Ο τρόπος με τον οποίο οι γονείς διαχειρίζονται τα συναισθήματά τους και αντιδρούν σε διάφορες καταστάσεις, παίζει πρωταρχικό ρόλο στη συμπεριφορά και στη συναισθηματική ζωή των παιδιών τους. Έτσι, οι γονείς που έχουν υψηλή συναισθηματική νοημοσύνη, δρουν πολύ ευεργετικά στα παιδιά τους, καθώς η κάθε έκφραση συναισθήματος απορροφάται και υιοθετείται από αυτά.
Μία πολύ σημαντική πτυχή της συναισθηματικής νοημοσύνης είναι η ενσυναίσθηση. Ενσυναίσθηση σημαίνει ότι κάποιος μπορεί να συναισθάνεται και να δείχνει ευαισθησία σε αυτό που αισθάνεται κάποιος άλλος άνθρωπος, να μπαίνει στη θέση του και να κατανοεί τη δική του οπτική.
Αν και πολλά παιδιά αναπτύσσουν την ενσυναίσθηση πιο φυσικά σε σχέση με άλλα παιδιά, ο τρόπος με τον οποίο οι γονείς τα διαπαιδαγωγούν παίζει πολύ μεγάλο ρόλο στην καλλιέργειά της.
Ποια είναι τα χαρακτηριστικά των παιδιών με ενσυναίσθηση;
Τα παιδιά με ανεπτυγμένη ενσυναίσθηση έχουν καλύτερες κοινωνικές σχέσεις, καθώς αφενός συμπεριφέρονται με τρόπο που δεν πληγώνουν τους γύρω τους και αφετέρου ξέρουν πώς να προσφέρουν παρηγοριά σε κάποιον που το έχει ανάγκη. Μπορούν επίσης να στηρίζονται στις δικές τους δυνάμεις και να αντιδρούν σε αρνητικές συμπεριφορές που βλέπουν στο περιβάλλον τους, όπως είναι ο εκφοβισμός και η επιθετικότητα γενικότερα. Τέλος, η υψηλή ενσυναίσθηση συνδέεται και με ψηλές ακαδημαϊκές επιδόσεις, καθώς τα παιδιά που την έχουν ξέρουν πώς να διαχειριστούν τη στενοχώρια τους ή μια πιθανή αποτυχία τους, ελέγχουν τις παρορμήσεις τους, νιώθουν υπεύθυνα για τις επιλογές τους και γενικότερα νοιάζονται για τη μάθηση.
Πώς μπορούμε να βοηθήσουμε τα παιδιά μας να αναπτύξουν ενσυναίσθηση;
– Το βασικότερο που πρέπει να έχετε στο μυαλό σας ως γονιός, είναι να καλύπτετε τις συναισθηματικές ανάγκες των παιδιών σας. Να δημιουργήσετε δηλαδή τέτοιο κλίμα στην οικογένεια, μέσα στο οποίο τα παιδιά θα εισπράττουν αγάπη, θα ξέρουν ότι μπορούν να βασιστούν πάνω σας αλλά και να εκφράσουν ανά πάσα στιγμή ελεύθερα τα συναισθήματά τους.
– Ειδικότερα για τα μικρότερα παιδιά που δεν είναι απόλυτα εξοικειωμένα με τα διαφορετικά συναισθήματα, μπορείτε να παίξετε ένα παιχνίδι στο οποίο τα παιδιά θα καλούνται να μαντέψουν τα συναισθήματά σας ανάλογα με την έκφραση που παίρνετε κάθε φορά, αλλά και να παίρνουν και τα ίδια εκφράσεις για να μαντεύετε εσείς τα δικά τους. Έτσι θα μπορέσουν σταδιακά να τα ξεχωρίζουν εύκολα.
– Ρωτήστε τα για τη μέρα τους και συζητήστε πώς ένιωσαν σε συγκεκριμένες στιγμές, ευχάριστες και δυσάρεστες. Μιλήστε επίσης και για τη δική σας μέρα και εκφράστε και τα δικά σας συναισθήματα για διάφορα γεγονότα που συνέβησαν.
– Πολλές φορές τα παραμύθια και οι ιστορίες είναι επίσης πολύ βοηθητικά στην κατανόηση των συναισθημάτων. Μπορείτε για παράδειγμα, να κάνετε στα παιδιά διάφορες ερωτήσεις για τους ήρωες του παραμυθιού που μόλις διάβασε, σχετικές με τα συναισθήματα που μπορεί να ένιωθαν ή τα κίνητρα των πράξεών τους. Με αυτό τον τρόπο τα διευκολύνετε να μπαίνουν στη θέση άλλων ανθρώπων και να καταλαβαίνουν τα αίτια της συμπεριφοράς τους.
– Επίσης είναι καλό, όταν τους μιλάτε, να συνδέετε τις πράξεις τους με τα συναισθήματα που προκαλούν στους γύρω τους, δίνοντας έμφαση σε αυτά, γιατί έτσι μαθαίνουν να υπολογίζουν τους άλλους. π.χ. «Στενοχωριέμαι όταν δε μαζεύεις τα πράγματά σου».
– Τέλος, προσπαθήστε με τη δική σας συμπεριφορά να τους δείξετε πώς είναι να ενδιαφέρεται κάποιος πραγματικά για τους άλλους ανθρώπους. Μην ξεχνάτε ότι εσείς είστε τα σπουδαιότερα πρότυπα για τα παιδιά σας, με αποτέλεσμα να καταγράφουν το πώς αντιδράτε στα συναισθήματα κάποιου ή στις διάφορες καταστάσεις και να σας μιμούνται σε ανάλογη περίσταση στις δικές τους κοινωνικές σχέσεις.