Σημεία πρώιμης προειδοποίησης
Το παιδί
- Κατά της είσοδό του στο σχολείο δεν έχει εγκαταστήσει την πλευρίωση (δηλαδή την κυριαρχία της μιας πλευράς του σώματος για το μάτι, το χέρι, το πόδι και το αυτί)
- Έχει περιορισμένες ικανότητες στην ανάλυση και τη σύνθεση των ήχων στις λέξεις (π.χ. αδυνατεί να πει ποιες από τις 6-7 λέξεις που ακούει ομοιοκαταληκτούν ή να συνθέσει τους ήχους «μο», «λυ», «βι» και να πει μολύβι ή να πει ποια είναι η πρώτη ή η τελευταία φωνή της λέξης που ακούει)
- Έχει αδύνατη βραχύχρονη μνήμη
- Έχει δυσκολία να θυμάται τα ονόματα των αντικειμένων που ακούει
- Έχει οικογενειακό ιστορικό για δυσκολίες στην ανάγνωση και τη γραφή
- Παρουσιάζει αδεξιότητα και φτωχό συντονισμό κινήσεων
Ενδείξεις για παιδιά πάνω από 7-8 ετών
Το παιδί
- Επιμένει να συγχέει γράμματα και αριθμούς (π.χ. β/φ, γ/χ, 3/ε, 6/9)
- Δυσκολεύεται να θυμάται την εικόνα ακόμη και μικρών λέξεων.
- Δυσκολεύεται στη φωνητική ορθογραφία των λέξεων (π.χ. γράφει «γατί» αντί «γιατί»)
- Χαρακτηρίζεται από παρορμητικότητα στον τρόπο που αντιδρά ή ανταποκρίνεται
- Κουράζεται πιο εύκολα από τους υπόλοιπους συμμαθητές του
- Δυσκολεύεται να ακολουθήσει πολύπλοκες οδηγίες
- Καθυστερεί να αντιγράψει από τον πίνακα ή να γράψει αυτό που του υπαγορεύουν
Ενδείξεις σοβαρότερων δυσκολιών:
Το παιδί
- Γράφει και διαβάζει αντί της σωστής λέξης άλλη που μοιάζει οπτικά ή ακουστικά (π.χ. νέος αντί ναός)
- Επιμένει σε ομιλία μικρότερης ηλικίας (π.χ. λέει νελό αντί νερό)
- Δυσκολεύεται στην ακουστική διάκριση (π.χ. β/φ, γ/χ, δ/θ)
- Δυσκολεύεται να επαναλάβει πολυσύλλαβες ασυνήθιστες λέξεις (π.χ. σιδηρόδρομος, πολύχρωμος, χαλάρωση)
- Κάνει λάθη στην ακολουθία των γραμμάτων κατά την ανάγνωση (π.χ. νέα/ένα)
- Κάνει λάθη στον τονισμό των λέξεων (π.χ. θόλος/θολός)
- Έχει φτωχή ακουστική βραχύχρονη μνήμη (ο μέσος όρος των παιδιών ηλικίας 9 ετών μπορεί να επαναλάβει 4 αριθμούς σε αντίθετη από την κανονική διάταξη. Οι αριθμοί αυτοί στην ηλικία των 12 ετών αυξάνονται στους 5).
- Έχει δυσκολία στη βασική αρίθμηση (όχι τόσο μεγάλη όσο στη γλώσσα)
- Μπερδεύει τα σύμβολα +, -, ×, :
- Έχει αδύνατη μνήμη στην αλληλουχία (π.χ. του αλφαβήτου, των ημερών της εβδομάδας, των μηνών του έτους κτλ.)
Πρέπει να διευκρινιστεί ότι αν ένα παιδί παρουσιάζει κάποια από αυτά τα συμπτώματα, δε σημαίνει απαραίτητα ότι έχει μία ειδική Μαθησιακή Δυσκολία. Ωστόσο, αν παρουσιάζει αρκετά από τα παραπάνω, καλό είναι να εξεταστεί το ενδεχόμενο ύπαρξης Ειδικής Δυσκολίας στην Ανάγνωση, στη Γραφή ή στα Μαθηματικά.
Αλκμήνη Οικονομάκη, Ειδική Παιδαγωγός M.Ed.