Ευρωπαϊκή Ένωση - Κριτήριο αξιολόγησης νέας μορφής συνεξέτασης Γλώσσας - Λογοτεχνίας για τα Νέα Ελληνικά Γ' Λυκείου

ΚΕΙΜΕΝΟ 1

Η Ευρώπη και ο πολιτισμός

Καθημερινά βιώνουμε τις προσπάθειες της χώρας μας να κατακτήσει μια ισότιμη θέση μεταξύ των εταίρων μας στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Ο στόχος αυτός, όπως όλοι σχεδόν αναγνωρίζουν, αποτελεί μονόδρομο.

Δεν έχουμε άλλη επιλογή από το να είμαστε ανταγωνιστικοί. Από το να πετύχουμε, δηλαδή, να οικοδομήσουμε μια υγιή οικονομία, από το να παρακολουθούμε τις τεχνολογικές εξελίξεις, από το να εξυγιάνουμε τον δημόσιο τομέα, από το να δημιουργήσουμε ένα κράτος ευέλικτο, χωρίς ωστόσο να υστερεί στους τομείς της κοινωνικής πρόνοιας και της φροντίδας προς τις ενδεείς οικονομικά και κοινωνικά κατηγορίες πολιτών. Μόνον έτσι θα πάψουμε να είμαστε και να χαρακτηριζόμαστε «ουραγοί της Ευρώπης» και «υπηρέτες των Ευρωπαίων».

Η επίτευξη των στόχων σύγκλισης της ελληνικής οικονομίας με τα ευρωπαϊκά οικονομικά μεγέθη δεν είναι θέμα μόνο αριθμών. Είναι και θέμα ουσίας. Διότι η βελτίωση των οικονομικών μεγεθών μακροπρόθεσμα, αλλά σε ορισμένους τομείς και μεσοπρόθεσμα, οδηγεί στη βελτίωση του βιοτικού επιπέδου, των υπηρεσιών, του κράτους πρόνοιας και γενικότερα στη βελτίωση της ποιότητας ζωής για όλους μας.

Το όραμα, όμως, της Ενωμένης Ευρώπης δεν εξαντλείται στον οικονομικό τομέα. Δεν είναι μόνο σύγκλιση οικονομιών και αριθμών, είναι όραμα σύγκλισης σε όλα τα επίπεδα: θεσμών, αξιών, πολιτισμών. Είναι το όραμα της οικοδόμησης μιας ενιαίας Ευρώπης, όπου η παρουσία των συνόρων θα είναι ελάχιστα αισθητή. Οι λαοί, πέρα από τη δική τους ξεχωριστή εθνική συνείδηση, θα νιώθουν ότι έχουν μια κοινή πατρίδα, είναι πολίτες της Ευρώπης. Θα νιώθουν ότι είναι φορείς ενός ενιαίου πολιτισμού, κοινού για όλους, του ευρωπαϊκού πολιτισμού, αυτού του πολύχρωμου, πλούσιου και λαμπερού ψηφιδωτού, όπου ο κάθε λαός τοποθετεί τη δική του ψηφίδα. Θα βιώνουν την Ευρώπη ως ενιαίο χώρο, ως σύνθετη ολότητα, ως χώρο συνάντησης και αλληλεπίδρασης πολιτισμών, που όλοι μαζί απαρτίζουν τον ευρωπαϊκό πολιτισμό.

Πιστεύω πως η βάση και η αφετηρία για την επίτευξη αυτών των στόχων είναι η Παιδεία. Γι' αυτό και ο κύριος προσανατολισμός ενός σύγχρονου ευρωπαϊκού κράτους πρέπει να κατατείνει στη θωράκιση του ανθρώπινου δυναμικού με την κατάλληλη εκπαίδευση, που θα του επιτρέψει να αποκτήσει ευρωπαϊκή συνείδηση και ευρύ τρόπο σκέψης. Θα μπορεί να προσαρμόζεται στις ταχύτατες εξελίξεις των επιστημονικών και τεχνολογικών δεδομένων, να είναι παραγωγικό και να προάγει τη γνώση και την έρευνα. Αυτοί είναι και οι κύριοι στόχοι της εκπαιδευτικής πολιτικής των σύγχρονων ευρωπαϊκών κρατών: αφ' ενός να παρέχεται στους νέους μας γενική παιδεία υψηλού επιπέδου και αφ' ετέρου να τους δίνεται η δυνατότητα αποτελεσματικής επιστημονικής εξειδίκευσης, με επαρκή ευελιξία, ούτως ώστε να μπορούν να παρακολουθούν τις ραγδαίες αλλαγές στις απαιτήσεις της αγοράς εργασίας που σημειώνονται διεθνώς.

Στο σημείο αυτό ο ρόλος του Πανεπιστημίου είναι καθοριστικός. Ένα σύγχρονο πανεπιστήμιο θα πρέπει να υπηρετεί και τους δύο αυτούς στόχους: να θωρακίζει δηλαδή τους φοιτητές με ένα ευρύ πλέγμα γνώσεων γύρω από το εκάστοτε γνωστικό αντικείμενο, αλλά παράλληλα μέσω των μεταπτυχιακών προγραμμάτων σπουδών να παρέχει εξειδικευμένη γνώση υψηλού επιπέδου, έτσι ώστε ο αυριανός επιστήμονας να μπορεί να ανταγωνιστεί αποτελεσματικά τους συναδέλφους του σε ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο.

Στο πλαίσιο όμως της Ενωμένης Ευρώπης θεωρώ ότι η χώρα μας έχει μία ακόμη ιδιαίτερη αποστολή. Η Ελλάδα, με την υπερχιλιετή πολιτισμική της παράδοση, είναι εκ των πραγμάτων κιβωτός πνεύματος και πολιτισμού. Ο πολιτισμός είναι ό, τι πολυτιμότερο μπορούμε να «εξάγουμε» ­ χρησιμοποιώντας κατά παράφραση τον οικονομικό αυτό όρο­, γιατί είναι ο τομέας στον οποίο έχουμε διακριθεί, τον γνωρίζουμε και μπορούμε να τον αξιοποιήσουμε με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Άλλωστε έχει αποδειχθεί και ιστορικά πως όταν η πολιτισμική επίδραση προηγείται, οδηγεί νομοτελειακά και σε οικονομική επίδραση.

Για την ευόδωση αυτού του στόχου πιστεύω πως είναι καθοριστική η συνεισφορά των ανθρώπων της επιστήμης και των γραμμάτων, της πνευματικής ηγεσίας του τόπου. Οι άνθρωποι του πνεύματος μιλούν την ίδια γλώσσα, δεν υπολογίζουν το πολιτικό κόστος και γι' αυτό μπορούν περισσότερο από οποιονδήποτε άλλο να ασκήσουν επιρροή στους πολιτικούς ηγέτες και να εργαστούν από κοινού για το ευρωπαϊκό όραμα.

Για να γίνει όμως αυτό το όραμα πραγματικότητα, είναι απαραίτητη η συστράτευση όλων μας. Ο κάθε πολίτης, ο κάθε εργαζόμενος, με τον τρόπο που σκέπτεται και δρα, βάζει καθημερινά από έναν μικρό λίθο για την ανύψωση του ευρωπαϊκού οικοδομήματος.

Κ. Α. Δημόπουλος, Εφημερίδα ΤΟ ΒΗΜΑ, 23/08/1998

ΚΕΙΜΕΝΟ 2

ΚΕΙΜΕΝΟ 3

Εισαγωγικό σημείωμα: Ο Γκύντερ Γκρας (Γερμανός νομπελίστας) υπερασπίζεται τους Έλληνες και την Ελλάδα, και στηλιτεύει την ευρωπαϊκή πολιτική έναντι της χώρας. Ο Γκρας με το ποίημα αυτό διαμαρτύρεται για τη στάση της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Η ΝΤΡΟΠΗ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ - ΓΚΥΝΤΕΡ ΓΚΡΑΣ

Είσαι ένα βήμα πριν το χάος, μια και δεν ανταποκρίθηκες στις αγορές,
είσαι μακριά απ’ τη χώρα, που κάποτε σου δάνεισε το λίκνο.

Ό,τι με την ψυχή ζητούσες και νόμιζες πως είχες βρει
τώρα το εξοβελίζεις, για σκουπίδι το περνάς.

Ολόγυμνη σαν οφειλέτης διαπομπεύεται, υποφέρει η χώρα εκείνη
που έλεγες και ξανάλεγες πως χάρη της χρωστάς.

Στη φτώχια καταδικασμένος τόπος, τόπος που ο πλούτος του
στολίζει τώρα τα μουσεία: λάφυρα που φυλάς Εσύ.

Κείνοι που χίμηξαν με τα όπλα στη χώρα την ευλογημένη με νησιά
στολή φορούσαν κι είχαν τον Χέλντερλιν κρυμμένο στο γυλιό.

Καμιά ανοχή πια γι’ αυτή τη χώρα, κι ας ανεχόσουν κάποτε
σαν σύμμαχους στο σβέρκο της τους κολονέλους.

Χώρα που ζει πια δίχως δίκιο, με τη δύναμη αυτών που έχουν πάντα δίκιο
να της σφίγγει κάθε μέρα το ζωνάρι πιο σφιχτά.

Κι όμως απείθαρχη η Αντιγόνη μαυροφορεί - σ’ όλη τη χώρα
πενθοφορεί ο λαός της που κάποτε σε είχε φιλέψει, σε είχε δεχθεί.

Μα η κουστωδία του Κροίσου έχει στοιβάξει έξω απ’ τη χώρα,
στα δικά σου θησαυροφυλάκια, τα αστραφτερά μαλάματα.

Πιες, επιτέλους, πιες, αναβοούν των επιτρόπων οι χειροκροτητές,
μα ο Σωκράτης οργίλος σου γυρνά γεμάτο πίσω το ποτήρι.

Εν χορώ θα ρίξουν οι θεοί κατάρα σ’ ότι σου ανήκει,
μια κι είναι βούλησή σου τον Όλυμπό τους να πουλήσεις.

Ανούσια πια θα μαραζώσεις δίχως τη χώρα,
που το δικό της πνεύμα σε επινόησε, Ευρώπη.

Γκύντερ Γκρας, 2012

ΘΕΜΑΤΑ

ΘΕΜΑ Α

Να αποδώσετε συνοπτικά τις προϋποθέσεις για την επίτευξη των στόχων της Ενωμένης Ευρώπης (50-60 λέξεις), σύμφωνα με τον συντάκτη του κειμένου 1. Μονάδες 15.

ΘΕΜΑ Β

Ερώτημα 1ο

Να αναφέρετε αν οι παρακάτω ισχυρισμοί είναι σωστοί (Σ) ή λανθασμένοι (Λ) με βάση το κείμενο 1. Μονάδες 10.

α) Η Ελλάδα έχει κατακτήσει μια ισότιμη θέση μεταξύ των Εταίρων της στην Ευρωπαϊκή Ένωση ( ).

β) Η ανταγωνιστικότητα είναι μια προαιρετική επιλογή για την Ελλάδα ( ).

γ) Η οικονομική ανάπτυξη θα βελτιώσει την ποιότητα ζωής των Ελλήνων ( ).

δ) Βασική προϋπόθεση για την επίτευξη των στόχων της Ενωμένης Ευρώπης είναι η Παιδεία ( ).

ε) Το ευτύχημα είναι ότι για την ανύψωση του ευρωπαϊκού οικοδομήματος δεν απαιτείται η συστράτευση όλων μας ( ).

Ερώτημα 2ο 

α. Με ποιες γλωσσικές επιλογές ο συντάκτης του κειμένου 1 προσπαθεί να δείξει τις προσωπικές του απόψεις; Να σχολιάσετε τη λειτουργία αυτών των επιλογών σχετικά με το ύφος του κειμένου. Μονάδες 7,5

β. Με ποιες γλωσσικές επιλογές ο συντάκτης του κειμένου 1 προσπαθεί να δώσει καθολικό κύρος στα γραφόμενά του; Να σχολιάσετε τη λειτουργία των επιλογών αυτών σχετικά με το ύφος του κειμένου. Μονάδες 7,5

Ερώτημα 3ο

Το κείμενο 1 και το κείμενο 2 αναφέρονται στο όραμα και την προοπτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ποιες διαφορές εντοπίζετε στις απόψεις που εκφράζουν; Να απαντήσετε σε μία ενιαία παράγραφο 100-120 λέξεων. Μονάδες 15

ΘΕΜΑ Γ

Ποιο είναι το θέμα που απασχολεί τον ποιητή του κειμένου 3; Να αναφερθείτε σε αυτό, αξιοποιώντας τους κειμενικούς δείκτες του ποιήματος και το συγκείμενο. Ποιες είναι οι σκέψεις και τα συναισθήματα που σας δημιουργούνται για την Ευρωπαϊκή Ένωση; (100-200 λέξεις). Μονάδες 15

ΘΕΜΑ Δ

Τα τρία κείμενα που διαβάσατε αναφέρονται στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Με αφορμή τις πρόσφατες Ευρωεκλογές, η διαδικτυακή σας σχολική εφημερίδα κάνει ένα αφιέρωμα στην Ενωμένη Ευρώπη. Σε άρθρο σας, καλείστε, αξιοποιώντας και στοιχεία των κειμένων, να αναφερθείτε στο όραμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης και στις προϋποθέσεις κάτω από τις οποίες θα υλοποιηθεί. (300-400 λέξεις). Μονάδες 30

Επιμέλεια κριτηρίου αξιολόγησης για το e-didaskalia.blogspot.gr: Αποστόλης Ζυμβραγάκης, Φιλόλογος - Ειδικός Παιδαγωγός ΜΕd.

Βρείτε περισσότερα νέα κριτήρια αξιολόγησης με συνεξέταση Γλώσσας και Λογοτεχνίας εδώ.