Είναι ένας άχαρος ρόλος, αλλά ως γονείς, είμαστε αναγκασμένοι να λέμε συνεχώς στα παιδιά μας τι να κάνουν και πώς να το κάνουν. Εκείνα, πάλι, είναι αναγκασμένα να ακούνε και στο τέλος να… υπακούνε. Φυσικά, δεν το κάνουν πάντα. Είναι φορές, μάλιστα, που φαίνεται σαν να μας αγνοούν συνεχίζοντας ατάραχα αυτό που κάνουν. Κι όμως, δεν είναι ότι δοκιμάζουν τα νεύρα μας, απλώς δεν ακούνε τι λέμε ή δεν καταλαβαίνουν τι θέλουμε. Γι’ αυτό, αντί να βγαίνουμε απ’ τα ρούχα μας, ας τα παίρνουμε με το καλό και ας τους δίνουμε την ευκαιρία να αντιληφθούν τι συμβαίνει.
Όταν το παιδί δεν κάνει αυτό που του λέτε, ίσως είναι επειδή:
Δεν ακούει, κυριολεκτικά
Τα παιδιά είναι συχνά απολύτως απορροφημένα σ’ αυτό που κάνουν – μπορεί να παίζουν με ένα αγαπημένο τους παιχνίδι, να προσπαθούν να αποκωδικοποιήσουν ένα αντικείμενο που δεν έχουν ξαναδεί ή να απολαμβάνουν ένα παιδικό στην τηλεόραση. Τότε, κλείνουν εντελώς τ’ αυτιά τους στα εξωτερικά ερεθίσματα, ακόμη και στη φωνή του γονιού ο οποίος προσπαθεί μάταια να τους ζητήσει αυτό που θέλει.
Χαμηλώστε στο ύψος του παιδιού, κοιτάξτε το στα μάτια για να αιχμαλωτίσετε την προσοχή του και επαναλάβετε την εντολή σας. Δεν είναι σίγουρο ότι θα κάνει αυτό που του λέτε, αλλά θα ξέρετε τουλάχιστον ότι σας άκουσε.
Χαμηλώστε στο ύψος του παιδιού, κοιτάξτε το στα μάτια για να αιχμαλωτίσετε την προσοχή του και επαναλάβετε την εντολή σας. Δεν είναι σίγουρο ότι θα κάνει αυτό που του λέτε, αλλά θα ξέρετε τουλάχιστον ότι σας άκουσε.
Δεν θέλει να κάνει αυτό που ζητάτε
Τις περισσότερες φορές, τα παιδιά δεν έχουν καμία όρεξη να κάνουν αυτό που τους λέμε γιατί, απλούστατα, προτιμούν να κάνουν κάτι άλλο. Κάπως έτσι, αναπτύσσουν από νωρίς τη γνωστή τακτική του να προσποιούνται ότι κάτι δεν συμβαίνει καθόλου, μπας και περάσει ανώδυνα. Για παράδειγμα, μας αγνοούν όταν τους λέμε ότι φεύγουμε απ’ την παιδική χαρά επειδή δεν έχουν χορτάσει παιχνίδι.
Σκεφτείτε για λίγο τι θα ήθελε το παιδί να κάνει αντί γι’ αυτό που του ζητάτε, μπείτε στη θέση του και δώστε του να καταλάβει ότι γνωρίζετε πως νιώθει, αλλά και τον λόγο που δεν υπακούει. Δώστε του λίγο χρόνο ακόμη και επαναλάβετε την εντολή.
Σκεφτείτε για λίγο τι θα ήθελε το παιδί να κάνει αντί γι’ αυτό που του ζητάτε, μπείτε στη θέση του και δώστε του να καταλάβει ότι γνωρίζετε πως νιώθει, αλλά και τον λόγο που δεν υπακούει. Δώστε του λίγο χρόνο ακόμη και επαναλάβετε την εντολή.
Δεν έχει καταλάβει τι θέλετε
Εμείς οι μεγάλοι, συχνά ξεχνάμε ότι τα μικρά παιδιά δεν έχουν τη δυνατότητα να επεξεργαστούν οτιδήποτε ακούνε το ίδιο γρήγορα όπως εμείς, αφού ο εγκέφαλος και οι γνωστικές ικανότητές τους βρίσκονται ακόμη στην ανάπτυξη. Επίσης, δεν γνωρίζουν ακόμη ξεκάθαρα τι σημαίνει το κάθε τι που ξεστομίζουμε. Κοντολογίς, καμιά φορά νομίζουμε ότι μας αγνοούν, αλλά στην πραγματικότητα δεν έχουν καταλάβει τι ζητάμε από εκείνα.
Ο καλύτερος τρόπος να δώσουμε στο παιδί να καταλάβει τι του λέμε και τι θέλουμε να κάνει είναι να χρησιμοποιούμε λίγες λέξεις. Να του λέμε απλώς τι να κάνει π.χ. χωρίς να εξηγούμε στην ίδια πρόταση για ποιο λόγο πρέπει να το κάνει ή τι θα συμβεί αν δεν το κάνει.
Ο καλύτερος τρόπος να δώσουμε στο παιδί να καταλάβει τι του λέμε και τι θέλουμε να κάνει είναι να χρησιμοποιούμε λίγες λέξεις. Να του λέμε απλώς τι να κάνει π.χ. χωρίς να εξηγούμε στην ίδια πρόταση για ποιο λόγο πρέπει να το κάνει ή τι θα συμβεί αν δεν το κάνει.
Προσπαθεί να σας επιβληθεί
Ακούγεται εξοργιστικό, αλλά είναι απολύτως φυσιολογικό και υγιές τα παιδιά μας να νιώθουν κάπου κάπου την ανάγκη να επιβάλλουν τη θέλησή τους και να το επιχειρούν μάλιστα, αψηφώντας μας απροκάλυπτα. Είναι τα πρώτα ατσούμπαλα βήματα προς την ανεξαρτητοποίηση, όταν αρνούνται να μας υπακούσουν όχι επειδή έχουν κάτι καλύτερο να κάνουν, αλλά απλώς και μόνο για την άρνηση.
Όταν το παιδί θέλει να περάσει το δικό του, μπορεί να μουλαρώσει και να βρεθείτε σε ένα μικρό αδιέξοδο. Για να βγείτε από αυτό χωρίς φασαρίες, μην του δίνετε μια ξερή εντολή, αλλά τη δυνατότητα να αποφασίσει εκείνο μεταξύ δύο ασφαλών επιλογών.
Όταν το παιδί θέλει να περάσει το δικό του, μπορεί να μουλαρώσει και να βρεθείτε σε ένα μικρό αδιέξοδο. Για να βγείτε από αυτό χωρίς φασαρίες, μην του δίνετε μια ξερή εντολή, αλλά τη δυνατότητα να αποφασίσει εκείνο μεταξύ δύο ασφαλών επιλογών.
Είναι πολύ κουρασμένο
Τα παιδιά μοιάζουν συχνά σαν να έχουν αστείρευτα αποθέματα ενέργειας, έτσι όπως παίζουν, απορροφούν εικόνες και πληροφορίες και ζητούν αδιάκοπα την προσοχή μας απ’ το πρωί μέχρι το βράδυ. Έρχονται, όμως, στιγμές που οι «μηχανές» τους σβήνουν και τότε τους είναι πολύ πιο δύσκολο να ανταποκριθούν σε εξωτερικά ερεθίσματα, πόσο μάλλον στις εντολές μας, π.χ. να βουρτσίσουν τα δοντάκια τους πριν τον ύπνο.
Αν αυτό που θέλετε παίρνει αναβολή, αυτή είναι η κατάλληλη στιγμή να κάνετε τα στραβά μάτια χωρίς συνέπειες για το κύρος σας. Αν, πάλι, είναι κάτι σημαντικό, όπως π.χ. η υγιεινή των δοντιών, ξεπεράστε τη δική σας κούραση και καθοδηγήστε εσείς το παιδί βήμα-βήμα.
Αν αυτό που θέλετε παίρνει αναβολή, αυτή είναι η κατάλληλη στιγμή να κάνετε τα στραβά μάτια χωρίς συνέπειες για το κύρος σας. Αν, πάλι, είναι κάτι σημαντικό, όπως π.χ. η υγιεινή των δοντιών, ξεπεράστε τη δική σας κούραση και καθοδηγήστε εσείς το παιδί βήμα-βήμα.