Φυσικό περιβάλλον - Κριτήριο αξιολόγησης συνεξέτασης Γλώσσας και Λογοτεχνίας Γ' Λυκείου

Κείμενο 1

Οικουμενική Διακήρυξη Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων 10 Δεκεμβρίου 1948

Αρθρο 25 (1)

Μέρα Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων η 10η Δεκεμβρίου και όμως σε αυτό τον κόσμο της αφθονίας και της υπερκατανάλωσης εκατομμύρια άνθρωποι στερούνται των βασικών και στοιχειωδών δικαιωμάτων στη ζωή και την ελευθερία. Η παγκοσμιοποίηση της καταπίεσης, της ανέχειας και της εξαθλίωσης είναι γεγονός. Μελέτες φανερώνουν την τραγική πραγματικότητα: 13 εκατομμύρια παιδιά κάθε χρόνο πεθαίνουν λόγω περιβαλλοντικών καταστροφών, 4 εκατομμύρια παιδιά πεθαίνουν κάθε χρόνο λόγω της έκθεσης τους σε μολυσμένο νερό και αέρα, 30% της παιδικής νοσηρότητας προέρχεται από περιβαλλοντικούς ρύπους. Οι κλιματικές αλλαγές και οι επιπτώσεις τους στο περιβάλλον, την υγεία και την οικονομία, έρχονται να επιδεινώσουν την ήδη άσχημη πραγματικότητα.

       Στις μέρες μας η μόλυνση προκαλεί το 30% της παιδικής νοσηρότητας. Τα παιδιά είναι πιο ευαίσθητα από τους ενήλικες στους περιβαλλοντικούς ρυπαντές, που έχουν καταστροφική επίδραση στην πορεία της υγείας τους. Ο Π.Ο.Τ.(Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας) επιβεβαίωσε σε νέα μελέτη ότι άνω του 30% των ασθενειών των παιδιών οφείλονται σε περιβαλλοντικούς παράγοντες. Το άσθμα και άλλα αναπνευστικά προβλήματα στα παιδιά οφείλονται σε μεγάλο ποσοστό στη μόλυνση του αέρα. Υπάρχουν ενδείξεις ότι ο καρκίνος και οι καρδιοπάθειες μπορεί να έχουν τη ρίζα τους σε έκθεση σε ρυπαντές κατά την παιδική ηλικία. Ο Π.Ο.Υ. εκτιμά πως 13 εκατομμύρια παιδιά ετησίως δε θα πέθαναν αν βελτιωνόταν το περιβάλλον στο οποίο ζουν. Από αυτά, 4 εκατ. πεθαίνουν κάθε χρόνο λόγω της έκθεσης τους σε μολυσμένο αέρα και νερό και σε χημικούς παράγοντες. Οι κίνδυνοι αυξάνουν σε υποσιτισμένα και εγκαταλελειμμένα παιδιά.

Οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής επιβαρύνουν δυσανάλογα τα παιδιά και τις γυναίκες, επισημαίνει η UNICEF. Σχεδόν 10 εκατομμύρια παιδιά κάτω των 5 ετών πεθαίνουν κάθε χρόνο κυρίως από αιτίες που μπορούν να προληφθούν. Πολλές από αυτές τις αιτίες, συμπεριλαμβανόμενης της ελονοσίας και της διάρροιας είναι ευαίσθητες σε αλλαγές θερμοκρασίας και βροχοπτώσεων και μπορούν να εξαπλωθούν περισσότερο αν μεταβληθούν οι καιρικές συνθήκες.

Επιπλέον, οι γυναίκες και τα παιδιά πλήττονται δυσανάλογα από κυκλώνες και πλημμύρες, φαινόμενα τα οποία ειδικοί επί της αλλαγής κλίματος λένε πως θα αυξηθούν σε ένταση και συχνότητα τα επόμενα χρόνια. Η καταστροφή κατοικιών, σχολείων και κέντρων υγείας από φυσικές καταστροφές μειώνουν τις υπηρεσίες προς τις οικογένειες. Οι ειδικοί επίσης προβλέπουν πως η αύξηση της θερμοκρασίας και η μετατόπιση των βροχοπτώσεων μπορούν να επηρεάσουν τη γεωργική παραγωγή, γεγονός που θα μειώσει τη διαθεσιμότητα τροφής.

Η Παγκόσμια Εκστρατεία «Ξυπνήστε ώρα για Δράση» κατά των κλιματικών αλλαγών και ζητά από τις κυβερνήσεις να αφουγκραστούν τις φωνές των εκατομμυρίων ανθρώπων που αγωνιούν για το αύριο και να υιοθετηθούν αυστηρές Πολιτικές και Δράσεις κατά των Κλιματικών Αλλαγών.

Κείμενο 2

Ξυπνάμε και η θάλασσα ξυπνά μαζί μας - Γιώργος Σαραντάρης

         Το ποίημα γράφτηκε το 1940 και περιστρέφεται γύρω από τις πιο χαρακτηριστικές εικόνες του ελληνικού και μεσογειακού τοπίου: θάλασσα, ουρανό και ήλιο. Η κυρίαρχη αυτή αίσθηση της φύσης ζωντανεύει μπροστά στα μάτια μας και τονώνει τη συναισθηματική μας διάθεση.

Ξυπνάμε και η θάλασσα ξυπνά μαζί μας

Με όραση καινούρια προχωρούμε

Η μέρα έχει μαιάνδρους*

Όπως η θάλασσα κύματα

Στην καρδιά μας αδειάσαμε (προσωρινά)

Την πόλη

Εμείναμε με την εικόνα τ' ουρανού

O ήλιος εμέτρησε τη γη μας

Η μέρα τούτη όπου ξυπνήσαμε

Με θάλασσα και κύματα

Με όραση και μνήμη καθαρή

Τόσο μεγάλωσε

Που ο ήλιος δεν μπόρεσε να τη μετρήσει

Που ο ήλιος δεν μπόρεσε να τη χωρέσει

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

ΘΕΜΑ Α

Να συντάξετε την περίληψη του κειμένου 1 σε 80-100 λέξεις. Μονάδες 15

ΘΕΜΑ Β

Ερώτημα 1ο

Αναπτύξτε το νόημα της φράσης του μη λογοτεχνικού κειμένου: «Ξυπνήστε ώρα για Δράση» σε μια παράγραφο 80-100 λέξεων. Μονάδες 15

Ερώτημα 2ο

α. «οι γυναίκες και τα παιδιά πλήττονται δυσανάλογα από κυκλώνες και πλημμύρες» : να βρείτε το είδος της σύνταξης, να τη μετατρέψετε στο άλλο είδος και να επισημανετε τις υφολογικές διαφορές. Μονάδες 5

3. Να βρείτε με ποιον τρόπο οργανώνεται ο λόγος της πρώτης παραγράφου του κειμένου 1. Μονάδες 5

Ερώτημα 3ο

Να βρείτε την ετυμολογία των παρακάτω λέξεων και να σχηματίσετε μια νέα λέξη (απλή ή σύνθετη) από το δεύτερο συνθετικό της: περιβάλλον, καταστροφή, διάρροια. Μονάδες 15

ΘΕΜΑ Γ

"Στην καρδιά μας αδειάσαμε (προσωρινά) την πόλη", γράφει ο Γιώργος Σαραντάρης στην ποιητική του δημιουργία. Ποια συναισθήματα του ποιητή πιστεύετε ότι εκφράζονται με το συγκεκριμένο σχήμα της μεταφοράς; (100-200 λέξεις). Μονάδες 15

ΘΕΜΑ Δ

Σε ομιλία σας στη Βουλή των Εφήβων (300-400 λέξεων) να καταστήσετε σαφή την άρρηκτη σχέση ανθρωπίνων δικαιωμάτων και περιβάλλοντος και να προτείνετε τρόπους ενίσχυσης της οικολογικής συνείδησης. Μονάδες 30

Επιμέλεια κριτηρίου αξιολόγησης για το e-didaskalia.blogspot.gr: Αποστόλης Ζυμβραγάκης, φιλόλογος - Med Ειδικός Παιδαγωγός.

Περισσότερο εκπαιδευτικό υλικό για τα νέα ελληνικά εδώ.