ΚΕΙΜΕΝΟ 1
Ο πολιτισμός της τηλεόρασης «συμπληρώνει» τον πολιτισμό του βιβλίου
Δεν μπορούμε να αρνηθούμε τον πλούτο των εντυπώσεων και των αποκαλύψεων που σε όλη τη διάρκεια της ιστορίας του πολιτισμού έδωσε η ομιλία μέσω των εικόνων στους ανθρώπους.
Βέβαια, μια συνετή πολιτιστική πολιτική (ή μάλλον, μια συνετή πολιτική των ανθρώπων του πνεύματος ως συνυπεύθυνων για την επιχείρηση τηλεόραση) θα ήταν να διδάξουν, μέσω της τηλεόρασης έστω, τους πολίτες του μέλλοντος κόσμου να μετριάζουν την πρόσληψη των εικόνων με μια εξίσου πλούσια πρόσληψη «γραπτών» πληροφοριών.
Ο πολιτισμός της τηλεόρασης ως συμπλήρωμα του πολιτισμού του βιβλίου. Ίσως είναι λιγότερο δύσκολο απ' όσο πιστεύουμε, αλλά δεν θα ήταν ουτοπία να προτείνουμε στην τηλεόραση μια σειρά διδακτικών εκπομπών με σκοπό να «αποσυντονίσουν» το κοινό, να του διδάξουν να μη βλέπει περισσότερη τηλεόραση απ' όσο χρειάζεται, να κατορθώσει να αναγνωρίζει μόνο του τη στιγμή κατά την οποία η ακρόαση δεν είναι πια ηθελημένη, η προσοχή γίνεται ύπνωση, η πεποίθηση συναισθηματική συναίνεση.
Αντίθετα, το διάβασμα ως πνευματική λειτουργία μετασχηματίζει τη σκέψη μας και ως εκ τούτου η πρόσληψη της πραγματικότητας τροποποιείται, αφού κάθε διαδικασία των αισθήσεών μας συνυφαίνεται με απόλυτο και σχεδόν αυτόματο τρόπο με την επεξεργασία και την ερμηνεία των μηνυμάτων τους. Άλλωστε, μια αίσθηση ποτέ δεν είναι μόνο αίσθηση, ένα μέρος της μετασχηματίζεται σε συναίσθημα…
Όταν διαβάζω, παίρνω κάθε φορά μια πολύ σπουδαία απόφαση. Να αναρωτηθώ, να προβληματιστώ, να στοχαστώ σε όλη τη φαινομενικότητα που με περιβάλλει και που συνήθως αποκρύβει την ουσία ή την τελεολογία της πραγματικότητας, αν υπάρχει… Η ίδια η πνευματική καλλιέργεια προσθέτει κάθε στιγμή νέες δυνατότητες και νέες ευκαιρίες, μου θέτει απλά και επιτακτικά ερωτήματα: μήπως δεν είναι έτσι τα πράγματα, μήπως δεν είσαι ακριβώς αυτός που νομίζεις ότι είσαι; Και αυτά δεν είναι καθόλου αθώα ερωτήματα. Μου δυναμιτίζουν κάθε φορά τις βεβαιότητές μου και τα απόλυτα προσωποπαγή συμπεράσματά μου, που τα έχω τόσο ανάγκη για να ερμηνεύω καθετί που κουβαλάει η διαρκής ροή της εμπειρίας μου.
Αλλά, όταν αναδεικνύω με το διάβασμα την προτεραιότητα του εσωτερικού μου κόσμου, ο εξωτερικός κόσμος αποκτά άλλη εικόνα. Τα σχήματά του τρεμοπαίζουν και άλλοτε εξαφανίζονται προσωρινά, όπως καταπίνει το σούρουπο όλες τις μορφές και άλλοτε αναδύονται άλλοι κόσμοι, οι οποίοι ή συγκρούονται με τον τυποποιημένο κόσμο μου ή συμφύρονται και συνυπάρχουν μαζί σε ένα παράξενο μίγμα μαγικής θέασης, όπου πραγματικό και φαντασιακό είναι αγκαλιά και βιώνω μια ομορφιά του πνεύματός μου, γιατί δικαιώνεται η αυτόνομη δυνατότητά του για αφαιρετική σκέψη.
Όταν διαβάζω, όλα αλλάζουν. Διότι, αλλάζω εγώ! Κάθε στιγμή ανάγνωσης είναι και στιγμή αλλαγής μου και εξέλιξής μου. Αυτή τη δική μου αλλαγή ψάχνω κάθε φορά που διαβάζω, για να ερμηνεύσω τις αλλαγές της φαινομενικότητας και κυρίως για να συναντήσω τον πυρήνα της σκέψης μου και του εαυτού μου, να βρω – δημιουργώντας το ταυτόχρονα – το «είναι» του εαυτού μου.
(κείμενο διασκευασμένο από τον Τύπο)
τελεολογία: η φιλοσοφική άποψη που υποστηρίζει την ύπαρξη τελικών αιτιών που καθορίζουν τα πράγματα του κόσμου
ΚΕΙΜΕΝΟ 2
Τηλεόραση, ο θρίαμβος της μηχανής επί της ανθρώπινης σκέψης!
Δεν μπορούμε να αρνηθούμε τον πλούτο των εντυπώσεων και των αποκαλύψεων που σε όλη τη διάρκεια της ιστορίας του πολιτισμού έδωσε η ομιλία μέσω των εικόνων στους ανθρώπους.
Βέβαια, μια συνετή πολιτιστική πολιτική (ή μάλλον, μια συνετή πολιτική των ανθρώπων του πνεύματος ως συνυπεύθυνων για την επιχείρηση τηλεόραση) θα ήταν να διδάξουν, μέσω της τηλεόρασης έστω, τους πολίτες του μέλλοντος κόσμου να μετριάζουν την πρόσληψη των εικόνων με μια εξίσου πλούσια πρόσληψη «γραπτών» πληροφοριών.
Ο πολιτισμός της τηλεόρασης ως συμπλήρωμα του πολιτισμού του βιβλίου. Ίσως είναι λιγότερο δύσκολο απ' όσο πιστεύουμε, αλλά δεν θα ήταν ουτοπία να προτείνουμε στην τηλεόραση μια σειρά διδακτικών εκπομπών με σκοπό να «αποσυντονίσουν» το κοινό, να του διδάξουν να μη βλέπει περισσότερη τηλεόραση απ' όσο χρειάζεται, να κατορθώσει να αναγνωρίζει μόνο του τη στιγμή κατά την οποία η ακρόαση δεν είναι πια ηθελημένη, η προσοχή γίνεται ύπνωση, η πεποίθηση συναισθηματική συναίνεση.
Αντίθετα, το διάβασμα ως πνευματική λειτουργία μετασχηματίζει τη σκέψη μας και ως εκ τούτου η πρόσληψη της πραγματικότητας τροποποιείται, αφού κάθε διαδικασία των αισθήσεών μας συνυφαίνεται με απόλυτο και σχεδόν αυτόματο τρόπο με την επεξεργασία και την ερμηνεία των μηνυμάτων τους. Άλλωστε, μια αίσθηση ποτέ δεν είναι μόνο αίσθηση, ένα μέρος της μετασχηματίζεται σε συναίσθημα…
Όταν διαβάζω, παίρνω κάθε φορά μια πολύ σπουδαία απόφαση. Να αναρωτηθώ, να προβληματιστώ, να στοχαστώ σε όλη τη φαινομενικότητα που με περιβάλλει και που συνήθως αποκρύβει την ουσία ή την τελεολογία της πραγματικότητας, αν υπάρχει… Η ίδια η πνευματική καλλιέργεια προσθέτει κάθε στιγμή νέες δυνατότητες και νέες ευκαιρίες, μου θέτει απλά και επιτακτικά ερωτήματα: μήπως δεν είναι έτσι τα πράγματα, μήπως δεν είσαι ακριβώς αυτός που νομίζεις ότι είσαι; Και αυτά δεν είναι καθόλου αθώα ερωτήματα. Μου δυναμιτίζουν κάθε φορά τις βεβαιότητές μου και τα απόλυτα προσωποπαγή συμπεράσματά μου, που τα έχω τόσο ανάγκη για να ερμηνεύω καθετί που κουβαλάει η διαρκής ροή της εμπειρίας μου.
Αλλά, όταν αναδεικνύω με το διάβασμα την προτεραιότητα του εσωτερικού μου κόσμου, ο εξωτερικός κόσμος αποκτά άλλη εικόνα. Τα σχήματά του τρεμοπαίζουν και άλλοτε εξαφανίζονται προσωρινά, όπως καταπίνει το σούρουπο όλες τις μορφές και άλλοτε αναδύονται άλλοι κόσμοι, οι οποίοι ή συγκρούονται με τον τυποποιημένο κόσμο μου ή συμφύρονται και συνυπάρχουν μαζί σε ένα παράξενο μίγμα μαγικής θέασης, όπου πραγματικό και φαντασιακό είναι αγκαλιά και βιώνω μια ομορφιά του πνεύματός μου, γιατί δικαιώνεται η αυτόνομη δυνατότητά του για αφαιρετική σκέψη.
Όταν διαβάζω, όλα αλλάζουν. Διότι, αλλάζω εγώ! Κάθε στιγμή ανάγνωσης είναι και στιγμή αλλαγής μου και εξέλιξής μου. Αυτή τη δική μου αλλαγή ψάχνω κάθε φορά που διαβάζω, για να ερμηνεύσω τις αλλαγές της φαινομενικότητας και κυρίως για να συναντήσω τον πυρήνα της σκέψης μου και του εαυτού μου, να βρω – δημιουργώντας το ταυτόχρονα – το «είναι» του εαυτού μου.
(κείμενο διασκευασμένο από τον Τύπο)
τελεολογία: η φιλοσοφική άποψη που υποστηρίζει την ύπαρξη τελικών αιτιών που καθορίζουν τα πράγματα του κόσμου
ΚΕΙΜΕΝΟ 2
Τηλεόραση, ο θρίαμβος της μηχανής επί της ανθρώπινης σκέψης!
ΚΕΙΜΕΝΟ 3
Ο Ευγένιος Τριβιζάς γεννήθηκε στην Αθήνα το 1946. Σπούδασε νομικά και οικονομικά και είναι καθηγητής εγκληματολογίας στην Αγγλία. Διδάσκει στο Πανεπιστήμιο του Ρέντινγκ (Reading), όπου διατελεί ομότιμος καθηγητής και σε άλλα πανεπιστήμια. Είναι γνωστός ως συγγραφέας βιβλίων για παιδιά από τεσσάρων χρονών και άνω. Όλα του τα έργα τα χαρακτηρίζει πρωτοτυπία και μεγάλη φαντασία. Το παρακάτω ποίημα είναι πρόσφατα γραμμένο, στην εποχή δηλαδή, που η κυριαρχία της εικόνας έχει παραγκωνίσει την ανάγνωση βιβλίων.
Ο ΥΜΝΟΣ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ - ΕΥΓΕΝΙΟΣ ΤΡΙΒΙΖΑΣ
Ο Ευγένιος Τριβιζάς γεννήθηκε στην Αθήνα το 1946. Σπούδασε νομικά και οικονομικά και είναι καθηγητής εγκληματολογίας στην Αγγλία. Διδάσκει στο Πανεπιστήμιο του Ρέντινγκ (Reading), όπου διατελεί ομότιμος καθηγητής και σε άλλα πανεπιστήμια. Είναι γνωστός ως συγγραφέας βιβλίων για παιδιά από τεσσάρων χρονών και άνω. Όλα του τα έργα τα χαρακτηρίζει πρωτοτυπία και μεγάλη φαντασία. Το παρακάτω ποίημα είναι πρόσφατα γραμμένο, στην εποχή δηλαδή, που η κυριαρχία της εικόνας έχει παραγκωνίσει την ανάγνωση βιβλίων.
Ο ΥΜΝΟΣ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ - ΕΥΓΕΝΙΟΣ ΤΡΙΒΙΖΑΣ
«Πες μου κάτι, τι αξίζει πιο πολύ από φλουριά;
Πες μου κάτι, τι χαρίζει γέλιο, κέφι και χαρά;
Πες μου κάτι, τι χαρίζει γέλιο, κέφι και χαρά;
Έλα, πες μου τι γεμίζει παρηγόρια την καρδιά;
Έλα, πες μου, τι σκορπίζει την πιο μαύρη συννεφιά;
Έλα, πες μου, τι σκορπίζει την πιο μαύρη συννεφιά;
Έλα, πες μου, τι ‘ναι εκείνο που με κάνει και δακρύζω,
Που με κάνει να γελάω, που με κάνει να ελπίζω;
Που με κάνει να γελάω, που με κάνει να ελπίζω;
Έλα, πες μου, τι ‘ναι εκείνο που με κάνει να γιορτάζω,
Που με κάνει να πετάω, στα ουράνια να καλπάζω;
Που με κάνει να πετάω, στα ουράνια να καλπάζω;
Ένα βιβλίο! Ένα βιβλίο!
Ένα βιβλίο που μαγεύει, όνειρα στο νου φυτεύει
Και στο ταξίδι της ζωής, πιστά μας συντροφεύει!»
Ένα βιβλίο που μαγεύει, όνειρα στο νου φυτεύει
Και στο ταξίδι της ζωής, πιστά μας συντροφεύει!»
ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ
Α. Να γράψετε την περίληψη των τριών τελευταίων παραγράφων του πρώτου κειμένου σε 60-80 λέξεις.
Β1. Να παρατηρήσετε τον τίτλο του κειμένου 1 και να προσδιορίσετε το είδος του σχολίου που εκφράζει το σημείο στίξης.
Β2. Ποια είναι η δομή και ποιος ο τρόπος ανάπτυξης της τελευταίας παραγράφου του κειμένου (όταν διαβάζω…του εαυτού μου).
Β2. Ποια είναι η δομή και ποιος ο τρόπος ανάπτυξης της τελευταίας παραγράφου του κειμένου (όταν διαβάζω…του εαυτού μου).
Β3. Πώς λειτουργεί, κατά τη γνώμη σας, το σκίτσο στην κινητοποίηση και τον προβληματισμό του δέκτη; (80-100 λέξεις).
Γ. Αξιοποιώντας τους κειμενικούς δείκτες του κειμένου 3 (τίτλος, ρηματικά πρόσωπα, ερωτήματα, σημεία στίξης, κτλ.), να αναφέρετε ποια είναι η αξία του βιβλίου (100-150 λέξεις).
Γ. Αξιοποιώντας τους κειμενικούς δείκτες του κειμένου 3 (τίτλος, ρηματικά πρόσωπα, ερωτήματα, σημεία στίξης, κτλ.), να αναφέρετε ποια είναι η αξία του βιβλίου (100-150 λέξεις).
Δ. Σε μια τεχνοκρατική και συχνά αντιπνευματική εποχή να αναφερθείτε στην αξία της ανάγνωσης και τους τρόπους για να ενισχυθεί η φιλαναγνωσία. Το άρθρο σας θα δημοσιευθεί σε διαδικτυακό ιστότοπο. (300-400 λέξεις)
Επιμέλεια για το e-didaskalia.blogspot.gr: Αποστόλης Ζυμβραγάκης, φιλόλογος-ειδικός παιδαγωγός Med.
Επιμέλεια για το e-didaskalia.blogspot.gr: Αποστόλης Ζυμβραγάκης, φιλόλογος-ειδικός παιδαγωγός Med.