Α. ΜΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΚΕΙΜΕΝΟ
Ναρκωτικά και νέοι
Η χρήση ναρκωτικών ουσιών αποτελεί τη χειρότερη μάστιγα της κοινωνίας μας και απειλεί σοβαρά την ανθρωπότητα. Στη σύγχρονη εποχή, που θεωρείται εποχή της προόδου και της αφθονίας για τον άνθρωπο, το πρόβλημα των ναρκωτικών γίνεται ολοένα και πιο σοβαρό, ιδιαίτερα μεταξύ των νέων.
Ο όρος «ναρκωτικό» πιστεύεται ότι προτάθηκε από τον Γαληνό για να περιγράψει τις δραστικές ουσίες, οι οποίες, όταν λαμβάνονται από τον άνθρωπο, προκαλούν αιμωδίες ή νεκρώνουν το σώμα, επιφέροντας παράλληλα απώλεια των αισθήσεων ή παράλυση. Ο όρος «νάρκωση» χρησιμοποιήθηκε αρχικά από τον Ιπποκράτη, προκειμένου να εκφράσει τη διαδικασία ή την κατάσταση της έλλειψης αισθήσεων.
Τα ναρκωτικά είναι διάφορες χημικές ουσίες, οι οποίες, όταν χρησιμοποιούνται, μεταβάλλουν τη νοητική δραστηριότητα και την ψυχολογία του ανθρώπου και οδηγούν στην εξάρτηση.
Η παράνομη διακίνηση και κατάχρηση ναρκωτικών ουσιών στις διάφορες χώρες έχει επηρεάσει σχεδόν όλες τις πτυχές της ζωής των ανθρώπων. Τα ποσοστά .των ανθρώπων, που κάνουν χρήση ναρκωτικών ουσιών στις Δυτικές κοινωνίες, ποικίλλουν ανάλογα με την ηλικία. Τα ποσοστά είναι υψηλότερα στους έφηβους και στους νέους ενήλικες, ηλικίας 18 έως 35 ετών. Στην Χώρα μας, η χρήση ναρκωτικών ουσιών κάνει πραγματική θραύση. H οικονομική κρίση ωθεί τους Έλληνες στη χρήση ναρκωτικών ουσιών, στον τζόγο (νόμιμο ή παράνομο) και στην κατάθλιψη.
Τα αίτια: Τα αίτια που οι άνθρωποι και ιδιαίτερα οι νέοι στρέφονται στα ναρκωτικά, σχετίζονται με τις αλλαγές και τις εντάσεις της σύγχρονης κοινωνίας. Στις βασικότερες αυτές αιτίες περιλαμβάνονται:
α) Η κρίση που διέρχεται ο σύγχρονος πολιτισμός. Στις μέρες μας παρατηρείται αμφισβήτηση αρχών, αξιών, ιδεών, αλλά και θεσμών. Σήμερα, το «έχειν» και το «κατέχειν» με κάθε τρόπο και όχι το «είναι», ταυτίζονται με το νόημα της ζωής και αποτελούν το κριτήριο ύπαρξης των ανθρώπων. Τα δήθεν πρότυπα, η αφθονία υλικών αγαθών και οι ανέσεις προκαλούν στους νέους ανία και πλήξη. Οι αξίες έχουν «εκπέσει» και τα ιδανικά έχουν εκλείψει. Οι νέοι μεγαλώνουν αναζητώντας ιδεώδη σε μία κοινωνία, της οποίας η μόνη αξία είναι η υλική δύναμη.
β) Το άγχος και η μοναξιά. Τα εν λόγω άτομα, μη έχοντας επικοινωνία με τους συνανθρώπους τους, ιδιαίτερα στα μεγάλα αστικά κέντρα, όπου οι άνθρωποι είναι άγνωστοι μεταξύ τους, αδιαφορούν ή φοβούνται ή διστάζουν, λόγω της βίας και της εγκληματικότητας, να πλησιάσουν ο ένας τον άλλον, αποξενώνονται και κλείνονται στον εαυτό τους, με αποτέλεσμα, για να καλύψουν το ψυχολογικό τους κενό και να νιώσουν στιγμές ευφορίας, καταφεύγουν στα ναρκωτικά.
γ) Η κρίση που διέρχεται ο οικογενειακός θεσμός τις τελευταίες δεκαετίες σπρώχνει τους νέους στα ναρκωτικά. Η έλλειψη οικογενειακής θαλπωρής και η απουσία στοργής και κατανόησης από τα λοιπά μέλη της οικογένειας, μπορεί να δημιουργήσει σοβαρά προβλήματα. Τα άτομα χωρισμένων γονέων, ή γονέων, των οποίων οι σχέσεις δεν ήταν αρμονικές, συνήθως παρουσιάζουν έλλειμμα ψυχικής δύναμης για αντίσταση στις δυσκολίες και στα εμπόδια που συναντούν, όταν βγουν στην κοινωνία, με αποτέλεσμα με το πρώτο «στραβοπάτημα», λόγω έλλειψης «ψυχικών εφοδίων », να αναζητούν διέξοδο στα ναρκωτικά.
δ) Η περιέργεια. Τα νεαρά κυρίως άτομα αισθάνονται έντονη την επιθυμία να δοκιμάσουν τις «ουσίες» για τις οποίες τόσος θόρυβος γίνεται. Έτσι, πέφτουν στην παγίδα, αφού τα ναρκωτικά προκαλούν εθισμό σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα.
ε) Η έλλειψη υπεύθυνης ενημέρωσης για τους κινδύνους και τις επιπτώσεις που συνεπάγεται στον οργανισμό τους η χρήση ναρκωτικών ουσιών. Για τα επικίνδυνα, καταστροφικά και θανατηφόρα αποτελέσματα, που ενέχει αυτός ο κακός εθισμός.
στ) Οι κακές συναναστροφές κατευθύνουν συνήθως τους νέους σε λάθος δρόμο.
ζ) Τέλος, τα οικονομικά συμφέροντα αποτελούν ένα ακόμη αίτιο εξώθησης των νέων στα ναρκωτικά. Οι έμποροι των ναρκωτικών ουσιών, προκειμένου να αποκομίσουν οικονομικό όφελος, προσπαθούν με κάθε τρόπο να πείσουν και να προσηλυτίσουν τους νέους να δοκιμάσουν το «λευκό θάνατο».
Οι επιπτώσεις: H χρήση ναρκωτικών ουσιών είναι δυνατόν να βλάψει τη σωματική και ψυχική υγεία. Τα άτομα συνήθως παρουσιάζουν σημαντικές αλλαγές στη σωματική εμφάνιση, στη συμπεριφορά, στη διάθεση και στην προσωπικότητά τους . Ανάμεσα στους κινδύνους είναι και ο αυξανόμενος κίνδυνος μολύνσεων, ασθενειών και θανάτου από απρόσεκτη ή υπερβολική δόση.
Στα σωματικά συμπτώματα και κλινικά «σημεία» των ατόμων, που κάνουν χρήση ναρκωτικών ουσιών, περιλαμβάνονται: 1) Η ανορεξία ή η αύξηση της όρεξης, οι αλλαγές στις διατροφικές συνήθειες, η ανεξήγητη απώλεια ή αύξηση του σωματικού βάρους. 2) Η αλλαγή στον τρόπο βαδίσματος, με επιβράδυνση ή υπερβολικά γρήγορο ρυθμό.3) Ο κακός συντονισμός των σωματικών κινήσεων. 4) Η δυσκολία στο ξύπνημα του ατόμου και ειδικά του νέου και η ασυνήθιστη οκνηρία του. 5) Η ερυθρότητα των ματιών, τα οποία εμφανίζονται υπερβολικά υγρά, με μύση της κόρης και απλανές βλέμμα. 6) Οι ψυχρές και ιδρωμένες παλάμες των χεριών, τα οποία παρουσιάζουν τρόμο. 7) Το φουσκωμένο πρόσωπο, το οποίο εμφανίζεται κατακόκκινο ή χλωμό. 8) Η οσμή κάποιας ουσίας που αποπνέεται με τον εκπνεόμενο αέρα, καθώς και από το σώμα και τα ρούχα του χρήστη. 9) Η ακραία υπερδραστηριότητα και η υπερβολική ομιλητικότητα. 10) Η ρινική καταρροή και ο ξερόβηχας. 11) Η παρουσία σημαδιών χρήσης βελονών από ενέσεις στα χέρια, στους βραχίονες ή στα πόδια. 12) Η ναυτία, οι εμετοί και η υπερβολική εφίδρωση. 13) Η διαταραχή του καρδιακού ρυθμού (αρρυθμία).
Στα συμπτώματα, που σχετίζονται με τις διαταραχές της ψυχικής υγείας, και του τρόπου «φέρεσθαι» του χρήστη ουσιών, περιλαμβάνονται: α) Οι αλλαγές της συμπεριφοράς και της ψυχολογικής κατάστασης του ατόμου. β) Οι αλλαγές στους φίλους και στο χώρο που συχνάζει ο νέος, καθώς και η ύπαρξη φίλων που τυγχάνουν γνωστοί χρήστες ουσιών. γ) Οι αλλαγές δραστηριοτήτων ή των «χόμπι» του ατόμου. δ) Η πτώση της βαθμολογίας στο σχολείο ή η ελάττωση της απόδοσης στην εργασία. ε) Οι αλλαγές συνηθειών στο σπίτι και η έλλειψη ενδιαφέροντος για την οικογένεια. στ) Οι δυσκολίες στη συγκέντρωση και η άμβλυνση της μνήμης. ζ) Η απώλεια κινήτρων, ενέργειας και η έλλειψη αυτοεκτίμησης. η) Οι ξαφνικές εξάρσεις υπερευαισθησίας, καθώς και οι εξάρσεις θυμού. θ) Η ευερεθιστότητα, η κακοκεφιά ή η νευρικότητα. ι) Οι παρανοϊκές σκέψεις. κ) Η ανάγκη για απομόνωση και η μυστικοπάθεια. λ) Η ανεξήγητη ανάγκη χρημάτων ή η κλοπή χρημάτων. μ) Η χρόνια ανειλικρίνεια. ν) Οι αλλαγές στις συνήθειες προσωπικής περιποίησης. ξ) Η κατοχή αντικειμένων σχετικών με τη χρήση φαρμάκων ή ουσιών.
Η ύπαρξη τέτοιων συμπτωμάτων ή προβλημάτων συμπεριφοράς στους νέους, ιδιαίτερα όταν είναι επίμονη, πρέπει να τυγχάνει της προσοχής των γονέων και να διερευνάται
Δημοσίευση: 13 Απρ 2016 8:21 Υγεία
Από τον Αργύρη Ντόβα
Η χρήση ναρκωτικών ουσιών αποτελεί τη χειρότερη μάστιγα της κοινωνίας μας και απειλεί σοβαρά την ανθρωπότητα. Στη σύγχρονη εποχή, που θεωρείται εποχή της προόδου και της αφθονίας για τον άνθρωπο, το πρόβλημα των ναρκωτικών γίνεται ολοένα και πιο σοβαρό, ιδιαίτερα μεταξύ των νέων.
Ο όρος «ναρκωτικό» πιστεύεται ότι προτάθηκε από τον Γαληνό για να περιγράψει τις δραστικές ουσίες, οι οποίες, όταν λαμβάνονται από τον άνθρωπο, προκαλούν αιμωδίες ή νεκρώνουν το σώμα, επιφέροντας παράλληλα απώλεια των αισθήσεων ή παράλυση. Ο όρος «νάρκωση» χρησιμοποιήθηκε αρχικά από τον Ιπποκράτη, προκειμένου να εκφράσει τη διαδικασία ή την κατάσταση της έλλειψης αισθήσεων.
Τα ναρκωτικά είναι διάφορες χημικές ουσίες, οι οποίες, όταν χρησιμοποιούνται, μεταβάλλουν τη νοητική δραστηριότητα και την ψυχολογία του ανθρώπου και οδηγούν στην εξάρτηση.
Η παράνομη διακίνηση και κατάχρηση ναρκωτικών ουσιών στις διάφορες χώρες έχει επηρεάσει σχεδόν όλες τις πτυχές της ζωής των ανθρώπων. Τα ποσοστά .των ανθρώπων, που κάνουν χρήση ναρκωτικών ουσιών στις Δυτικές κοινωνίες, ποικίλλουν ανάλογα με την ηλικία. Τα ποσοστά είναι υψηλότερα στους έφηβους και στους νέους ενήλικες, ηλικίας 18 έως 35 ετών. Στην Χώρα μας, η χρήση ναρκωτικών ουσιών κάνει πραγματική θραύση. H οικονομική κρίση ωθεί τους Έλληνες στη χρήση ναρκωτικών ουσιών, στον τζόγο (νόμιμο ή παράνομο) και στην κατάθλιψη.
Τα αίτια: Τα αίτια που οι άνθρωποι και ιδιαίτερα οι νέοι στρέφονται στα ναρκωτικά, σχετίζονται με τις αλλαγές και τις εντάσεις της σύγχρονης κοινωνίας. Στις βασικότερες αυτές αιτίες περιλαμβάνονται:
α) Η κρίση που διέρχεται ο σύγχρονος πολιτισμός. Στις μέρες μας παρατηρείται αμφισβήτηση αρχών, αξιών, ιδεών, αλλά και θεσμών. Σήμερα, το «έχειν» και το «κατέχειν» με κάθε τρόπο και όχι το «είναι», ταυτίζονται με το νόημα της ζωής και αποτελούν το κριτήριο ύπαρξης των ανθρώπων. Τα δήθεν πρότυπα, η αφθονία υλικών αγαθών και οι ανέσεις προκαλούν στους νέους ανία και πλήξη. Οι αξίες έχουν «εκπέσει» και τα ιδανικά έχουν εκλείψει. Οι νέοι μεγαλώνουν αναζητώντας ιδεώδη σε μία κοινωνία, της οποίας η μόνη αξία είναι η υλική δύναμη.
β) Το άγχος και η μοναξιά. Τα εν λόγω άτομα, μη έχοντας επικοινωνία με τους συνανθρώπους τους, ιδιαίτερα στα μεγάλα αστικά κέντρα, όπου οι άνθρωποι είναι άγνωστοι μεταξύ τους, αδιαφορούν ή φοβούνται ή διστάζουν, λόγω της βίας και της εγκληματικότητας, να πλησιάσουν ο ένας τον άλλον, αποξενώνονται και κλείνονται στον εαυτό τους, με αποτέλεσμα, για να καλύψουν το ψυχολογικό τους κενό και να νιώσουν στιγμές ευφορίας, καταφεύγουν στα ναρκωτικά.
γ) Η κρίση που διέρχεται ο οικογενειακός θεσμός τις τελευταίες δεκαετίες σπρώχνει τους νέους στα ναρκωτικά. Η έλλειψη οικογενειακής θαλπωρής και η απουσία στοργής και κατανόησης από τα λοιπά μέλη της οικογένειας, μπορεί να δημιουργήσει σοβαρά προβλήματα. Τα άτομα χωρισμένων γονέων, ή γονέων, των οποίων οι σχέσεις δεν ήταν αρμονικές, συνήθως παρουσιάζουν έλλειμμα ψυχικής δύναμης για αντίσταση στις δυσκολίες και στα εμπόδια που συναντούν, όταν βγουν στην κοινωνία, με αποτέλεσμα με το πρώτο «στραβοπάτημα», λόγω έλλειψης «ψυχικών εφοδίων », να αναζητούν διέξοδο στα ναρκωτικά.
δ) Η περιέργεια. Τα νεαρά κυρίως άτομα αισθάνονται έντονη την επιθυμία να δοκιμάσουν τις «ουσίες» για τις οποίες τόσος θόρυβος γίνεται. Έτσι, πέφτουν στην παγίδα, αφού τα ναρκωτικά προκαλούν εθισμό σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα.
ε) Η έλλειψη υπεύθυνης ενημέρωσης για τους κινδύνους και τις επιπτώσεις που συνεπάγεται στον οργανισμό τους η χρήση ναρκωτικών ουσιών. Για τα επικίνδυνα, καταστροφικά και θανατηφόρα αποτελέσματα, που ενέχει αυτός ο κακός εθισμός.
στ) Οι κακές συναναστροφές κατευθύνουν συνήθως τους νέους σε λάθος δρόμο.
ζ) Τέλος, τα οικονομικά συμφέροντα αποτελούν ένα ακόμη αίτιο εξώθησης των νέων στα ναρκωτικά. Οι έμποροι των ναρκωτικών ουσιών, προκειμένου να αποκομίσουν οικονομικό όφελος, προσπαθούν με κάθε τρόπο να πείσουν και να προσηλυτίσουν τους νέους να δοκιμάσουν το «λευκό θάνατο».
Οι επιπτώσεις: H χρήση ναρκωτικών ουσιών είναι δυνατόν να βλάψει τη σωματική και ψυχική υγεία. Τα άτομα συνήθως παρουσιάζουν σημαντικές αλλαγές στη σωματική εμφάνιση, στη συμπεριφορά, στη διάθεση και στην προσωπικότητά τους . Ανάμεσα στους κινδύνους είναι και ο αυξανόμενος κίνδυνος μολύνσεων, ασθενειών και θανάτου από απρόσεκτη ή υπερβολική δόση.
Στα σωματικά συμπτώματα και κλινικά «σημεία» των ατόμων, που κάνουν χρήση ναρκωτικών ουσιών, περιλαμβάνονται: 1) Η ανορεξία ή η αύξηση της όρεξης, οι αλλαγές στις διατροφικές συνήθειες, η ανεξήγητη απώλεια ή αύξηση του σωματικού βάρους. 2) Η αλλαγή στον τρόπο βαδίσματος, με επιβράδυνση ή υπερβολικά γρήγορο ρυθμό.3) Ο κακός συντονισμός των σωματικών κινήσεων. 4) Η δυσκολία στο ξύπνημα του ατόμου και ειδικά του νέου και η ασυνήθιστη οκνηρία του. 5) Η ερυθρότητα των ματιών, τα οποία εμφανίζονται υπερβολικά υγρά, με μύση της κόρης και απλανές βλέμμα. 6) Οι ψυχρές και ιδρωμένες παλάμες των χεριών, τα οποία παρουσιάζουν τρόμο. 7) Το φουσκωμένο πρόσωπο, το οποίο εμφανίζεται κατακόκκινο ή χλωμό. 8) Η οσμή κάποιας ουσίας που αποπνέεται με τον εκπνεόμενο αέρα, καθώς και από το σώμα και τα ρούχα του χρήστη. 9) Η ακραία υπερδραστηριότητα και η υπερβολική ομιλητικότητα. 10) Η ρινική καταρροή και ο ξερόβηχας. 11) Η παρουσία σημαδιών χρήσης βελονών από ενέσεις στα χέρια, στους βραχίονες ή στα πόδια. 12) Η ναυτία, οι εμετοί και η υπερβολική εφίδρωση. 13) Η διαταραχή του καρδιακού ρυθμού (αρρυθμία).
Στα συμπτώματα, που σχετίζονται με τις διαταραχές της ψυχικής υγείας, και του τρόπου «φέρεσθαι» του χρήστη ουσιών, περιλαμβάνονται: α) Οι αλλαγές της συμπεριφοράς και της ψυχολογικής κατάστασης του ατόμου. β) Οι αλλαγές στους φίλους και στο χώρο που συχνάζει ο νέος, καθώς και η ύπαρξη φίλων που τυγχάνουν γνωστοί χρήστες ουσιών. γ) Οι αλλαγές δραστηριοτήτων ή των «χόμπι» του ατόμου. δ) Η πτώση της βαθμολογίας στο σχολείο ή η ελάττωση της απόδοσης στην εργασία. ε) Οι αλλαγές συνηθειών στο σπίτι και η έλλειψη ενδιαφέροντος για την οικογένεια. στ) Οι δυσκολίες στη συγκέντρωση και η άμβλυνση της μνήμης. ζ) Η απώλεια κινήτρων, ενέργειας και η έλλειψη αυτοεκτίμησης. η) Οι ξαφνικές εξάρσεις υπερευαισθησίας, καθώς και οι εξάρσεις θυμού. θ) Η ευερεθιστότητα, η κακοκεφιά ή η νευρικότητα. ι) Οι παρανοϊκές σκέψεις. κ) Η ανάγκη για απομόνωση και η μυστικοπάθεια. λ) Η ανεξήγητη ανάγκη χρημάτων ή η κλοπή χρημάτων. μ) Η χρόνια ανειλικρίνεια. ν) Οι αλλαγές στις συνήθειες προσωπικής περιποίησης. ξ) Η κατοχή αντικειμένων σχετικών με τη χρήση φαρμάκων ή ουσιών.
Η ύπαρξη τέτοιων συμπτωμάτων ή προβλημάτων συμπεριφοράς στους νέους, ιδιαίτερα όταν είναι επίμονη, πρέπει να τυγχάνει της προσοχής των γονέων και να διερευνάται
Δημοσίευση: 13 Απρ 2016 8:21 Υγεία
Από τον Αργύρη Ντόβα
Παρατηρήσεις
1. Να χαρακτηρίσετε τις παρακάτω προτάσεις ως σωστές ή λανθασμένες, σύμφωνα με το κείμενο.
α. Ο όρος «ναρκωτικό» θεωρείται ότι προτάθηκε από τον Γαληνό.
β. Ο όρος «νάρκωση» χρησιμοποιήθηκε αρχικά από τον Γαληνό.
γ. Τα ναρκωτικά είναι ουσίες που αλλοιώνουν τις πνευματικές και νοητικές λειτουργίες.
δ. Άλλη επίπτωση της οικονομικής κρίσης είναι η στροφή των ανθρώπων στα τυχερά παιχνίδια.
ε. Οι ψυχολογικές διακυμάνσεις δεν αποτελούν ένδειξη χρήσης ναρκωτικών ουσιών.
2. Γιατί οι λέξεις «ναρκωτικό» και «λευκό θάνατο» τίθενται σε εισαγωγικά;
3. Γιατί ο συγγραφέας επιλέγει τη χρήση της παρένθεσης στο χωρίο (νόμιμο ή παράνομο);
4. Τι επιτυγχάνει ο συγγραφέας με τη χρήση του α’ πληθυντικού προσώπου στο χωρίο: «Η χρήση ναρκωτικών ουσιών αποτελεί τη χειρότερη μάστιγα της κοινωνίας μας και απειλεί σοβαρά την ανθρωπότητα.»;
5. Να γράψετε:
α. συνώνυμα για τις παρακάτω λέξεις του κειμένου: λαμβάνονται, νεκρώνουν, αφθονία, ιδεώδη, καταστροφικά.
β. αντώνυμα για τις παρακάτω λέξεις του κειμένου: απώλεια, υλικών, αξία, δύναμη, πτώση.
6. Να εντοπίσετε το είδος της σύνταξης στην πρόταση «Οι κακές συναναστροφές κατευθύνουν συνήθως τους νέους σε λάθος δρόμο.» και να την μετατρέψετε στην αντίθετη.
7. Σε μια ομιλία σας στη Βουλή των Εφήβων για το πρόβλημα των εξαρτησιογόνων ουσιών να αναφερθείτε στα αίτια που οδηγούν τους νέους στα ναρκωτικά.
1. Να χαρακτηρίσετε τις παρακάτω προτάσεις ως σωστές ή λανθασμένες, σύμφωνα με το κείμενο.
α. Ο όρος «ναρκωτικό» θεωρείται ότι προτάθηκε από τον Γαληνό.
β. Ο όρος «νάρκωση» χρησιμοποιήθηκε αρχικά από τον Γαληνό.
γ. Τα ναρκωτικά είναι ουσίες που αλλοιώνουν τις πνευματικές και νοητικές λειτουργίες.
δ. Άλλη επίπτωση της οικονομικής κρίσης είναι η στροφή των ανθρώπων στα τυχερά παιχνίδια.
ε. Οι ψυχολογικές διακυμάνσεις δεν αποτελούν ένδειξη χρήσης ναρκωτικών ουσιών.
2. Γιατί οι λέξεις «ναρκωτικό» και «λευκό θάνατο» τίθενται σε εισαγωγικά;
3. Γιατί ο συγγραφέας επιλέγει τη χρήση της παρένθεσης στο χωρίο (νόμιμο ή παράνομο);
4. Τι επιτυγχάνει ο συγγραφέας με τη χρήση του α’ πληθυντικού προσώπου στο χωρίο: «Η χρήση ναρκωτικών ουσιών αποτελεί τη χειρότερη μάστιγα της κοινωνίας μας και απειλεί σοβαρά την ανθρωπότητα.»;
5. Να γράψετε:
α. συνώνυμα για τις παρακάτω λέξεις του κειμένου: λαμβάνονται, νεκρώνουν, αφθονία, ιδεώδη, καταστροφικά.
β. αντώνυμα για τις παρακάτω λέξεις του κειμένου: απώλεια, υλικών, αξία, δύναμη, πτώση.
6. Να εντοπίσετε το είδος της σύνταξης στην πρόταση «Οι κακές συναναστροφές κατευθύνουν συνήθως τους νέους σε λάθος δρόμο.» και να την μετατρέψετε στην αντίθετη.
7. Σε μια ομιλία σας στη Βουλή των Εφήβων για το πρόβλημα των εξαρτησιογόνων ουσιών να αναφερθείτε στα αίτια που οδηγούν τους νέους στα ναρκωτικά.
Β. ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΚΕΙΜΕΝΟ
Τα «Καμένα Χαρτιά» είναι οι χρήστες της Αθήνας. Ζουν καθημερινά στην κόψη του ξυραφιού παίζοντας τη ζωή τους κορώνα γράμματα, με αντάλλαγμα μια ουσία που «μπαλώνει» για λίγο της ψυχής την πληγή. Τους βλέπουμε κάθε μέρα στους δρόμους, στις πλατείες, στα τρένα. Τους αναγνωρίζουμε από μακριά και απλά προσπερνάμε. Άνθρωποι χωρίς υπόσταση, κατακρεουργημένες ζωές, φιγούρες σε ελεύθερη πτώση.
Καμένα Χαρτιά
(απόσπασμα)
Σάββατο μεσημέρι και ξύπνησε στην αγκαλιά του. Ήταν ήρεμη και χωρίς καμία ενοχή για όσα συνέβησαν το προηγούμενο βράδυ. Με ένα χαμόγελο στο στόμα και μια σιγουριά πρωτόγνωρη τόν φίλησε και τού είπε: «Έλα, υπναρά, πάμε να μαγειρέψουμε, είμαστε τελείως νηστικοί.». Ο Βασίλης σηκώθηκε αργά από το κρεβάτι. Έκανε πρώτα μια στάση στο γραφείο του, όπου πήρε την πρώτη δόση της ημέρας και κατευθύνθηκε προς την κουζίνα με ακόμα πιο αργά βήματα. «Μαρίνα, μόνο μακαρόνια έχω, τίποτα άλλο.», «Και γιατί σκας, μια χαρά είναι και τα μακαρόνια.», τού είπε η Μαρίνα. Μόλις έφαγαν, τόν κοίταξε σοβαρά και τού είπε. «Σε λίγες μέρες ο Πέτρος θα μού φέρει τον Ορφέα, πως θα σού φαινόταν να μείνουμε και οι τρείς μαζί;». Ο Βασίλης παρά το γεγονός ότι βρισκόταν ακόμη κάτω από την επήρρεια, τήν κοίταξε αποσβολωμένος. «Τι λες, κορίτσι μου;», τής είπε, «Ένα παιδί σε ένα σπίτι με δυο άτομα που θα παίρνουν, πόσο υγιές είναι αυτό;». Εκείνη τίναξε προς τα πίσω τα μακριά της μαλλιά και άρχισε ένα μονόλογο που στόχο είχε να πείσει το Βασίλη πως αυτή ήταν η μεγάλη του ευκαιρία για να κόψει, αν πραγματικά τήν αγαπούσε. «Εγώ έτσι κι αλλιώς δεν είμαι εξαρτημένη, πήρα μια φορά χτες και ακόμα και αν ξαναπάρω σήμερα, δεν κινδυνεύω, εσύ αν στ’ αλήθεια με αγαπάς, θα έκανες μια σοβαρή προσπάθεια να σταματήσεις;».
«Το μόνο που μπορεί να συμβεί, αν μείνουμε μαζί είναι εσύ να χωθείς πάλι βαθιά μέσα σε όλο αυτό. Είδες και έπαθες να καθαρίσεις.», «Όχι, η απάντησή μου είναι όχι.».
Η Μαρίνα κατέβασε το βλέμμα της και ζάρωσε στην άκρη του καναπέ. Το όνειρο το δικό της ήταν εφιάλτης για το Βασίλη. «Όμως, με αγαπάς, έτσι δεν είναι;». «Σε αγαπώ, βρε κουτό, είκοσι χρόνια δεν έπαψα να σε αγαπώ, όμως θα είναι η απόλυτη καταστροφή να συγκατοικήσουμε και για σένα και για το παιδί.». «Θα τό ξανασυζητήσουμε τού είπε με αυστηρό ύφος η Μαρίνα και στα χέρια της κρατούσε τη σύριγγα, έτοιμη να πυροβολήσει για ακόμη μια φορά τη ζωή της.
Σάββατο απόγευμα και οι δυο τους ξαπλωμένοι σε πλήρη αφασία στο κρεβάτι, σαν να μην είχε περάσει ούτε μέρα από τότε που έχαναν τα απογεύματά τους σε αυτό το δωμάτιο, όταν δεν έτρεχαν σε κατάσταση πανικού πίσω από προμηθευτές. Μέσα στην απόλυτη ησυχία που επικρατούσε ακούστηκε η τρεμάμενη φωνή του Βασίλη. «Γιατί ήρθες;», «Αύριο είναι Κυριακή, πως θα πάς στη δουλειά σου τη Δευτέρα;». Αυτό ήταν κάτι που τής είχε διαφύγει, τό σκέφτηκε για ένα λεπτό, και αμέσως μετά, σίγουρη γι’ αυτό που έλεγε τού απάντησε. «Τη Δευτέρα το πρωί θα δεις και μόνος σου ότι θα είμαι μια χαρά.».
Όμως, δεν έγιναν έτσι τα πράγματα. Η Κυριακή κύλισε ακριβώς το ίδιο και τη Δευτέρα το πρωί, όσο και αν προσπάθησε, δεν τά κατάφερε να σηκωθεί για τη δουλειά. Την Τρίτη, με κόπο μάζεψε τα κομμάτια της και πήγε στο γραφείο, αλλά η ταλαιπωρία ήταν τόσο εμφανής και τα σημάδια της χρήσης τόσο έντονα πάνω της που δεν αναρωτήθηκε καν για πιο λόγο έχασε τη δουλειά της. Στο δρόμο για το σπίτι του Βασίλη έσερνε με κόπο τα βήματά της χαμένη στις σκέψεις της και, όταν χτύπησε το τηλέφωνο, τό σήκωσε χωρίς να προλάβει να δει ότι ήταν ο Πέτρος. Ήθελε να τής φέρει νωρίτερα τον Ορφέα, γιατί ήταν άρρωστη η μάνα του. «Έχεις κάτι;», τη ρώτησε, «ακούγεσαι κάπως περίεργα.». «Είμαι απλά κουρασμένη.», τού απάντησε βιαστικά εκείνη. Την επόμενη μέρα έξω από τη πόρτα της βρισκόταν ο Πέτρος με τον μικρό Ορφέα. Δεν χρειάστηκε πολύ ώρα για να καταλάβει ότι όλο αυτό που συνέβαινε στη Μαρίνα δεν ήταν από κούραση, όπως είχε ισχυριστεί εκείνη στο τηλέφωνο.
«Όταν αποφάσισες να φύγεις, σού είχα υποσχεθεί ότι δε θα σε ενοχλήσω.», τής είπε. «Όμως, τώρα είναι λίγο διαφορετικά τα πράγματα.». «Ξανακύλισες, είναι ολοφάνερο, δεν τό κάνω από κακία, αλλά ο Ορφέας θα είναι πιο ασφαλής με μένα. Μέχρι να γίνεις καλά θα μείνει μαζί μου στην Πάτρα, χωρίς δικηγόρους, χωρίς δικαστήρια. Μπορείς να τον επισκέπτεσαι, δε γίνεται, όμως, να μείνει μαζί σου.». Η Μαρίνα κατέρρευσε, τού είπε διάφορα, τού υποσχέθηκε άλλα τόσα, όμως, ο Πέτρος ήταν ανένδοτος. Λίγο πιο εκεί ο Ορφέας έπαιζε αμέριμνος με ένα τρενάκι, χωρίς να είναι σε θέση να καταλάβει την σοβαρότητα της κατάστασης. Η Μαρίνα τού ετοίμασε κάποια ρούχα, τόν αγκάλιασε, τόν φίλησε και τόν είδε να χάνεται μαζί με τον Πέτρο, αφήνοντας άδειο το σπίτι της και τη ζωή της.
Σε λίγη ώρα βρισκόταν στο σπίτι του Βασίλη, όπου ανάμεσα σε λυγμούς τού εξιστόρησε τι είχε συμβεί. Εκείνος, άναψε ένα τσιγάρο και σοκαρισμένος έκατσε σε μια καρέκλα. «Γιατί συναντηθήκαμε ξανά; Δες τι έφερε αυτή η συνάντηση. Πήρες ξανά μετά από τόσα χρόνια προσπάθειας, έχασες, έστω και προσωρινά, το παιδί σου, έχασες και τη δουλειά σου. Πόσο άσκημα είναι τώρα τα πράγματα και όλα αυτά εξαιτίας αυτής της συνάντησης.».
Λήδα Παπαγεωργίου
Παρατηρήσεις
1. Να σχολιάσετε τη γλώσσα του κειμένου.
2. Να σχολιάσετε το ύφος του κειμένου.
3. Να δώσετε από ένα παράδειγμα για τους αφηγηματικούς τρόπους της αφήγησης και του διαλόγου.
4. Να δώσετε δύο παραδείγματα για το εκφραστικό μέσο της μεταφοράς.
5. Να εντοπίσετε αν η αφήγηση είναι ευθύγραμμη ή αν έχει αναχρονίες στο χωρίο: «Η Μαρίνα κατέρρευσε, τού είπε διάφορα, τού υποσχέθηκε άλλα τόσα, όμως, ο Πέτρος ήταν ανένδοτος. Λίγο πιο εκεί ο Ορφέας έπαιζε αμέριμνος με ένα τρενάκι, χωρίς να είναι σε θέση να καταλάβει την σοβαρότητα της κατάστασης. Η Μαρίνα τού ετοίμασε κάποια ρούχα, τόν αγκάλιασε, τόν φίλησε και τόν είδε να χάνεται μαζί με τον Πέτρο, αφήνοντας άδειο το σπίτι της και τη ζωή της.»
6. Να εντοπίσετε το είδος της αφήγησης ως προς την συχνότητά της στο χωρίο «Η Μαρίνα κατέρρευσε, τού είπε διάφορα, τού υποσχέθηκε άλλα τόσα, όμως, ο Πέτρος ήταν ανένδοτος. Λίγο πιο εκεί ο Ορφέας έπαιζε αμέριμνος με ένα τρενάκι, χωρίς να είναι σε θέση να καταλάβει την σοβαρότητα της κατάστασης. Η Μαρίνα τού ετοίμασε κάποια ρούχα, τόν αγκάλιασε, τόν φίλησε και τόν είδε να χάνεται μαζί με τον Πέτρο, αφήνοντας άδειο το σπίτι της και τη ζωή της.».
7. Στο απόσπασμα θίγεται το θέμα των ναρκωτικών. Σε ένα κείμενο να προτείνετε τρόπους με τους οποίους οι νέοι μπορούν να αποφύγουν την εμπλοκή τους με τα ναρκωτικά.
Το παραπάνω κριτήριο προέρχεται από το βιβλίο “60 Κριτήρια Αξιολόγησης Συνεξέτασης” της Εύη Πέπε που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις 24 Γράμματα.
ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ
Α. ΜΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΚΕΙΜΕΝΟ
Α. ΜΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΚΕΙΜΕΝΟ
- α. Σ, β. Λ γ. Σ, δ. Σ, ε. Λ
- «ναρκωτικό»: αποτελεί ειδική ορολογία
«λευκό θάνατο»: αποτελεί εναλλακτικό όρο με μεταφορική χρήση της γλώσσας για την δήλωση της λέξης ηρωΐνη
- Οι λέξεις (νόμιμο ή παράνομο) περικλείονται σε παρένθεση γιατί αποτελούν επεξηγηματικό σχόλιο του συγγραφέα σημαντικό για την κατανόηση του κειμένου εκ μέρους του αναγνώστη.
- Με τη χρήση του α’ πληθυντικού προσώπου χαρίζει στο ύφος ζωντάνια και αμεσότητα και δηλώνει ότι ο συγγραφέας συμμετέχει στο ίδιο κοινωνικό σύνολο με τους αναγνώστες στους οποίους απευθύνεται.
- α. καταναλώνονται, καταστρέφουν, πλούτος, ιδανικά, ολέθρια
β. απόκτηση, άυλων, απαξία, αδυναμία, άνοδο
- ενεργητική σύνταξη: Οι κακές συναναστροφές κατευθύνουν συνήθως τους νέους σε λάθος δρόμο. παθητική σύνταξη: Από τις κακές συναναστροφές κατευθύνονται συνήθως οι νέοι σε λάθος δρόμο.
| Επικοινωνιακό Πλαίσιο | |
| ομιλία → απαιτείται προσφώνηση και αποφώνηση
ύφος → ύφος παραστατικό και οικείο με παράλληλη χρήση α’, β’ και γ’ προσώπου
| |
| Αίτια | |
| Άτομο | |
| ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΑ | ⇒ ψυχολογικά προβλήματα και συμπλέγματα κατωτερότητας οδηγούν το άτομο στη λήψη ουσιών για να μετριάσει τις αρνητικές σκέψεις. |
| ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΑ | ⇒ άγνοια και έλλειψη ενημέρωσης για τους κινδύνους που εγκυμονούν οι εξαρτησιογόνες ουσίες.
⇒ περιέργεια και διάθεση πειραματισμού.
|
| ΗΘΙΚΑ | ⇒ η κρίση των ηθικών αξιών της σύγχρονης εποχής που εντείνουν το άγχος, τη μοναξιά και την ανία. |
| ΔΙΑΠΡΟΣΩΠΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ | ⇒ αδιαφορία οικογένειας για τα προβλήματα του νέου
⇒ απουσία ουσιαστικών φιλικών σχέσεων στο πλαίσιο του πνευματικού αποπροσαναντολισμού που πλήττει την σύγχρονη εποχή.
|
| ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ | ⇒ απουσία διαλόγου και ουσιαστικών σχέσεων λόγω έλλειψης ελεύθερου χρόνου εξαιτίας των πολλαπλών υποχρεώσεων των μελών της οικογένειας.
⇒ ενδοοικογενειακά προβλήματα, όπως εντάσεις και βία
⇒ οι γονείς λειτουργούν ως αρνητικά πρότυπα όταν οι ίδιοι είναι χρήστες εξαρτησιογόνων ουσιών
|
| ΠΑΙΔΕΙΑ | ⇒ απουσία ενημέρωσης στα σχολεία για τους κινδύνους που ελλοχεύουν στις εξαρτησιογόνες ουσίες |
| ΜΜΕ | ⇒ σαθρά πρότυπα μέσω της προβολής
⇒ της λαμπερής ζωής διασημοτήτων που τυγχάνει να είναι χρήστες ουσιών
⇒ ταινιών όπου ηρωοποιούνται πρόσωπα του περιθωρίου.
|
| ΚΡΑΤΟΣ | ⇒ έλλειψη αυστηρότητας στην τήρηση των νόμων.
⇒ διαπλοκή των οργάνων της τάξης με εγκληματικές οργανώσεις.
|
Β. ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΚΕΙΜΕΝΟ
- Η γλώσσα του αποσπάσματος είναι η απλή δημοτική με χρήση λέξεων και εκφράσεων της καθημερινότητας.
- Το ύφος είναι απλό και λιτό με εκφράσεις της καθημερινότητας και χωρίς ιδιαίτερα εκφραστικά μέσα.
- Αφήγηση:
Όμως, δεν έγιναν έτσι τα πράγματα. Η Κυριακή κύλισε ακριβώς το ίδιο και τη Δευτέρα το πρωί, όσο και αν προσπάθησε, δεν τά κατάφερε να σηκωθεί για τη δουλειά. Την Τρίτη, με κόπο μάζεψε τα κομμάτια της και πήγε στο γραφείο, αλλά η ταλαιπωρία ήταν τόσο εμφανής και τα σημάδια της χρήσης τόσο έντονα πάνω της που δεν αναρωτήθηκε καν για πιο λόγο έχασε τη δουλειά της. Στο δρόμο για το σπίτι του Βασίλη έσερνε με κόπο τα βήματά της χαμένη στις σκέψεις της και, όταν χτύπησε το τηλέφωνο, τό σήκωσε χωρίς να προλάβει να δει ότι ήταν ο Πέτρος
Διάλογος:
«Εγώ έτσι κι αλλιώς δεν είμαι εξαρτημένη, πήρα μια φορά χτες και ακόμα και αν ξαναπάρω σήμερα, δεν κινδυνεύω, εσύ αν στ’ αλήθεια με αγαπάς, θα έκανες μια σοβαρή προσπάθεια να σταματήσεις;».
«Το μόνο που μπορεί να συμβεί, αν μείνουμε μαζί είναι εσύ να χωθείς πάλι βαθιά μέσα σε όλο αυτό. Είδες και έπαθες να καθαρίσεις.», «Όχι, η απάντησή μου είναι όχι.».
- «Η Μαρίνα κατέβασε το βλέμμα της και ζάρωσε στην άκρη του καναπέ.» / «Μέσα στην απόλυτη ησυχία που επικρατούσε ακούστηκε η τρεμάμενη φωνή του Βασίλη»
- Η αφήγηση είναι ευθύγραμμη, καθώς τα γεγονότα παρουσιάζονται με τη σειρά που συνέβησαν.
- Πρόκειται για μοναδική παρουσίαση των γεγονότων, αφού τα γεγονότα δίνονται αφηγηματικά μία φορά.
| Πρόληψη | |
| ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟΣ
ΤΟΜΕΑΣ
| ⇒ έρευνα και ενημέρωση για τους κινδύνους που εγκυμονούν οι εξαρτήσεις.
⇒ καλλιέργεια ενδιαφερόντων για την αντιμετώπιση συναισθημάτων πλήξης, ανίας.
|
| ΨΥΧΙΚΟΣ
ΤΟΜΕΑΣ
| ⇒ ενίσχυση της αυτοπεποίθησης και αυτοεκτίμησης
⇒ προσπάθεια αντιμετώπισης ψυχολογικών προβλημάτων
⇒ είτε με προσωπικό αγώνα,
⇒ είτε με τη βοήθεια οικογενειακών και φιλικών προσώπων,
⇒ είτε με τη βοήθεια ειδικευμένου ιατρού, ψυχολόγου.
|
| ΗΘΙΚΟΣ ΤΟΜΕΑΣ | ⇒ διαμόρφωση ηθικού κώδικα.
⇒ προσπάθεια υπεράσπισης του αξιακού του κώδικα όταν νιώθει να απειλείται.
|
