ΚΕΙΜΕΝΟ 1
Θα απαλλαγούμε από την αναξιοκρατία;
Τα τελευταία 6 χρόνια εμφανίστηκε πληθώρα άρθρων και μελετών σε μια προσπάθεια να δοθούν εξηγήσεις για τον συνεχή κατήφορο της χώρας μας από τη Μεταπολίτευση και εντεύθεν. Περισπούδαστοι μελετητές, ακαδημαϊκοί και μη, κατέγραψαν και υποστήριξαν τις απόψεις τους σχετικά με το θέμα. Ο καθένας από την προσωπική του σκοπιά, την ειδικότητά του ή την πολιτική του ιδεολογία και γενικότερα τα πιστεύω του. Σε πολλά διαφωνούν. Σε ένα όμως είναι όλοι σύμφωνοι: 'Ότι η κρίση μας δεν είναι απλά οικονομική αλλά πρωτίστως πολιτισμική. Με άλλα λόγια ότι είχαμε συνεχή έκπτωση των κοινωνικών και ατομικών αξιών σε μια κοινωνία χωρίς πυξίδα, που από το 1981 και μετά δεν έλυσε κανένα της πρόβλημα και είχε κάνει μοναδικό εθνικό στόχο της το πώς να "φάει" τα Κοινοτικά κονδύλια (ή τα δανεικά όταν τα πρώτα δεν επαρκούσαν για όλους).
Δεν χρειάζεται όμως να είναι κανείς ειδικός, για να καταλάβει μια απλή και πικρή αλήθεια που, κατά τη γνώμη μου, αποτέλεσε και συνεχίζει να αποτελεί την κύρια πηγή του κακού: Επί σχεδόν 4 δεκαετίες τα πόστα των αποφάσεων στην πολιτική, στη δημόσια διοίκηση και στον συνδικαλισμό καταλήφθηκαν σε μεγάλο βαθμό από ευκαιριακούς κομματικούς παράγοντες μη σχετικούς με το αντικείμενο ή με ιδεοληψίες και συχνά χαμηλού ήθους. Είχαμε δηλαδή έντονη αναξιοκρατία και νεποτισμό με οδηγό το ατομικό συμφέρον σε όλους σχεδόν τους τομείς. Τα ΜΜΕ αλώθηκαν από διαπλεκόμενους επιχειρηματίες. Όσοι πράγματι πόνεσαν και αγωνίστηκαν να προσφέρουν κάτι χρήσιμο στον τόπο συντρίφτηκαν γρήγορα από τις ομάδες της μετριότητας και των συμφερόντων, οι οποίες έτσι αδιαλείπτως κυριαρχούν. Αλλά και οι της Αντιπολίτευσης δεν προσφέρουν εαυτούς ως ένα υποσχόμενο παράδειγμα. Πού λοιπόν θα οδηγούσαν αναπόδραστα όλοι αυτοί τη χώρα;
Τον λογαριασμό τον πληρώνουν τα παιδιά μας: το καλύτερο ανθρώπινο δυναμικό μας μεταναστεύει ή τυγχάνει απαράδεκτης εκμετάλλευσης από κόμματα και ιδιώτες. Πάμπολλοι νέοι είναι ανασφάλιστοι και λίγοι σκέπτονται να κάνουν παιδιά. Όραμα και σχέδιο για τη χώρα επί έξι χρόνια τώρα κανείς δεν μπήκε στον κόπο να προτείνει. Η υποδομή της οικονομίας συνεχώς καταστρέφεται. Η δημόσια διοίκηση όχι μόνο δεν βελτιώθηκε αλλά μάλλον οδεύει προς το χειρότερο. Η μεσαία τάξη βούλιαξε. Ο λαός εξαπατάται σε συνεχή βάση. Το κράτος πρόνοιας περιορίστηκε δραματικά.
Τα "φιλέτα" μας ξεπουλιούνται σε τιμή ευκαιρίας. Βρέθηκαν αξιοποιήσιμοι υδρογονάνθρακες και γίναμε στόχος εκμετάλλευσης. Τα διεθνή σύννεφα πυκνώνουν γύρω μας. Και το χειρότερο απ' όλα: Η τρέχουσα στελέχωση των καίριων πόστων της ηγεσίας εγγυάται τη συνέχιση των πρακτικών του παρελθόντος. Τι μέλλον λοιπόν μπορεί να έχει αυτός ο τόπος;
(εφημ.¨Το Βήμα", Κάζης Δημήτρης 31-7-2014)
ΚΕΙΜΕΝΟ 2
Η ευνοιοκρατία
Κατεξοχήν το φαινόμενο της ευνοιοκρατίας συναντιέται σε χώρες που είναι καθυστερημένες οικονομικά, κοινωνικά, και πολιτιστικά ή σε χώρες που υπάρχει χάσμα μεταξύ των κοινωνικών τάξεων. Είναι γεγονός πως ευνοιοκρατικά δε λειτουργούν μόνο πολιτικά πρόσωπα, αλλά και διοικητές οργανισμών, καθηγητές Πανεπιστημίων κ.λ.π. Οπωσδήποτε όμως το φαινόμενο είναι πολιτικό, γιατί σίγουρα η πολιτική εξουσία ευθύνεται για ό,τι συμβαίνει σε μια χώρα, γιατί αυτή καθορίζει το νομικό πλαίσιο, δίνει τους γενικούς προσανατολισμούς, τις ανάλογες κατευθύνσεις.
Το φαινόμενο αυτό που χαρακτηρίζεται σαν πολιτική διαφθορά και έχει σαν αποτέλεσμα την επιβολή της αναξιοκρατίας, πρώτα και κύρια είναι θέμα ηθικό. Η πολιτεία ή οποιοσδήποτε άλλος φορέας «διδάσκει» τον τρόπο, έμμεσα, πλην σαφώς, ότι δεν αρκούν τα προσόντα οι ικανότητες, αλλά ότι αυτά έχουν ελάχιστη σημασία. Μαθαίνουν τον πολίτη ότι σημασία έχουν άλλα πράγματα, όπως οι γνωριμίες, και αυτό φυσικά είναι ένα χείριστο μάθημα, που οδηγεί συστηματικά στην αλλοτρίωση και την αδιαφορία.
Πέρα όμως απ’ αυτό, η ευνοιοκρατία, και κατ’ επέκταση η αναξιοκρατία, η χρησιμοποίηση δηλαδή προσώπων μη άξιων, ή εντελώς ανάξιων ή ανεπαρκών, έχει επιπτώσεις στην παραπέρα ανάπτυξη του τόπου, οικονομική, κοινωνική, πολιτιστική, οδηγεί στη στασιμότητα. Εκτός από το γεγονός ότι άξια στελέχη παραμένουν σε αδράνεια και αχρηστία, η ευνοιοκρατία έχει σαν αποτέλεσμα η παραγωγικότητα της κρατικής μηχανής και των δημοσίων οργανισμών ή φορέων να βρίσκεται σε χαμηλά επίπεδα.
Η χαμηλή, λοιπόν, αποδοτικότητα και η δυσλειτουργία του δημοσίου τομέα αποτελεί μόνιμο φαινόμενο, όταν η στελέχωση των δημοσίων υπηρεσιών γίνεται με τέτοια κριτήρια. Σίγουρα ο στρατός δεν μπορεί να επιτύχει υψηλό επίπεδο μαχητικότητας, όταν η ιεραρχία του καλύπτεται με βάση κομματικά, πολιτικά, ιδεολογικά κριτήρια και μόνο. Σίγουρα οι νέοι επιστήμονες της χώρας θα είναι μονόφθαλμοι ή τυφλοί, όταν πανεπιστημιακοί δάσκαλοι και βοηθοί γίνονται όσοι προσαρμόζονται στις κομματικές επιταγές.
Φυσικά, εκτός από το πρόβλημα της αξιοπιστίας που μπορεί να δημιουργήσει μια τέτοια εξουσία, υπάρχουν και άλλοι κίνδυνοι, ακόμα μεγαλύτεροι. Και αυτό γιατί οι άνθρωποι που προωθούνται σε κάποιες θέσεις χωρίς ουσιαστικά προσόντα με την υποστήριξη πολιτικών ή κομματικών πατρώνων, έχοντας αναπτυγμένο το αίσθημα της προστασίας, φτάνουν σ’ άλλο σημείο, την κουφότητα και την οίηση που δημιουργεί η εξουσία, μεταβάλλονται σε μικρούς τυραννίσκους. Αλλά, ακόμα, μεθυσμένοι πολλές φορές, από την εξουσία και έχοντας την αίσθηση της προστασίας, προβαίνουν και σε άλλου είδους καταχρήσεις και σκάνδαλα, οικονομικά, κοινωνικά, και γίνονται πολλές φορές αδίσταχτοι. Έτσι οδηγούνται σε κάθε λογής αυθαιρεσίες που σίγουρα έχουν επιπτώσεις στο ευρύτερο κοινωνικό σύνολο.
"Νεοελληνικές αντιφάσεις". Αθανάσιος Κ. Κιτσάκης, Ιδιωτική έκδοση.
ΚΕΙΜΕΝΟ 3
Αναξιοκρατία - Αποστόλης Ζυμβραγάκης
Ορφανός από όνειρα
και χήρος από ελπίδα.
Όλα μου τα σκότωσε
η αναξιοκρατία σας.
Αποστόλης Ζυμβραγάκης, 2020.
ΘΕΜΑΤΑ
ΘΕΜΑ Α
Να αποδώσετε περιληπτικά τις συνέπειες της αναξιοκρατίας, όπως διατυπώνονται στο Κείμενο 2 (50-70 λέξεις). Μονάδες 15.
ΘΕΜΑ Β
Β1. Να χαρακτηρίσετε τις παρακάτω προτάσεις ως σωστές (Σ) ή λανθασμένες (Λ) και να δικαιολογήσετε την επιλογή σας με αναφορά σε συγκεκριμένα αποσπάσματα του Κειμένου 1:
1. Οι ειδικοί διαφωνούν ότι η κρίση είναι κυρίως πολιτισμική ( ).
2. Για πολλά χρόνια ο μοναδικός στόχος του έθνους ήταν η κατασπάληση των κονδυλίων της Ευρωπιαϊκής Ένωσης ( ).
3. Σύμφωνα με τον συγγραφέα για το πρόβλημα της κρίσης ευθύνονται η αναξιοκρατία και η οικογενειοκρατία ( ).
4. Η νέα γενιά, ευτυχώς, δεν επηρεάζεται από τα λάθη του παρελθόντος ( ).
5. Το χειρότερο απ' όλα είναι πως η αναξιοκρατία συνεχίζεται ( ).
Μονάδες 15.
Β2α. Σε ποιο γραμματειακό είδος ανήκουν τα Κείμενα 1 και 2; Να δικαιολογήσετε την επιλογή σας με δύο χαρακτηριστικά για το καθένα. Μονάδες 5.
Β2β. Να σχολιάσετε τον τίτλο του Κειμένου 1. Εξυπηρετεί τον αποτελεσματικά τον σκοπό του συγγραφέα; Μονάδες 5.
Β2γ. Ποιο είναι το είδος του συλλογισμού στην τελευταία παράγραφο του Κειμένου 1 με βάση την πορεία σκέψης; Να δικαιολογήσετε την απάντησή σας. Μονάδες 5
Β3. Ο συγγραφέας του Κειμένου 2 υποστηρίζει ότι: "Το φαινόμενο αυτό που χαρακτηρίζεται σαν πολιτική διαφθορά και έχει σαν αποτέλεσμα την επιβολή της αναξιοκρατίας, πρώτα και κύρια είναι θέμα ηθικό". Να αναπτύξετε τη θέση του συγγραφέα σε μια παράγραφο 80-100 λέξεων. Μονάδες 10.
ΘΕΜΑ Γ
Ποιο πιστεύετε πως είναι το θέμα του Κειμένου 3; Να απαντήσετε λαμβάνοντας υπόψη δύο τουλάχιστον κειμενικούς δείκτες. Συμμερίζεστε την άποψη του ποιητή για τις συνέπειες της αναξιοκρατίας; (100-200 λέξεις). Μονάδες 15.
ΘΕΜΑ Δ
Με αφόρμηση τα Κείμενα 1 και 2, καλείστε να γράψετε ένα άρθρο γνώμης στο ιστολόγιο του σχολείου σας, στο οποίο να αναφέρετε την προσωπική σας άποψη για τη σημασία της αξιοκρατίας καθώς και τους λόγους που συμβάλλουν στην απουσία της από τη σύγχρονη εποχή. Μονάδες 30.
Επιμέλεια κριτήριου αξιολόγησης, Αποστόλης Ζυμβραγάκης, Φιλόλογος Μ.Ed. Ειδικός Παιδαγωγός.
Θα απαλλαγούμε από την αναξιοκρατία;
Τα τελευταία 6 χρόνια εμφανίστηκε πληθώρα άρθρων και μελετών σε μια προσπάθεια να δοθούν εξηγήσεις για τον συνεχή κατήφορο της χώρας μας από τη Μεταπολίτευση και εντεύθεν. Περισπούδαστοι μελετητές, ακαδημαϊκοί και μη, κατέγραψαν και υποστήριξαν τις απόψεις τους σχετικά με το θέμα. Ο καθένας από την προσωπική του σκοπιά, την ειδικότητά του ή την πολιτική του ιδεολογία και γενικότερα τα πιστεύω του. Σε πολλά διαφωνούν. Σε ένα όμως είναι όλοι σύμφωνοι: 'Ότι η κρίση μας δεν είναι απλά οικονομική αλλά πρωτίστως πολιτισμική. Με άλλα λόγια ότι είχαμε συνεχή έκπτωση των κοινωνικών και ατομικών αξιών σε μια κοινωνία χωρίς πυξίδα, που από το 1981 και μετά δεν έλυσε κανένα της πρόβλημα και είχε κάνει μοναδικό εθνικό στόχο της το πώς να "φάει" τα Κοινοτικά κονδύλια (ή τα δανεικά όταν τα πρώτα δεν επαρκούσαν για όλους).
Δεν χρειάζεται όμως να είναι κανείς ειδικός, για να καταλάβει μια απλή και πικρή αλήθεια που, κατά τη γνώμη μου, αποτέλεσε και συνεχίζει να αποτελεί την κύρια πηγή του κακού: Επί σχεδόν 4 δεκαετίες τα πόστα των αποφάσεων στην πολιτική, στη δημόσια διοίκηση και στον συνδικαλισμό καταλήφθηκαν σε μεγάλο βαθμό από ευκαιριακούς κομματικούς παράγοντες μη σχετικούς με το αντικείμενο ή με ιδεοληψίες και συχνά χαμηλού ήθους. Είχαμε δηλαδή έντονη αναξιοκρατία και νεποτισμό με οδηγό το ατομικό συμφέρον σε όλους σχεδόν τους τομείς. Τα ΜΜΕ αλώθηκαν από διαπλεκόμενους επιχειρηματίες. Όσοι πράγματι πόνεσαν και αγωνίστηκαν να προσφέρουν κάτι χρήσιμο στον τόπο συντρίφτηκαν γρήγορα από τις ομάδες της μετριότητας και των συμφερόντων, οι οποίες έτσι αδιαλείπτως κυριαρχούν. Αλλά και οι της Αντιπολίτευσης δεν προσφέρουν εαυτούς ως ένα υποσχόμενο παράδειγμα. Πού λοιπόν θα οδηγούσαν αναπόδραστα όλοι αυτοί τη χώρα;
Τον λογαριασμό τον πληρώνουν τα παιδιά μας: το καλύτερο ανθρώπινο δυναμικό μας μεταναστεύει ή τυγχάνει απαράδεκτης εκμετάλλευσης από κόμματα και ιδιώτες. Πάμπολλοι νέοι είναι ανασφάλιστοι και λίγοι σκέπτονται να κάνουν παιδιά. Όραμα και σχέδιο για τη χώρα επί έξι χρόνια τώρα κανείς δεν μπήκε στον κόπο να προτείνει. Η υποδομή της οικονομίας συνεχώς καταστρέφεται. Η δημόσια διοίκηση όχι μόνο δεν βελτιώθηκε αλλά μάλλον οδεύει προς το χειρότερο. Η μεσαία τάξη βούλιαξε. Ο λαός εξαπατάται σε συνεχή βάση. Το κράτος πρόνοιας περιορίστηκε δραματικά.
Τα "φιλέτα" μας ξεπουλιούνται σε τιμή ευκαιρίας. Βρέθηκαν αξιοποιήσιμοι υδρογονάνθρακες και γίναμε στόχος εκμετάλλευσης. Τα διεθνή σύννεφα πυκνώνουν γύρω μας. Και το χειρότερο απ' όλα: Η τρέχουσα στελέχωση των καίριων πόστων της ηγεσίας εγγυάται τη συνέχιση των πρακτικών του παρελθόντος. Τι μέλλον λοιπόν μπορεί να έχει αυτός ο τόπος;
(εφημ.¨Το Βήμα", Κάζης Δημήτρης 31-7-2014)
ΚΕΙΜΕΝΟ 2
Η ευνοιοκρατία
Κατεξοχήν το φαινόμενο της ευνοιοκρατίας συναντιέται σε χώρες που είναι καθυστερημένες οικονομικά, κοινωνικά, και πολιτιστικά ή σε χώρες που υπάρχει χάσμα μεταξύ των κοινωνικών τάξεων. Είναι γεγονός πως ευνοιοκρατικά δε λειτουργούν μόνο πολιτικά πρόσωπα, αλλά και διοικητές οργανισμών, καθηγητές Πανεπιστημίων κ.λ.π. Οπωσδήποτε όμως το φαινόμενο είναι πολιτικό, γιατί σίγουρα η πολιτική εξουσία ευθύνεται για ό,τι συμβαίνει σε μια χώρα, γιατί αυτή καθορίζει το νομικό πλαίσιο, δίνει τους γενικούς προσανατολισμούς, τις ανάλογες κατευθύνσεις.
Το φαινόμενο αυτό που χαρακτηρίζεται σαν πολιτική διαφθορά και έχει σαν αποτέλεσμα την επιβολή της αναξιοκρατίας, πρώτα και κύρια είναι θέμα ηθικό. Η πολιτεία ή οποιοσδήποτε άλλος φορέας «διδάσκει» τον τρόπο, έμμεσα, πλην σαφώς, ότι δεν αρκούν τα προσόντα οι ικανότητες, αλλά ότι αυτά έχουν ελάχιστη σημασία. Μαθαίνουν τον πολίτη ότι σημασία έχουν άλλα πράγματα, όπως οι γνωριμίες, και αυτό φυσικά είναι ένα χείριστο μάθημα, που οδηγεί συστηματικά στην αλλοτρίωση και την αδιαφορία.
Πέρα όμως απ’ αυτό, η ευνοιοκρατία, και κατ’ επέκταση η αναξιοκρατία, η χρησιμοποίηση δηλαδή προσώπων μη άξιων, ή εντελώς ανάξιων ή ανεπαρκών, έχει επιπτώσεις στην παραπέρα ανάπτυξη του τόπου, οικονομική, κοινωνική, πολιτιστική, οδηγεί στη στασιμότητα. Εκτός από το γεγονός ότι άξια στελέχη παραμένουν σε αδράνεια και αχρηστία, η ευνοιοκρατία έχει σαν αποτέλεσμα η παραγωγικότητα της κρατικής μηχανής και των δημοσίων οργανισμών ή φορέων να βρίσκεται σε χαμηλά επίπεδα.
Η χαμηλή, λοιπόν, αποδοτικότητα και η δυσλειτουργία του δημοσίου τομέα αποτελεί μόνιμο φαινόμενο, όταν η στελέχωση των δημοσίων υπηρεσιών γίνεται με τέτοια κριτήρια. Σίγουρα ο στρατός δεν μπορεί να επιτύχει υψηλό επίπεδο μαχητικότητας, όταν η ιεραρχία του καλύπτεται με βάση κομματικά, πολιτικά, ιδεολογικά κριτήρια και μόνο. Σίγουρα οι νέοι επιστήμονες της χώρας θα είναι μονόφθαλμοι ή τυφλοί, όταν πανεπιστημιακοί δάσκαλοι και βοηθοί γίνονται όσοι προσαρμόζονται στις κομματικές επιταγές.
Φυσικά, εκτός από το πρόβλημα της αξιοπιστίας που μπορεί να δημιουργήσει μια τέτοια εξουσία, υπάρχουν και άλλοι κίνδυνοι, ακόμα μεγαλύτεροι. Και αυτό γιατί οι άνθρωποι που προωθούνται σε κάποιες θέσεις χωρίς ουσιαστικά προσόντα με την υποστήριξη πολιτικών ή κομματικών πατρώνων, έχοντας αναπτυγμένο το αίσθημα της προστασίας, φτάνουν σ’ άλλο σημείο, την κουφότητα και την οίηση που δημιουργεί η εξουσία, μεταβάλλονται σε μικρούς τυραννίσκους. Αλλά, ακόμα, μεθυσμένοι πολλές φορές, από την εξουσία και έχοντας την αίσθηση της προστασίας, προβαίνουν και σε άλλου είδους καταχρήσεις και σκάνδαλα, οικονομικά, κοινωνικά, και γίνονται πολλές φορές αδίσταχτοι. Έτσι οδηγούνται σε κάθε λογής αυθαιρεσίες που σίγουρα έχουν επιπτώσεις στο ευρύτερο κοινωνικό σύνολο.
"Νεοελληνικές αντιφάσεις". Αθανάσιος Κ. Κιτσάκης, Ιδιωτική έκδοση.
ΚΕΙΜΕΝΟ 3
Αναξιοκρατία - Αποστόλης Ζυμβραγάκης
Ορφανός από όνειρα
και χήρος από ελπίδα.
Όλα μου τα σκότωσε
η αναξιοκρατία σας.
Αποστόλης Ζυμβραγάκης, 2020.
ΘΕΜΑΤΑ
ΘΕΜΑ Α
Να αποδώσετε περιληπτικά τις συνέπειες της αναξιοκρατίας, όπως διατυπώνονται στο Κείμενο 2 (50-70 λέξεις). Μονάδες 15.
ΘΕΜΑ Β
Β1. Να χαρακτηρίσετε τις παρακάτω προτάσεις ως σωστές (Σ) ή λανθασμένες (Λ) και να δικαιολογήσετε την επιλογή σας με αναφορά σε συγκεκριμένα αποσπάσματα του Κειμένου 1:
1. Οι ειδικοί διαφωνούν ότι η κρίση είναι κυρίως πολιτισμική ( ).
2. Για πολλά χρόνια ο μοναδικός στόχος του έθνους ήταν η κατασπάληση των κονδυλίων της Ευρωπιαϊκής Ένωσης ( ).
3. Σύμφωνα με τον συγγραφέα για το πρόβλημα της κρίσης ευθύνονται η αναξιοκρατία και η οικογενειοκρατία ( ).
4. Η νέα γενιά, ευτυχώς, δεν επηρεάζεται από τα λάθη του παρελθόντος ( ).
5. Το χειρότερο απ' όλα είναι πως η αναξιοκρατία συνεχίζεται ( ).
Μονάδες 15.
Β2α. Σε ποιο γραμματειακό είδος ανήκουν τα Κείμενα 1 και 2; Να δικαιολογήσετε την επιλογή σας με δύο χαρακτηριστικά για το καθένα. Μονάδες 5.
Β2β. Να σχολιάσετε τον τίτλο του Κειμένου 1. Εξυπηρετεί τον αποτελεσματικά τον σκοπό του συγγραφέα; Μονάδες 5.
Β2γ. Ποιο είναι το είδος του συλλογισμού στην τελευταία παράγραφο του Κειμένου 1 με βάση την πορεία σκέψης; Να δικαιολογήσετε την απάντησή σας. Μονάδες 5
Β3. Ο συγγραφέας του Κειμένου 2 υποστηρίζει ότι: "Το φαινόμενο αυτό που χαρακτηρίζεται σαν πολιτική διαφθορά και έχει σαν αποτέλεσμα την επιβολή της αναξιοκρατίας, πρώτα και κύρια είναι θέμα ηθικό". Να αναπτύξετε τη θέση του συγγραφέα σε μια παράγραφο 80-100 λέξεων. Μονάδες 10.
ΘΕΜΑ Γ
Ποιο πιστεύετε πως είναι το θέμα του Κειμένου 3; Να απαντήσετε λαμβάνοντας υπόψη δύο τουλάχιστον κειμενικούς δείκτες. Συμμερίζεστε την άποψη του ποιητή για τις συνέπειες της αναξιοκρατίας; (100-200 λέξεις). Μονάδες 15.
ΘΕΜΑ Δ
Με αφόρμηση τα Κείμενα 1 και 2, καλείστε να γράψετε ένα άρθρο γνώμης στο ιστολόγιο του σχολείου σας, στο οποίο να αναφέρετε την προσωπική σας άποψη για τη σημασία της αξιοκρατίας καθώς και τους λόγους που συμβάλλουν στην απουσία της από τη σύγχρονη εποχή. Μονάδες 30.
Επιμέλεια κριτήριου αξιολόγησης, Αποστόλης Ζυμβραγάκης, Φιλόλογος Μ.Ed. Ειδικός Παιδαγωγός.
Περισσότερα κριτήρια αξιολόγησης με συνεξέταση Γλώσσας - Λογοτεχνίας εδώ.
