Τώρα που το παιδί σας βρίσκεται στο δημοτικό, έχετε μια θαυμάσια ευκαιρία να επενδύσετε στην ψυχική και διανοητική του ανάπτυξη, να το στηρίξετε, να το ενθαρρύνετε, να θεμελιώσετε μια ζεστή, κοντινή ψυχική σχέση μαζί του, ώστε τα χρόνια της εφηβείας να είναι πιο ομαλά και να θέσετε τα θεμέλια για την ευτυχία και την επιτυχία του στην ενήλικη ζωή.
Διαβάστε στο Παιδί Δυνατά Καθημερινά
Οι περισσότεροι γονείς θεωρούν ότι άπαξ και το παιδί τους έμαθε να διαβάζει, τελείωσε το καθήκον τους να του διαβάζουν οι ίδιοι φωναχτά. Αυτό είναι λάθος, μας λένε πρόσφατες επιστημονικές έρευνες που τεκμηριώνουν ότι τα παιδιά που οι γονείς τους εξακολουθούν να τους διαβάζουν βιβλία και στο δημοτικό σχολείο έχουν καλύτερες σχολικές επιδόσεις και πλουσιότερο λεξιλόγιο.
Πάρτε ένα βιβλίο και καθίστε αγκαλιά με το παιδί σας στον καναπέ ή τρυπώστε δίπλα του στο κρεβάτι και διαβάστε του καθημερινά (ή σχεδόν καθημερινά) εικονογραφημένα παιδικά βιβλία ή μερικές σελίδες από κάποιο μυθιστόρημα. Διαβάστε εναλλάξ δυνατά, μια εσείς, μια το παιδί. Σταματήστε να του εξηγήσετε μια άγνωστη λέξη, να σχολιάσετε μία κατάσταση, να το ρωτήσετε γιατί πιστεύει ότι φέρθηκε με το συγκεκριμένο τρόπο ο πρωταγωνιστής, ή πώς αισθανόταν, ή τι νομίζει ότι θα γίνει στη συνέχεια. Το βραδινό διάβασμα είναι επίσης ένας ωραίος τρόπος χαλάρωσης.
Ποιοτικός Χρόνος με το Παιδί
Είναι σημαντικό να έχετε ποιοτικό χρόνο με το παιδί σας, οι δυο σας, με ηρεμία. Το διάβασμα που περιέγραψα παραπάνω είναι μια καλή ευκαιρία για αυτού του είδους το ραντεβού με το παιδί σας. Με αυτό τον τρόπο τονώνεται η σχέση σας και δημιουργείται ο ψυχικός χώρος για συζητήσεις.
Άλλες ευκαιρίες για ποιοτικό χρόνο είναι να πάτε μια βολτούλα μαζί, ή όταν είστε στο αυτοκίνητο πηγαίνοντας σε κάποια εξωσχολική δραστηριότητα, που μπορείτε να ξεκινήσετε μια ωραία συζήτηση. Θυμηθείτε να πείτε στο παιδί σας ότι σας αρέσει να είστε μαζί του!
Καλλιεργήστε Νοοτροπία Προσωπικής Εξέλιξης και Ανάπτυξης
Μία νέα, επιστημονικά τεκμηριωμένη τάση στο χώρο της εκπαίδευσης είναι η καλλιέργεια της νοοτροπίας της προσωπικής εξέλιξης και ανάπτυξης. Τι σημαίνει αυτό; Τα άτομα που πιστεύουν ότι τα ταλέντα και οι ικανότητές τους μπορούν να εξελιχθούν (με δουλειά, επιμονή, υπομονή, εξάσκηση, μάθηση από τα λάθη, σωστές στρατηγικές μάθησης και ανατροφοδότηση από δασκάλους και γονείς) έχουν νοοτροπία προσωπικής εξέλιξης και ανάπτυξης, δηλαδή πιστεύουν ότι αν βασιστούν στις δυνάμεις τους και τη δουλειά τους θα τα καταφέρουν και θα πετύχουν.
Αντίθετα, τα άτομα που πιστεύουν ότι η νοημοσύνη και τα ταλέντα τους είναι προκαθορισμένα δεν προσπαθούν αρκετά και συχνά δε φτάνουν στο ανώτερο σημείο εξέλιξης και επιτυχίας, επειδή τα ίδια μπλοκάρουν τον εαυτό τους. Αντί να μαλώσετε το παιδί για τα λάθη του δείξτε του τρόπους να μάθει από αυτά, πέστε του ότι ο εγκέφαλος είναι και αυτός ένας μυς που με την εξάσκηση γίνεται πιο δυνατός και πιο έξυπνος.
Δώστε Εξηγήσεις
Τα παιδιά μαθαίνουν μέσα από τις αισθήσεις τους, δοκιμάζοντας νέα πράγματα και παρατηρώντας το περιβάλλον τους. Αποκτήστε την καλή συνήθεια να δίνετε εξηγήσεις για διάφορα πράγματα, όπως γιατί κάποια συμπεριφορά είναι σωστή ενώ κάποια άλλη λανθασμένη, πώς λειτουργούν διάφορα αντικείμενα ή διαδικασίες.
Αν θέλετε να διδάξετε στο παιδί να συμμαζεύει το δωμάτιό του, εξηγήστε του γιατί είναι σημαντικό να τακτοποιεί τα πράγματά του, ότι έτσι δεν τα χάνει, τα βρίσκει εύκολα, είναι πιο ανεξάρτητο και δεν χρειάζεται να σας τα ζητάει, αλλά και έτσι σας επιτρέπει να καθαρίζεται το χώρο του πιο εύκολα, κάτι που είναι σημαντικό για να μην υπάρχουν γύρω μας μικρόβια τα οποία μας κάνουν να αρρωσταίνουμε και να νιώθουμε άσχημα όπως και να χάνουμε ωραία πράγματα, πχ εξωσχολικές δραστηριότητες ή πάρτι.
Βάλτε Ρεαλιστικούς Κανόνες
Ξεκαθαρίστε από την αρχή ποιες είναι οι προσδοκίες σας, ποιες είναι οι συμπεριφορές που περιμένετε από το παιδί και ποιοι είναι κάποιοι βασικοί κανόνες στην οικογένειά σας. Να θυμάστε ότι όλα τα παιδιά χρειάζονται όρια για να αισθάνονται σιγουριά και να μεγαλώσουν σωστά, ωστόσο θα τεστάρουν τα όρια που θα βάλετε για να δουν αν το εννοείτε και αν είστε αξιόπιστοι.
Ενθαρρύνετε την Καλή Συμπεριφορά
Αποκτήστε τη συνήθεια να παρατηρείτε πότε το παιδί σας φέρεται σωστά και να το επαινείτε συγκεκριμένα γι’ αυτό που κάνει καλά, π.χ., «τι ωραία που παίζεις με το μικρό σου αδερφό», «μπράβο, έλυσες σωστά όλα τα προβλήματα αριθμητικής», κλπ., αντί να επικεντρώνεστε στην κακή συμπεριφορά και να το απειλείτε ή να το τιμωρείτε.
Διατηρήστε συνέχεια και συνέπεια στη συμπεριφορά σας
Να θυμάστε ότι είναι σημαντικό να κρατάτε το λόγο σας και αυτό που λέτε αυτό να γίνεται. Διαφορετικά, χάνετε την αξιοπιστία σας και το παιδί δεν πιστεύει αυτά που του λέτε, με αποτέλεσμα π.χ., να φέρεται άσχημα, γιατί ξέρει ότι αν το απειλήσετε με τιμωρία στο τέλος δεν θα την εφαρμόσετε. Είναι προτιμότερο να θέσετε μερικούς απλούς κανόνες και να τους τηρείτε, αντί να πρέπει να διαπραγματεύεστε το κάθε τι.
Αποφασίστε εξαρχής και πέστε στο παιδί πόσα γλυκά/σνακ μπορεί να φάει τη μέρα, πόση ώρα τηλεόραση θα δει, τι ώρα θα πάει για ύπνο, ώστε να μην έχετε καθημερινές μάχες. Εφαρμόστε αυτό που συμφωνήσατε και μην κάνετε εξαιρέσεις κάθε μέρα, γιατί έτσι θα δημιουργήσετε ατμόσφαιρα εκνευρισμού στο σπίτι.
Καλλιεργήστε Αυτονομία και Υπευθυνότητα
Σταδιακά, δώστε στο παιδί μικρές επιλογές, αφήστε το να διαλέξει πράγματα που το ενδιαφέρουν και να ακολουθήσει τις κλίσεις του. Φυσικά εσείς είστε ο γονιός και τις τελικές αποφάσεις θα τις πάρετε εσείς, τώρα όμως είναι η ώρα να αρχίσει το παιδί να γίνεται αυτόνομο και να μην τα περιμένει όλα από εσάς.
Δώστε στο παιδί υπευθυνότητες μέσα στο σπίτι, μην του τα δίνετε όλα στο χέρι, ζητήστε του να κάνει κάποιες μικρές δουλειές (πχ., να βάζει τα ρούχα του στο καλάθι των απλύτων, το πιάτο του στο νεροχύτη), να συνεργάζεται και να βοηθάει στις οικογενειακές δουλειές, με την αίσθηση ότι είναι μέλος της οικογένειας και πρέπει να συνεισφέρει και το ίδιο.
Διδάξτε στο Παιδί Διαχείριση του Στρες
Έρευνες δείχνουν ότι 95% των παιδιών σχολικής ηλικίας θα αισθανθούν κάποια στιγμή έντονο στρες. Το στρες μπορεί να προέρχεται από πιέσεις στο σχολείο, στην παρέα, την οικογένεια, ή εσωτερικά, καθώς το παιδί μεγαλώνει. Το παιδικό στρες δεν εκδηλώνεται πάντα με λόγια, πολλές φορές εκδηλώνεται με ψυχοσωματικά συμπτώματα (π.χ., εμετός, πονόκοιλος, κλπ.).
Το σίγουρο είναι ότι τα παιδιά αυτής της ηλικίας δεν πάνε στους γονείς τους να πούνε «έχω στρες». Καλό είναι να τα βοηθήσουμε να αντιμετωπίζουν δύσκολες και στρεσογόνες καταστάσεις με βαθιές αναπνοές και λέγοντας στον εαυτό τους θετικά μηνύματα, όπως «προσπαθώ και πάω καλά» ή «μπορώ να τα καταφέρω».
Κρίνετε την Πράξη, Όχι το Παιδί
Ποτέ δε λέμε «είσαι κακό παιδί», αλλά λέμε συγκεκριμένα «είναι κακό να χτυπάς τον μικρό σου αδερφό». Κρίνετε την πράξη, όχι το παιδί και ενθαρρύνετέ το να επιλέξει το σωστό. Με αυτό τον τρόπο του δείχνετε ότι το αποδέχεστε και το αγαπάτε παρόλο το λάθος του. Έτσι, το παιδί διατηρεί την εμπιστοσύνη στον εαυτό του και προσπαθεί για το καλύτερο. Αν έχετε θυμώσει πολύ με τη συμπεριφορά του παιδιού, συγκρατηθείτε και μην το κρίνετε, αλλά πέστε του «αυτό που έκανες με θύμωσε και με απογοήτευσε τρομερά». Μπορείτε να επικεντρώσετε τη συζήτηση στις κακές επιλογές που έκανε (π.χ., να μη διαβάσει, να τσακωθεί με την αδελφή του, να μιλήσει άσχημα, κλπ.) και να το βοηθήσετε να κάνει καλύτερες επιλογές.
Δημιουργήστε Υγιεινές Συνήθειες Ύπνου
Επιμείνετε στο να κοιμάται το παιδί σας αρκετές ώρες για την ηλικία του. Οι έρευνες είναι ξεκάθαρες: όταν ένα παιδί κοιμάται όσες ώρες χρειάζεται για την ηλικία του (9-11 ώρες για τα παιδιά δημοτικού σχολείου), αυτό σχετίζεται με υψηλούς βαθμούς στο σχολείο. Για κάθε ώρα ύπνου που χάνει, οι σχολικές επιδόσεις πέφτουν. Το συμπέρασμα είναι ξεκάθαρο: μην επιτρέπετε στο παιδί σας να ξενυχτάει για να βλέπει τηλεόραση. Αν θέλει τόσο πολύ να δει κάποια εκπομπή που είναι αργά το βράδυ, μπορεί να την παρακολουθήσει την επόμενη μέρα σε κάποιο άλλο μέσο.
Ξεκινήστε τις Συζητήσεις για Θέματα που θα Προκύψουν στην Εφηβεία
Στα μέσα του δημοτικού σχολείου, ή λίγο αργότερα, ανάλογα με την ωριμότητα του παιδιού, μπορείτε να ξεκινήσετε να κουβεντιάζετε για ψυχοκοινωνικά θέματα που το παιδί θα αντιμετωπίσει στην εφηβεία. Τώρα είναι μια καλή εποχή να μιλήσετε για το τσιγάρο, τα ναρκωτικά και το αλκοόλ και τις βλαβερές συνέπειές τους.
Η συζήτηση δεν χρειάζεται να είναι ηθικολογική ή γεμάτη απαγορεύσεις, αλλά να έχει λογικές εξηγήσεις τύπου, «ποτέ να μη μπεις σε αυτοκίνητο που ο οδηγός έχει πιει πολύ, καλύτερα να πάρεις ταξί και να γυρίσεις σπίτι», ή «αν κάποιος οδηγεί μηχανή πρέπει οπωσδήποτε να φοράει κράνος, ώστε να προστατεύσει τη ζωή του σε περίπτωση τρακαρίσματος», ή «για να έχεις καλές επιδόσεις στον αθλητισμό θα πρέπει να κάνεις υγιεινή ζωή και να έχεις γερά πνευμόνια, που σημαίνει όχι τσιγάρο».
Δρ Λίζα Βάρβογλη
Ph.D., Ψυχολόγος-Ψυχοθεραπεύτρια – Συγγραφέας Παιδικών Βιβλίων
Ph.D., Ψυχολόγος-Ψυχοθεραπεύτρια – Συγγραφέας Παιδικών Βιβλίων
Πηγή: https://varvogli.gr