Τα ορθογραφικά λάθη ταλαιπωρούν πολλά παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες!
Οι μαθητές που αντιμετωπίζουν μαθησιακές δυσκολίες παρουσιάζουν εμφανή και επίμονη δυσκολία να κατακτήσουν μια ορθογραφημένη γραφή. Αυτό που τους χαρακτηρίζει είναι ότι γνωρίζουν τη θεωρία των ορθογραφικών κανόνων πχ. όλα τα ρήματα γράφονται με /ω/ αλλά δεν τους εφαρμόζουν ή τους εφαρμόζουν περιστασιακά και χωρίς σταθερότητα.
Όμως ακόμα και οι μαθητές που κατακτούν με μεγαλύτερη επιτυχία μέρος της ορθογραφημένης γραφής δεν διευρύνουν την ορθογραφία αυτή και σε άλλες λέξεις που παράγονται από αυτή πχ. ποτίζω → πότισμα, παιδί → παιδικός κλπ. Έτσι είναι σαν να πρέπει η ορθογραφία της κάθε λέξης να πρέπει να διδαχθεί ξεχωριστά!
Αιτία αυτού του κενού είναι το έλλειμμα στην κατανόηση και στην αντίληψη ότι η Γλώσσα λειτουργεί σαν ένα ενιαίο σύστημα που τα επιμέρους μέρη του επικοινωνούν. Χωρίς την καλλιέργεια αυτής της αντίληψης, γνώσεις που κατακτώνται, χάνονται ή περιορίζονται σε μια μικρή και περιορισμένη χρήση ενώ θα μπορούσαν να αποτελέσουν τη βάση για να χτιστεί ένα στέρεο οικοδόμημα για το τι σημαίνει Γλώσσα.
Με αφορμή λοιπόν, την αναγκαιότητα το παιδί με ΕΜΔ να συνειδητοποιήσει ότι αυτό που ήδη γνωρίζει μπορεί να το χρησιμοποιήσει σαν εργαλείο, δημιουργήθηκε αυτός ο απλός κανόνας που γέμισε τα τετράδια των παιδιών και έγινε το ορμητήριο για πλήθος ασκήσεων!
Είναι γνωστό ότι τα σχεδιαγράμματα αποτελούν ένα πολύ καλό παιδαγωγικό εργαλείο στα χέρια των ειδικών παιδαγωγών όταν χρειάζεται να μεταδώσουν ένα συγκεκριμένο γνωστικό μήνυμα.
Αρκεί βέβαια:
- να περιορίζουμε στο ελάχιστο τις γλωσσικές πληροφορίες
- το μήνυμα να είναι ξεκάθαρο και αφαιρετικό
- να χρησιμοποιούμε μεγάλα καθαρά γράμματα
- και να χρησιμοποιούμε πάντα παράδειγμα
Σε αυτό το σημείο ο μαθητής θα πρέπει να αξιολογηθεί αν γνωρίζει τι σημαίνει οικογένεια λέξεων. Αν δεν το γνωρίζει ή είναι μπερδεμένος σχετικά με αυτό, τότε πρέπει να το διδάξουμε.
Μια άσκηση που μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να κατανοήσει ο μαθητής με ΕΜΔ τι σημαίνει οικογένεια λέξεων ιδιαίτερα στο μορφολογικό τους κομμάτι.
Έτσι λοιπόν μια συνηθισμένη ερώτηση που κάνουμε όταν ένα παιδί διστάζει να γράψει και μας ρωτάει: "πως γράφεται το ράγισμα;" είναι: "ξέρεις πώς γράφεται το ραγίζω, ραγισμένος;" και ανάλογα με τη λέξη συνεχίζουμε να λεμε λέξεις μέχρι να βρεθεί αυτή που γνωρίζει. Σε ένα μεγάλο ποσοστό ο μαθητής με αυτόν τον τρόπο θα πει το σωστό φωνήεν και θα συνεχίσει μόνος του.
Για να γίνει κατανοητό αυτό, ακολουθούν πολλές ασκήσεις σε ένα πρόγραμα παρέμβασης, που εξασκούν αυτή τη δεξιότητα και ενδυναμώνουν σιγά σιγά την αίσθηση της Γλώσσας σαν σύνολο. Την αίσθηση ότι όλα συνδέονται.
Παραδείγματα τέτοιων ασκήσεων είναι:
- ασκήσεις συμπλήρωσης προτάσεων με λέξεις της ίδιας οικογένειας με τη λέξη που θα δώσετε σαν πρότυπο πχ. λέξη πρότυπο: παιδί και λέξεις για συμπλήρωση: παιχνίδι, παίζω, παιχνιδιάρης κλπ.
- ασκήσεις για ορθογραφία λέξεων με μορφήματα που έχουν σχέση με τα ρήματα σε: -ίζω, -ώνω, -αίνω πχ. ποτ-ίζ-ω → πότ-ισμ-α, καταναλ-ών-ω → κατανάλ-ωσ-η, καταναλ-ωτ-ής, πηγ-αίν-ω → πηγαιμός
- χρήση των λέξεων για να δημιουργήσει προτάσεις