“Έχουμε πει για 1η Ιουνίου. Θα δούμε εάν μέχρι τότε τα δεδομένα είναι καλά και συνεχίζουν να είναι καλά, όπως ευχόμαστε όλοι, για τη χώρα μας και νομίζω θα τοποθετηθεί αρμοδίως τότε και θα σας αναφέρω αν υπάρξει κάποια διαφορετική τοποθέτηση επ’ αυτού που ανέφερα σήμερα”.
Τη δήλωση αυτή έκανε ο εκπρόσωπος του υπουργείου Υγείας για το νέο κορονοϊό, Καθηγητής Σωτήρης Τσιόδρας, απαντώντας σε σχετική ερώτηση δημοσιογράφου.
Ο υφυπουργός Πολιτικής Προστασίας και Διαχείρισης Κρίσεων Νίκος Χαρδαλιάς δήλωσε: "Αναφορικά με το άνοιγμα των δημοτικών σχολείων, είχαμε πει ότι ενδέχεται να ανοίξουν την 1η Ιουνίου. Οι αποφάσεις θα ληφθούν τη Δευτέρα, οπότε και θα γίνουν οι σχετικές ανακοινώσεις, λαμβάνοντας υπόψη όλους τους παράγοντες".
Δημοσιογράφος: Κύριε Καθηγητά, συνεκτιμώντας την πορεία της νόσου το τελευταίο διάστημα μετά τη σταδιακή άρση των μέτρων και με τους μαθητές Λυκείων και Γυμνασίων να έχουν επιστρέψει στα θρανία, ποια είναι η άποψη της Επιτροπής Λοιμωξιολόγων για το πιθανό άνοιγμα και των Δημοτικών σχολείων τις προσεχείς ημέρες; Πότε αναμένεται η τελική σχετική εισήγηση;
Δημοσιογράφος: Κύριε Καθηγητά, βλέπουμε πως εισηγείστε άρση μέτρων και σε κάποιες περιπτώσεις, νωρίτερα από το αρχικό χρονοδιάγραμμα. Αναφορικά με την επαναλειτουργία των Δημοτικών σχολείων που είχε προσδιοριστεί να γίνει τον Ιούνιο, τι συζητάει η Επιτροπή; Με βάση τα στοιχεία που έχετε στη διάθεσή σας για τη μετάδοση του κορονοϊού και όλα τα μοντέλα που αποτυπώνουν την πορεία της επιδημίας στη χώρα μας, ποια είναι η δική σας θέση για το άνοιγμα των Δημοτικών σχολείων; Πότε αναμένεται η σχετική εισήγηση της Επιτροπής;
Σ. Τσιόδρας: Κοιτάξτε, όπως έχω ξαναπεί εμείς εκφράζουμε μια εισήγηση προς την Πολιτεία η οποία παίρνει τις τελικές αποφάσεις. Και η εισήγησή μας βασίζεται κυρίως σε κανόνες με τους οποίους μπορεί κανείς να επανέλθει στην κανονικότητα, δηλαδή αυτό που λέμε τα μέτρα υγιεινής, της τήρησης της απόστασης και έχει πολύ μεγάλη σημασία να γίνει κατανοητό αυτό.
Για τα σχολεία, όπως βλέπετε, υπάρχει, ιδιαίτερα για τα Δημοτικά, μια μεγάλη ανησυχία. Για αυτό και επέλεξα, χωρίς βέβαια να γνωρίζω τις ερωτήσεις των δημοσιογράφων, να ασχοληθώ με αυτό το θέμα σήμερα. Ξέρω ότι απασχολεί πάρα πολύ κόσμο. Είδα και τις διεθνείς αναφορές σε αυτό το θέμα και νομίζω έβαλα τη δική μου προσωπική τοποθέτηση, σαφώς, μέσα στο κείμενο.
Φυσικά είναι κάτι που συζητάμε και στην Επιτροπή. Έχουμε εισηγηθεί ότι αυτός ο πληθυσμός όντως χαρακτηρίζεται από επιστημονικά δεδομένα, τα οποία είναι καλύτερα από αυτά που έχουν οι μεγαλύτερες ηλικίες και έχουμε τοποθετηθεί για αυτό στην Επιτροπή και φυσικά έχουμε τοποθετηθεί και για τους κανόνες με τους οποίους πρέπει να γίνει η επανέναρξη, εάν και εφόσον αυτή αποφασιστεί.
Ταυτόχρονα, έχουμε δώσει το δικαίωμα στους ανθρώπους οι οποίοι μπορούν να επηρεαστούν από αυτή την απόφαση, αυτούς που λέμε ευπαθείς ομάδες, αυτούς που είναι ηλικιωμένοι και ζουν στην ίδια στέγη με το παιδί, να έχουν την δυνατότητα να αποφύγουν αυτή την πιθανή έκθεση στον ιό, σε ένα περιβάλλον έχουμε πάρα πολύ χαμηλή η κυκλοφορία του ιού στην χώρα μας.
Δηλαδή, καταλαβαίνετε ότι δεν υπάρχει καλύτερη στιγμή από το να δοκιμάσει κανείς να επανέλθει στην κανονικότητα και βέβαια σε έναν τόσο πολύ ευαίσθητο τομέα που αφορά την σχολική εκπαίδευση, ακόμα και αν είναι λίγη, ακόμα και για κοινωνικούς λόγους που σας έθεσα.
Και νομίζω αυτό είναι το φυσικό περιβάλλον των παιδιών. Φυσικά και το περιβάλλον των παιδιών είναι και να παίξουνε, είναι και να βγουν στις πλατείες. Αλλά πού αλλού θα εξασφαλιστούν καλύτερα τα μέτρα από ότι στα σχολεία; Και πού αλλού θα εξασφαλιστεί αυτή η συνέχιση στην διαδικασία της απόκτησης γνώσης και της μάθησης;
Και πάλι, δεν θέλω να επηρεάσω κανέναν με τη δική μου προσωπική τοποθέτηση. Είναι κάποια τοποθέτηση δική μου, την οποία την ανέφερα. Εδώ πέρα εκπροσωπώ την Επιτροπή, η Επιτροπή έχει εισηγηθεί για τους κανόνες και θα συνεχίσει να εισηγείται για τους κανόνες και θα επανεξετάσει τα δεδομένα όταν έρθει εκείνη η στιγμή.
Έχουμε πει για 1η Ιουνίου. Θα δούμε εάν μέχρι τότε τα δεδομένα είναι καλά και συνεχίζουν να είναι καλά, όπως ευχόμαστε όλοι, για την χώρα μας και νομίζω θα τοποθετηθεί αρμοδίως τότε και θα σας αναφέρω αν υπάρξει κάποια διαφορετική τοποθέτηση επ’ αυτού που ανέφερα σήμερα.
Τα επιχειρήματα που λειτουργούν υπέρ του ανοίγματος των σχολείων
Σχετικά με τα επιχειρήματα που λειτουργούν υπέρ του ανοίγματος των σχολείων, ο κ. Τσιόδρας είπε τα εξής:
Πρώτον, υπάρχει μια κρυφή ανισότητα στη μάθηση και την εκπαίδευση για τα παιδιά που ανήκουν σε πιο φτωχές οικογένειες, η οποία ενισχύεται σε περιόδους παύσης λειτουργίας των σχολείων, ακόμα και στις καλοκαιρινές διακοπές. Αυτό έχει δειχθεί με σχολικές έρευνες πως συμβαίνει λόγω της μικρότερης πιθανότητας αυτά τα παιδιά στο σπίτι να έχουν ένα περιβάλλον που να ευνοεί την μαθησιακή-εκπαιδευτική διαδικασία και συνήθως διαβάζουν λιγότερο σε τέτοιες περιόδους.
Δεύτερον, υπάρχει σαφώς ένα κόστος σε χαμένη εκπαιδευτική διαδικασία, σε χαμένη γνώση. Αυτό δεν έχει ευρέως αξιολογηθεί και ιδιαίτερα με τον νέο κορονοϊό. Σε μελέτες του εξωτερικού, η πλειονότητα των παιδιών είτε δεν είχε καλή πρόσβαση, είτε δεν παρακολουθούσε πλήρως τα διαδικτυακά μαθήματα. Οι περισσότεροι/ες μαθητές-μαθήτριες σε κάποιες έρευνες του εξωτερικού, έως 75% δεν ολοκλήρωναν καν την εργασία που τους είχε ανατεθεί.
Τρίτον, αναγνωρίζονται όλο και περισσότερο σημαντικές επιπτώσεις του απαγορευτικού στην πνευματική και ψυχική υγεία των παιδιών, με εμφάνιση άγχους, απομόνωσης, φαινόμενα όπως ο εθισμός στο διαδίκτυο, κυρίως λόγω της απομάκρυνσης από τα σχολεία και το φιλικό τους καθημερινό περιβάλλον. Ας μην υποτιμάμε την επιρροή του σχολείου στην κοινωνικοποίηση των παιδιών. Αυτή την στιγμή έχουμε παιδιά στα σπίτια, που εδώ και βδομάδες δεν έχουν ουσιαστική επαφή με τους συνομήλικους τους.
Τέταρτον, υπάρχουν οικονομικοί λόγοι που αφορούν τους γονείς και την κοινωνία. Εγώ δεν είμαι ειδικός να σας τους αναλύσω.
Επίσης ο κ. Τσιόδρας τόνισε τα εξής:
- Η UNICEF σε πρόσφατες δηλώσεις της σχετικά με την επαναλειτουργία των σχολείων, συνέστησε να συνεξετάζουν οι αρχές, η πολιτική ηγεσία, τα οφέλη και τους κινδύνους στην εκπαίδευση, στη Δημόσια Υγεία, τις επιπτώσεις σε κοινωνικο-οικονομικά μεγέθη, χρησιμοποιώντας τα καλύτερα διαθέσιμα δεδομένα.
- Τι θα λειτουργήσει προς το καλύτερο συμφέρον του κάθε παιδιού και του οικογενειακού του περιβάλλοντος ξεχωριστά, είναι το κρίσιμο ερώτημα. Για ένα παιδί που ανήκει σε μια ευπαθή ομάδα, ένα παιδί που μένει με την γιαγιά ή τον παππού ή κάποια άλλη ευπαθή ομάδα στο σπίτι, ένα παιδί που ζει σε ένα σπίτι που συστεγάζονται πολλές γενιές μαζί, είναι σημαντικό για την υγεία του, την υγεία τους, να μην πάει στο σχολείο αυτή τη στιγμή με στόχο, όμως, να μην βλαφθούν και οι υπόλοιπες παράμετροι που προαναφέραμε.
- Το κόστος της μη παρακολούθησης θα είναι πάντα υψηλότερο για ένα παιδί που έχει λιγότερες ευκαιρίες πρόσβασης στην μάθηση, για ένα παιδί που ζει, ενδεχομένως, σε ένα δύσκολο οικογενειακό περιβάλλον.
- Τέλος, είναι σημαντικό να ξέρει κανείς τι θα κάνει το παιδί που δεν θα πάει σχολείο. Αν είναι σπίτι σε απομόνωση, σαφώς και είναι ασφαλέστερο από το να εκτεθεί στον νέο ιό με την επαφή του με τον έξω κόσμο, με τα άλλα παιδιά. Αν, όμως, ένα παιδί βγαίνει για να παίξει σε μια γειτονιά και στις πλατείες εκτίθεται σε επαφή ούτως ή άλλως και μάλιστα σε ένα περιβάλλον που είναι μη ελεγχόμενο, όπου δεν είναι και σίγουρο ότι τηρούνται τα μέτρα.
- Είμαστε έτοιμοι να κρατήσουμε τα παιδιά μας σε απομόνωση;
- Κανείς δεν μπορεί να αποδείξει αυτή την στιγμή πως οι κίνδυνοι είναι περισσότεροι από το όφελος των παιδιών που επανέρχονται στην σχολική διαδικασία. Βέβαια, κάτι που λειτουργεί καλά για ένα παιδί, μπορεί να μην λειτουργεί καλά για ένα άλλο. Οριζόντιες αποφάσεις είναι εξαιρετικά δύσκολο να λαμβάνονται σε αυτή τη φάση
- Ποια είναι η καταλληλότερη στρατηγική για την Πατρίδα μας, όταν μάλιστα δεν έχουμε όλα τα δεδομένα, όπως και οι περισσότερες χώρες; Φαίνεται πως δεν υπάρχει, ούτε και είναι απαραίτητη μια εγγύηση 100% για την επιστροφή των παιδιών στις τάξεις. Για τα νηπιαγωγεία και τους παιδικούς σταθμούς είναι ακόμα πιο δύσκολα τα πράγματα. Εκεί είναι σαφές πως δεν είναι πρακτικά εφικτή η διατήρηση της απόστασης και εκεί υπάρχουν άλλοι κανόνες. Υγιεινή των χεριών, να μην φέρνουν τα παιδιά παιχνίδια από το σπίτι, να γίνονται περισσότερες δραστηριότητες σε υπαίθριους χώρους, να χωρίζονται τα παιδιά σε μικρές ομάδες, να απαγορεύεται η είσοδος των γονέων στο κτήριο ή και να διατηρούνται αποστάσεις μεταξύ των γονέων στις θύρες του σχολείου, είναι κάποια από τα μέτρα που προτείνουν διεθνείς οργανισμοί.
- Το άνοιγμα των σχολείων για τα μικρά παιδιά παραμένει ένα σύνθετο δίλημμα. Υπάρχουν αρκετά υπέρ και κάποιοι ενδοιασμοί. Από την άλλη, η δεδομένη χρονική στιγμή μοιάζει η καταλληλότερη για να επιστρέψουν τα περισσότερα παιδιά υπό προϋποθέσεις στην κανονικότητα που του στερήσαμε. Κατά τη γνώμη μου, τα οφέλη είναι περισσότερα από τους κινδύνους και όσο περνάει ο καιρός, το κοινωνικό κόστος στο να κρατά κανείς τα σχολεία κλειστά, θα μεγεθύνεται.
- Μπορούν να επιστρέψουν στα Δημοτικά τα παιδιά μας, με κανόνες υγιεινής, με κάποια μέτρα απόστασης προσαρμοσμένα στη λειτουργία του σχολείου, στην ασφάλεια των παιδιών και του προσωπικού. Ήδη στις γειτονιές μας έχουν αρχίσει πολλά παιδιά να παίζουν μαζί. Το σημαντικότερο απ’ όλα είναι να μπορούμε να έχουμε έναν συνεχή έλεγχο και εκτίμηση των δεδομένων σε πραγματικό χρόνο, κατά το δυνατόν, ώστε το τρίπτυχο για το οποίο μιλάμε όλον αυτόν τον καιρό, του ελέγχου, της ιχνηλάτησης, της απομόνωσης, να τηρείται προσεκτικά όπως σε όλους τους χώρους, και στο χώρο του σχολείου.
- Δεν πρέπει να μείνουμε στην περιπτωσιολογία. Ζούμε κάτι έκτακτο. Κάθε οικογένεια, κάθε παιδί είναι διαφορετικό, αλλά να μην μείνουμε σε αυτό. Η αλήθεια είναι πως τελικά ό,τι και να εισηγηθεί η επιστημονική μας Επιτροπή, ό,τι και να αποφασίσει η Πολιτεία, την καλύτερη απόφαση για τα παιδιά τους, θα την πάρουν στο οικογενειακό περιβάλλον οι δικοί τους άνθρωποι, οι οικείοι τους, με γνώμονα τι είναι το καλύτερο για το παιδί τους, τι συμφέρει το παιδί τους πιο πολύ αυτή τη στιγμή.