Φιλοφοφικός Λόγος - Ερωτήσεις Εισαγωγής
Να γράψετε στο τετράδιό σας, δίπλα στο γράμμα που αντιστοιχεί σε καθεμία από τις παρακάτω θέσεις, τη λέξη Σωστό, αν είναι σωστή, ή τη λέξη Λάθος, αν είναι λανθασμένη:
- Ο Σωκράτης ήταν άθεος, δεν ήταν όμως είρωνας.
- Στην αμφισβήτηση έμοιαζε με τους σοφιστές.
- Η αμφισβήτηση του Σωκράτη καταλήγει τραγική και τερατώδης.
- Ο Σωκράτης αναζητά τη βαθύτερη αλήθεια των πραγμάτων.
- Η σωκρατική διαλεκτική στηρίζεται στη σταδιακή, βήμα – βήμα, αναίρεση των θέσεων του συνομιλητή.
- Ο Σωκράτης οδηγεί τους συνομιλητές του στην ακραία συνέπεια των θέσεων τους.
- Σκοπός τη διαλεκτικής είναι να φτάσει ο αντίπαλος στη ανακάλυψη της αλήθειας.
- Όλοι οι άνθρωποι γνωρίζουν την αλήθεια, τις Ιδέες.
- Ο Σωκράτης κατέβασε τη φιλοσοφία στη γη.
- Ο Σωκράτης ήταν ο μόνος φιλόσοφος που ασχολήθηκε με ηθικά ζητήματα.
- Ο Σωκράτης επιδίωξε να καθοριστεί αυστηρά και αμετάκλητα κάθε έννοια καλού, αρετής και σοφίας.
- Ο Σωκράτης αναζήτησε την ουσία της ηθικής και όχι τα ηθικά φαινόμενα.
- Η επαγωγική μέθοδος του Σωκράτη έχει ως στόχο της τη διατύπωση ενός ορισμού.
- Η λογική σκέψη είναι ο μοναδικός οδηγός προς την αλήθεια.
- Ο Λύκων ήταν ποιητής.
- Ο Άνυτος ήταν ρήτορας
- Η αρχαία ελληνική θρησκεία είχε ιερά βιβλία και επίσημο δόγμα.
- Στα Ελευσίνια μυστήρια οι ιέρειες εκλέγονταν από το λαό.
- Δίκη για ασέβεια είχε υποστεί και ο Αναξαγόρας.
- Η κατηγορία για διαφθορά των νέων ήταν η πραγματική αιτία της δίωξης του Σωκράτη.
- Ο Χαρμίδης ήταν θείος του Πλάτωνα.
- Ο Κριτίας ανήκε στους Τριάκοντα Τύραννους.
- Ο Σωκράτης αντιπρότεινε ως ποινή στους δικαστές την ισόβια σίτισή του στο Πρυτανείο.
- Η περιουσία του Σωκράτη δεν ξεπερνούσε τις 30 μνες.
- Ο Σωκράτης θανατώθηκε με το πέρας της δίκης του.
- Τις τελευταίες στιγμές του Σωκράτη τις μαθαίνουμε από το φιλοσοφικό διάλογο Φαίδρος.
- Ο Πλάτωνας καταγόταν από αριστοκρατική οικογένεια.
- Η γενιά της μητέρας του καταγόταν από τον Σόλωνα.
- Σημαντικότερη πηγή πληροφοριών για τη ζωή του Πλάτωνα είναι η 9η Επιστολή του.
- Ο Πλάτωνας νέος ασχολήθηκε με τη δραματική ποίηση.
- Ο Πλάτωνας δεν ενδιαφερόταν για την πολιτική.
- Μετά τον θάνατο του Σωκράτη, ο Πλάτωνας κατέφυγε στα Μέγαρα, στον φιλόσοφο Παρμενίδη.
- Οι πρώιμοι διάλογοι του Πλάτωνα γράφτηκαν κατά την πρώτη δεκαετία μετά τον θάνατο του Σωκράτη.
- Στο πρώτο του ταξίδι ο Πλάτωνας επισκέφθηκε την Αίγυπτο.
- Ο Πλάτωνας ήλθε σε επαφή με τον Πυθαγορισμό κατά τη διάρκεια των ταξιδιών του.
- Ο Δίων ήταν ξάδελφος του τύραννου των Συρακουσών Διονυσίου Α’.
- Η γνωριμία με τον Δίωνα στιγμάτισε αρνητικά τη ζωή του Πλάτωνα.
- Ο Διονύσιος Α’ έστειλε τον Πλάτωνα στην Αίγινα.
- Το δεύτερο ταξίδι του Πλάτωνα στη Σικελία πραγματοποιήθηκε το 367 π.Χ.
- Το τρίτο ταξίδι του Πλάτωνα στη Σικελία κατέληξε σε εμφύλια διαμάχη μεταξύ του Δίωνα και του Διονύσιου Α’.
- Η Ακαδημία ιδρύθηκε μετά το πρώτο ταξίδι του Πλάτωνα στη Σικελία.
- Η περίφημη αυτή σχολή θα λειτουργήσει για εννέα αιώνες μέχρι το 592 μ.Χ.
- Τη σχολή θα κλείσει ο Ιουστινιανός.
- Η σχολή πήρε το όνομά της από τον ήρωα της περιοχής Εκάδημο.
- Τα μαθηματικά θεωρούνταν απαραίτητη προετοιμασία για τη διδασκαλία της διαλεκτικής.
- Διάδοχος του Πλάτωνα στην ηγεσία της σχολής ήταν ο Ξενοκράτης.
- Ο Αριστοτέλης ήταν μαθητής του Πλάτωνα.
- Ο διάλογος Πρωταγόρας πραγματοποιείται στο σπίτι του Λυσία.
- Η διαλογική μορφή των έργων του Πλάτωνα δεν επηρεάζει την αναπαραγωγή των λεπτομερειών και των λεπτών αποχρώσεων του φιλοσοφικού λόγου.
- Ο Πρόδικος είναι μεγαλόστομος και ρητορικός.
- Ο Πρωταγόρας απολαμβάνει τον ειλικρινή σεβασμό του Σωκράτη.
- Θέμα του διαλόγου Πρωταγόρας είναι η φύση της αρετής.
- Το θέμα του εάν η αρετή είναι διδακτή διαπερνά εμμέσως όλον τον διάλογο Πρωταγόρας.
- Η επιμονή του Σωκράτη στις ερωτήσεις του οδηγεί τους συνδιαλεγόμενους σε μια απόλυτη γνώση και κατανόηση του πράγματος που μελετούν.
- Μύθος ορίζεται κάθε αφήγηση που έχει ποιητικό χαρακτήρα και πρόκειται για κατασκευή κάποιου διανοητή.
- Ο Πλάτωνας απέρριπτε την αξία της συμβολικής μυθικής αφήγησης.
- Η διάλεξη είναι μέθοδος πειθούς στα δικαστήρια.
- Οι σοφιστές ασχολήθηκαν με τη γλωσσολογία.
- Η βασική αντίρρηση του Σωκράτη απέναντι στον γραπτό λόγο στηρίζεται στην άποψή του ότι το γραπτό είναι βουβό.
- Στο τέλος του διαλόγου Πρωταγόρας ο σοφιστής αρνείται την ίδια την ύπαρξη του απόλυτου και ασπάζεται τη σχετικότητα.
- Η ολοκληρωμένη αντίληψη του Πλάτωνα για την αρετή παρουσιάζεται στην Πολιτεία.
- Το 401 οι ολιγαρχικοί με τη βοήθεια της Σπάρτης κατέλυσαν το δημοκρατικό πολίτευμα.
- Οι Τριάκοντα, κατέστησαν συνένοχο στις βιαιοπραγίες τους τον Σωκράτη.
- Η τυραννία των Τριάκοντα διήρκεσε εννιά μήνες.
- Ο Σωκράτης πέθανε κατά την περίοδο που το πολίτευμα της Αθήνας ήταν δημοκρατικό.
- Ο Πλάτωνας θεωρούσε ότι όλα τα πολιτεύματα της εποχής του ήταν διεφθαρμένα.
- Ο Πλάτωνας είχε την πεποίθηση ότι μόνο αν οι φιλόσοφοι αναλάμβαναν την εξουσία θα μπορούσε να υπάρξει υγιής πολιτική ζωή.
- Κατά τον Πλάτωνα, δίκαιο είναι ο καθένας να πράττει αυτό για το οποίο είναι πλασμένος και καταλλήλως εκπαιδευμένος.
- Ο Σωκράτης αναδιηγείται τη συζήτηση για τη δικαιοσύνη στον Γλαύκωνα.
- Η ιδεώδης πολιτεία του Πλάτωνα ονομάζεται καλλίπολιν.
- Η Πολιτεία χωρίζεται σε 10 βιβλία.
- Ο χωρισμός της Πολιτείας σε βιβλία ακολουθεί τις θεματικές ενότητες του έργου.
- Ο ιστορικός χρόνος της Πολιτείας είναι το 347 π.Χ.
- Ο δραματικός χρόνος της Πολιτείας είναι το 421 π.Χ.
- Ο Σωκράτης μαζί με τον Αδείμαντο, τον μεγαλύτερο αδελφό του Πλάτωνα είχαν κατεβεί στον Πειραιά για να παρακολουθήσουν τη γιορτή της Βενδίδας.
- Ο διάλογος Πολιτεία πραγματοποιείται κατά την κάθοδό τους προς τον Πειραιά.
- Ο Πολέμαρχος είναι αδελφός του ρήτορα Λυσία.
- Θέμα του διαλόγου είναι κατά πόσο ο δίκαιος ή ο άδικος είναι ευτυχέστερος και σε αυτήν και στην άλλη ζωή.
- Ο όρος πόλις χρησιμοποιείται για να δηλώσει την πόλη – κράτος.
- Στην Πολιτεία οι τάξεις κατ’ ουσίαν είναι δύο.
- Οι δημιουργοί έχουν δικαίωμα να πλουτίζουν ανεξέλεγκτα.
- Στην Πολιτεία προβλέπεται η κοινωνική κινητικότητα.
- Οι φύλακες – επίκουροι αναλαμβάνουν, μετά τα 50 τους χρόνια, τη διακυβέρνηση και μεριμνούν για την ευδαιμονία ολόκληρης της πολιτείας.
- Οι φύλακες επιλέγονται με κριτήρια την καλή σωματική τους διάπλαση και την οξύνοια.
- Ο νομοθέτης επαγρυπνεί για τη μορφή και το περιεχόμενο της καλλιτεχνικής έκφρασης.
- Ο δεύτερος κύκλος εκπαίδευσης των φυλάκων περιλαμβάνει κυρίως τις μαθηματικές επιστήμες.
- Κορωνίδα της εκπαιδευτικής πορείας είναι η πενταετής (από τα 25 ως τα 30) σπουδή της διαλεκτικής (φιλοσοφία).
- Οι φύλακες-επίκουροι που θα υποστούν με επιτυχία τις κρίσεις που έχουν καθορισθεί προάγονται σε φύλακες παντελείς, δηλαδή σε φύλακες – άρχοντες (βασιλείς).
- Οι φύλακες παντελείς, ενδιαφέρονται μόνο για τις πνευματικές ηδονές και όταν πεθάνουν τιμώνται ως ήρωες.
- Οι φιλόσοφοι – βασιλεῖς διαθέτουν μόνο πείρα ζωής, διοικητικές ικανότητες και αδαμάντινο χαρακτήρα.
- Οι φιλόσοφοι – βασιλεῖς δεν διαθέτουν προσωπική περιουσία.
- Ο Πλάτων παρομοιάζει την πόλη με ακυβέρνητο σκάφος.
- Η Πολιτεία είναι δίκαιη, επειδή ανάμεσα στις τρεις τάξεις βασιλεύει η αρμονία, που προκύπτει από την υποταγή της κατώτερης στις ανώτερες.
- Το ἀλόγιστον ή ἐπιθυμητικόν επιδιώκει την εκπλήρωση των βασικών αναγκών (φαγητό, ποτό, έρωτας).
- Το θυμοειδές από κοινού με το λογιστικὸν διοικούν την ανθρώπινη ψυχή.
- Ο Κέφαλος νομίζει ότι δικαιοσύνη είναι η εντιμότητα στις συναλλαγές.
- Ο Πολέμαρχος διισχυρίζεται ότι δικαιοσύνη είναι να αποδίδεις τα ίσα, καλό στον φίλο, κακό στον εχθρό.
- Ο σοφιστής Θρασύμαχος είναι το φερέφωνο της αριστοκρατικής ηθικής.
- Ο Σωκράτης θεωρεί εν μέρει σωστούς τους ορισμούς της δικαιοσύνης που εξέφρασαν οι συνομιλητές του.
- Για να είναι κάποιος δίκαιος οφείλει να συμμορφώνεται προς τις υποδείξεις του εμπειρότερου, του σοφότερου, του σωφρονέστερου.
- Η δικαιοσύνη εμπεριέχει και τις υπόλοιπες αρετές της ιδανικής πολιτείας.
- Η σοφία επιβάλλει τον αυτοέλεγχο στο άτομο.
- Η ιδεώδης πολιτεία, κατά τον Πλάτωνα, στηρίζεται στην αριστοκρατία του πνεύματος.
- Ιστορικό πρότυπο της τιμοκρατικής πολιτείας είναι η Σπάρτη.
- Η Τιμοκρατία εκκολάπτει ένα πλήθος κηφήνων.
- Οι κηφήνες χωρίς κεντρί επιδιώκουν την ανατροπή της πολιτείας.
- Πρότυπο της Ολιγαρχίας για τον Πλάτωνα ήταν η Καρχηδόνα.
- Οι κηφήνες χωρίς κεντρί, με την ηγεσία ενός κηφήνα με κεντρί ανατρέπουν την ολιγαρχία και εγκαθιστούν τη Δημοκρατία.
- Στη Δημοκρατία τα αξιώματα αποδίδονται με ψηφοφορία.
- Ο τύραννος δε λησμονεί τις υποσχέσεις που είχε δώσει στους πτωχούς για την αναδιανομή του πλούτου.
- Ο τυραννικός άνθρωπος περιτριγυρίζεται από επιφανείς πολίτες.
- Ο Αριστοτέλης γεννήθηκε το 348 π.Χ. στα Στάγειρα.
- Τα Στάγειρα βρίσκονται κοντά στη Μεθώνη.
- Ο πατέρας του λεγόταν Νικόμαχος και ήταν γιατρός στην αυλή του βασιλιά της Μακεδονίας Φιλίππου του Β’.
- Ο Αριστοτέλης ήθελε να ακολουθήσει το επάγγελμα του πατέρα του.
- Ο Αριστοτέλης έφτασε στην Ακαδημία κατά τη διάρκεια που ο Πλάτωνας απουσίαζε στη Σικελία για το τρίτο ταξίδι του.
- Η απουσία του Πλάτωνα επέδρασε ευεργετικά στον Αριστοτέλη.
- Ο Εύδοξος από την Κνίδο ασχολούνταν με τη γεωγραφία και κατά τη διάρκεια της απουσίας του Πλάτωνα είχε αναλάβει τη διεύθυνση της σχολής του.
- Ο Πλάτωνας είχε κατά βάση ποιητική ψυχοσύνθεση.
- Ο Πλάτωνας έδωσε στον Αριστοτέλη το παρανόμι “ο Νους”.
- Ο Αριστοτέλης παρακολουθούσε ευλαβικά όλα τα μαθήματα του Πλάτωνα.
- Είκοσι χρόνια έμεινε ο Αριστοτέλης στην Ακαδημία και ασχολήθηκε με την επιστημονική έρευνα και τη διδασκαλία.
- Η διδασκαλία του Αριστοτέλη στην Ακαδημία και οι ιδέες του τον έφεραν συχνά αντιμέτωπο με τους συναδέλφους του στην Ακαδημία, τον Ηράκλειτο, τον Σπεύσιππο, τον Ξενοκράτη.
- Ο Αριστοτέλης άσκησε βαρύτατο έλεγχο και στον Πλάτωνα και τη διδασκαλία του.
- Η βαθιά του πίστη πως οι δικές του απόψεις βρίσκονταν πιο κοντά στην αλήθεια ήταν ο μοναδικός λόγος που τον εξωθούσε στην αυστηρή κριτική των απόψεων των άλλων.
- Ο Αριστοτέλης ανέλαβε την αγωγή του Αλέξανδρου στη Μίεζα, μια μικρή κωμόπολη κοντά στην Βεργίνα.
- Για τα μαθήματά του με τον Αλέξανδρο ο Αριστοτέλης επιμελήθηκε μια καινούργια έκδοση των ομηρικών επών.
- Κατά την περίοδο που ο Αριστοτέλης επέστρεψε στην Αθήνα την Ακαδημία τη διηύθυνε ο Σπεύσιππος.
- Το Λύκειο βρισκόταν στον Λυκαβηττό και δίδασκαν συνήθως ρήτορες και σοφιστές.
- Ο Αριστοτέλης ονόμασε τη σχολή του Περίπατος, ίσως από τον περίπατον, τη στεγασμένη στοά του Λυκείου.
- Ο Αριστοτέλης παρέμεινε στην Αθήνα συνολικά τριάντα χρόνια.
- Ο φιλόσοφος κατά τη δεύτερη παραμονή του στην Αθήνα συνέθεσε το σημαντικότερο μέρος των Πολιτικῶν του (έχει άλλωστε προηγηθεί —κατά την περίοδο των ταξιδιών του— η συγκέντρωση των 153 Πολιτειῶν του, των μορφών διακυβέρνησης ή, όπως θα λέγαμε εμείς σήμερα, των συνταγμάτων ενός πλήθους ελληνικών πόλεων).
- Ο φιλόσοφος κατά τη δεύτερη παραμονή του στην Αθήνα συγγράφει τα Ἠθικὰ Νικομάχεια.
- Στα 322 έφτασε στην Αθήνα η είδηση ότι πέθανε ο Αλέξανδρος και ο Αριστοτέλης αισθάνθηκε πως η ζωή του βρισκόταν πάλι μπροστά στον πιο μεγάλο κίνδυνο.
- Οι Αθηναίοι κατηγόρησαν τον Αριστοτέλη για ασέβεια προς τους θεούς.
- Η κατηγορία βασίστηκε στο γεγονός ότι ο Αριστοτέλης είχε συγγράψει στο φίλο του Ερμία ένα ποίημα με τη μορφή παιάνα, του παραδοσιακού ύμνου στον θεό Απόλλωνα.
- Ο Αριστοτέλης κατέφυγε στην απέναντι Χαλκίδα, στο σπίτι που είχε εκεί από τη μητέρα του και πέθανε τον ίδιο χρόνο.
- Ο Αριστοτέλης χαρακτήρισε την Αθήνα παγκάλη.
- Χρησιμοποιώντας στίχους από την Ιλιάδα έκανε έναν δριμύ υπαινιγμό στους συκοφάντες, που ήταν πολλοί στην Αθήνα.
- Ο Αριστοτέλης εγκατέλειψε την Αθήνα για να μη δώσει στους Αθηναίους την ευκαιρία να σφάλουν για δεύτερη φορά σε βάρος της φιλοσοφίας.
- Ο σοφιστής Πρωταγόρας υποστήριζε πως ήταν σε θέση να διδάσκει στους μαθητές του την ικανότητα να σκέφτονται σωστά α) για τις υποθέσεις του σπιτιού τους και β) για τις υποθέσεις της πολιτείας.
- Ο όρος εὐτυχία υποδηλώνει ότι δεν έχει καμιά σημασία ποιες ικανότητες έχει ο κάθε άνθρωπος, αφού —στο τέλος— το παν εξαρτάται από την καλή του τύχη.
- Ο Ηράκλειτος υποστήριζε ότι «ἦθος ἀνθρῴπω δαίμων».
- Ένας σωκρατικός φιλόσοφος πίστευε ότι «εὐδαιμονίη οὐκ ἐν βοσκήμασιν οἰκεῖ οὐδὲ ἐν χρυσῷ· ψυχὴ οἰκητήριον δαίμονος».
- Κατά τον Αριστοτέλη, η ευδαιμονία του ανθρώπου είναι κατάσταση όχι ενέργεια της ψυχής του, με τους κανόνες της τέλειας αρετής.
- Ο ορισμός του Αριστοτέλη δείχνει καθαρά τη βαθιά πίστη του πως την ευδαιμονία τους οι άνθρωποι μπορούν να την κατακτήσουν με προσωπική προσπάθεια.
- Ο Αριστοτέλης αναζήτησε με πολλή επιμονή, αλλά και με πολύ ρεαλισμό τον ορισμό της αρετής.
- Η ψυχή του ανθρώπου, κατά τον Αριστοτέλη, αποτελείται από δύο μέρη, από το λόγον ἔχον μέρος και από το ἄλογον.
- Το ἐπιθυμητικόν έχει σχέση με τη διατροφή και την αύξηση του ανθρώπινου οργανισμού.
- Οι διανοητικές αρετές εδράζονται στο λόγον ἔχον μέρος της ψυχής.
