τονικά με το παιδί. Είναι σημαντικό να ορίσουμε ότι θα εργαστούμε με λέξεις 2βες, 3βες κτλ.
Το σχήμα με το οποίο θα δουλέψουμε τον τονισμό μοιάζει με ένα σκαλοπάτι (μαίανδρος) που προσαρμόζεται ανάλογα με τις λέξεις και τον τονισμό τους.
Το σκαλοπάτι το χρωματίζουμε με διαφορετικό χρώμα καθώς εκεί θα "ανέβει" η τονισμένη συλλαβή, η οποία θέλουμε να εγγραφεί όσο το δυνατόν πιο αποτελεσματικά.
Για παράδειγμα: 2βες λέξεις που τονίζονται στη 1η συλλαβή
και στη 2η συλλαβή
Με τον ίδιο τρόπο δουλεύουμε και για τις 3βες λέξεις αποτυπώνοντας όλους τους τονικούς συνδυασμούς πάλι με διαφορετικό χρώμα.
Το σχεδιάγραμμα της άσκησης μοιάζει με την παρακάτω εικόνα.
2βες λέξεις:
3βες λέξεις:
Το παιδί ακούει λέξεις και πρέπει να τις γράψει στο σωστό σκαλοπάτι ανάλογα με τον τόνο τους.
Παραδείγματα εφαρμογής:
 |
| Εδώ μαζί με την Ζ Δ' Δημ. που έχει ειδικές μαθησιακές δυσκολίες! |
 |
| Υλικό από την ειδική παιδαγωγό σε εποπτεία για τον τονισμό των λέξεων σε παιδί Ε' Δημ. με ειδικές μαθησιακές δυσκολίες. |