Μήπως, άθελά σου, κακοποιείς συναισθηματικά το παιδί σου;

Ήξερες πως όποτε συγκρίνεις το παιδί σου το κακοποιείς συναισθηματικά;

Η πιο ύπουλη και συχνή μορφή κακοποίησης είναι η συναισθηματική. Το βλέπω πολύ συχνά γύρω μου. Το συναντάω στο δρόμο, στο supermarket, στα σπίτια φίλων και γνωστών μου και φυσικά στο γραφείο μου.

Συνήθως, ο γονέας που κακοποιεί συναισθηματικά το παιδί του δεν συνειδητοποιεί αυτό που κάνει και ούτε κατανοεί τις συνέπειες που έχει η πράξη του στην ψυχή του παιδιού. “Ε σιγά μωρέ, τον είπα /βλάκα” δεν έκανα και κανένα έγκλημα…” , θα πει αναστατωμένος ο μπαμπάς που υποτιμά το παιδί του.” Δες η Μαιρούλα πόσο καλά τα καταφέρνει σε αντίθεση με σένα” , θα πει η μαμά που τραυματίζει (συνήθως άθελά της ) την αυτοεκτίμηση της κόρης της.

Τι είναι η συναισθηματική κακοποίηση;

Σημαίνει κάθε τραυματισμό της ψυχολογικής και συναισθηματικής υπόστασης και σταθερότητας του παιδιού ο οποίος εκδηλώνεται μέσω της αλλαγής της συμπεριφοράς του παιδιού (εσωστρέφεια, επιθετικότητα, μελαγχολία, κατάθλιψη, άγχος/νευρικές συνήθειες, διαταραχές στον ύπνο και στο φαγητό). Η κακοποίηση είναι η κατάχρηση εξουσίας και η παραβίαση της εμπιστοσύνης του παιδιού.

Υπάρχουν πολλές μορφές κακοποίησης: η φυσική κακοποίηση, η κατάχρηση ουσιών των γονέων, η σεξουαλική κακοποίηση, η παραμέληση, η εγκατάλειψη, η εκμετάλλευση και η συναισθηματική κακοποίηση.

Μορφές συναισθηματικής κακοποίησης

#Οι φωνές και οι τσιρίδες

Όταν το παιδί έχει κάποιον διπλάσιο σε μέγεθος να του φωνάζει, να τσιρίζει ή να βρίζει, νιώθει τρομοκρατημένο, ακόμη κι αν πολλές φορές δεν το δείχνει.

#Οι απειλές βίας και εγκατάλειψης

(“Θα σε δείρω”, “θα σε παρατήσω και θα φύγω”, “θα σε κλείσω σε ίδρυμα”)
Το παιδί ζει σε μια μόνιμη ανασφάλεια έχοντας συνεχές άγχος και όντας σε επιφυλακή για το κακό που πρόκειται να έρθει.

#Οι συγκρίσεις (“κοίτα την Ελενίτσα τι καλά που τα καταφέρνει”)

Το μόνο που σκέφτεται το παιδί τη στιγμή της σύγκρισης, είναι ότι δεν είναι αρκετό/αρκετά καλό

#Η συνεχής κριτική (“είσαι βλάκας, ανάξιος, άβουλος, ανίκανος” κλπ)

Η συνεχής κριτική που ασκούν πολλοί γονείς στο παιδί δημιουργεί συναισθήματα κατωτερότητας και τραυματίζει σοβαρά την αυτοεκτίμησή του, παρόλο που πολλοί αναφέρουν ότι το κάνουν για να δυναμώσουν το παιδί και για να του δώσουν κίνητρο να γίνει καλύτερο.

#Η απόρριψη και η μη εκδήλωση τρυφερών και θετικών συναισθημάτων

Ένας γονέας που δεν εκδηλώνει την αγάπη του, την υποστήριξή του και τη συμπαράσταση του στο παιδί, το κάνει να νιώθει ανάξιο αγάπης και αποδοχής.

#Οι ακραίες μορφές τιμωρίας όπως κλείδωμα του παιδιού σε κλειστό σκοτεινό χώρο, η στέρηση φαγητού.

Όλες οι τιμωρίες που στόχο έχουν τον εκφοβισμό του παιδιού, το παραβιάζουν και καταστρέφουν την αυτοεκτίμησή του.

#Οι κατηγορίες με στόχο τη δημιουργία ενοχών στο παιδί ( “εσύ φταις για όλα”)

Τα παιδιά έτσι κι αλλιώς διακρίνονται από έναν υγιή εγωκεντρισμό, ο οποίος τα οδηγεί στην ενοχοποίηση του εαυτού τους. Όταν κάτι κακό συμβαίνει γύρω τους νιώθουν τα ίδια υπεύθυνα. Όταν ο γονέας τα κατηγορεί, τους δημιουργεί συναίσθημα αποστροφής του εαυτού τους, την ανάγκη να αυτοτιμωρηθούν. Έτσι, μπορεί να οδηγηθούν στην χρήση ουσιών, κατάθλιψη ή απόπειρες αυτοκτονίας.

#Ο γονέας περιμένει φροντίδα από το παιδί.

Το γονεϊκό παιδί δεν έχει μάθει να ζητάει, να αναγνωρίζει τις ανάγκες του και να είναι ανέμελο. Έτσι κουβαλάει απωθημένα σε όλη του τη ζωή.

Οι γονείς που κακοποιούν συναισθηματικά τα παιδιά τους έχουν δεχθεί αντίστοιχες συμπεριφορές όταν ήταν παιδιά. Ωστόσο, κάποιες φορές η συναισθηματική κακοποίηση είναι αποτέλεσμα έλλειψης ενημέρωσης ή αδυναμίας διαχείρισης θυμού.

Πραγματικά εύχομαι όλοι οι γονείς να μπαίνουμε κάποιες φορές στη θέση των παιδιών και να βλέπουμε μέσα από τα δικά τους μάτια… Ο δικός τους κόσμος μπορεί να μας μάθει πολλά…

Σάντυ Κουτσοσταμάτη

Περισσότερα θέματα για γονείς εδώ.