ΕΝΟΤΗΤΑ 3
1.Να γράψετε αν οι παρακάτω λέξεις είναι σύνθετες ή απλές: πλεῖστοι, ἐγεώργει, πολλάκις, σκυτοτόμων, πορίζωνται.
2. Για καθεμία από τις ακόλουθες α.ε. λέξεις της Ενότητας να γράψετε από δύο ομόρριζες (απλές ή σύνθετες) της ν.ε.: τροφήν, βίῳ, τέχνην, πόλεις.
3.Να συμπληρώσετε τα κενά με τις κατάλληλες λέξεις και φράσεις από το πλαίσιο:
λόγω, επί ίσοις όροις, εν πάση περιπτώσει, ενόψει, ο εν λόγω, επ’ αυτοφώρω, τοις μετρητοίς, εν βρασμώ ψυχής |
α. Αργήσαμε να έρθουμε ………………….. κακοκαιρίας.
β. Το έγκλημα έγινε ………………………………………. .
γ. Πάντα πληρώνω ………………………………………. .
δ. Στο τμήμα μου όλοι δουλεύουν ………………………………………. .
ε. ………………………. των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004, έγιναν πολλά έργα στην Ελλάδα.
στ. ………………………………………. πολιτικός αυθαιρετεί.
ζ. Ο διαρρήκτης πιάστηκε ………………………………………. .
η. ………………………………………. πρέπει να συγχωρούμε αυτόν που μετανιώνει για το σφάλμα του.
4.Να τονίσετε τις λέξεις και να δικαιολογήσετε τον τονισμό: πολεως, λεξις, καλον, λογος, ἀνθρωπος, παιδαγωγος, νησου, οὐρανος, αὐτοχθων, δωρον, ἐλεγον, στρατηγος, μητηρ, πεμπω, νησον.
ΕΝΟΤΗΤΑ 4
1.Να αναζητήσετε στη ν.ε. δύο παράγωγα υποκοριστικά, περιεκτικά και τοπικά ουσιαστικά και να βρείτε το ουσιαστικό από το οποίο παράγονται.
2.Να συμπληρώσετε τα κενά με τον κατάλληλο τύπο του ουσιαστικού που σας δίνεται στην παρένθεση.
α. Πλέομεν οὖν πολὺν ………………………… (χρόνος).
β. ῎Επαυσα τοὺς ………………………… (θρῆνος).
γ. Μακάριοι οἱ ………………………… (πτωχός) τῷ πνεύματι.
δ. Οἱ Φελλόποδες ………………………… (ἄνθρωπος) εἰσιν.
ε. Οἱ φίλοι τὸν ………………………… (οἶνος) πίνουσιν.
3.Να συμπληρώσετε τις καταλήξεις των ουσιαστικών και να τα τονίσετε:
- τριακοσίους σταδι…………..
- ἀγρίους ταυρ………..
- λευκὴ νησ……….
- ἀγαθοῖς ἀνθρωπ………..
- μακρὰν ὁδ………..
- μεγάλους κινδυν…………..
- βασιλείου σκηπτρ…………..
4.Να μεταφέρετε τα ουσιαστικά που ακολουθούνται από παρένθεση στον άλλο αριθμό:
α. ̔Ο νοῦς ἐστι δῶρον (…………………………) τῆς φύσεως.
β. ̔Ο ἀναμάρτητος πρῶτος τὸν λίθον (…………………………) βαλέτω (= ας ρίξει).
γ. Πείθομαι τοῖς παλαιοῖς νόμοις (…………………………).
δ. ῎Εχω ἀμπέλους (…………………………) πολλάς.
ENOTHTA 5
1.ἁλιεύς, Θηβαῖος, Μήλιος, Σταγειρίτης: Να κατατάξετε τα ουσιαστικά σε μία από τις κατηγορίες που δίνονται στην παρένθεση (εθνικά, παρώνυμα ή πατρωνυμικά).
2.Να συμπληρωθούν οι καταλήξεις των παρακάτω παράγωγων ουσιαστικών:
α. γεφύρ…… (υποκοριστικό), β. Μιλήσ…… (εθνικό), γ. διδασκαλ…… (τοπικό), δ. Ζακύνθ…… (εθνικό), ε. πινακ…… (υποκοριστικό), στ. πλαταν…… (περιεκτικό).
3.Να συνδέσετε τις φράσεις της στήλης Α με τα ρήματα της στήλης Β, ώστε να προκύψουν ολοκληρωμένες προτάσεις:
Α´ | Β´ |
α. ̔Ημεῖς προγόνων ἀγαθῶν β. Σὺ ὁ υἱός μου γ. ̓Εγὼ διδάσκαλόςδ. ̔Υμεῖς ἀγαθῶν προγόνων | 1. εἰμι 2. ἐστέ 3. εἶ 4. ἐσμεν |
ENOTHTA 6
1.Να σχηματίσετε φράσεις μεταφέροντας τα ουσιαστικά που δίνονται στην παρένθεση στο ίδιο γένος, αριθμό και πτώση με τα επίθετα:
πάσῃ ……………. (θυσία) / γενναίου ……………………. (στρατιώτης) / καλῇ τῇ ……………. (δόξα) / μεγάλην ……………. (τόλμη) / μεγίστων ……………. (τιμή) / ἱκανῶν ……………. (τοξότης) / πολλῶν ……………… (ὀπώρα) / μεγίστης ………………… (κομιδή).
2.Να μεταφέρετε τα ουσιαστικά στην ίδια πτώση του άλλου αριθμού:
λίμναι …………………, πελάτου …………………, τεχνίταις ………………….., ὦ ὁπλῖται ………………….. κριτῶν …………………, ὦ καθηγηταὶ ………………………, νησιωτῶν ……………………, μαθητριῶν ……………………., στρατιώταις ………………………
ENOTHTA 7
1.Να μεταφέρετε τα ρήματα στον άλλο αριθμό διατηρώντας το χρόνο και το πρόσωπο: ἔπειθες ……………………….., κατέκλεψε ……………………….., ἐφρόντισαν ………………………., ἐνομίσατε …………………………, ἐξεπλήξαμεν ……………………….., ἤλεγχες ………………………., διήγομεν ……………………….., ἔσπευδε ……………………….. .
2.Να συμπληρώσετε τις φράσεις με το ρήμα που δίνεται σε παρένθεση στο κατάλληλο πρόσωπο της οριστικής παρατατικού, μέλλοντα και αορίστου:
α. Φύλακες ……………………………. / ………………………… / ………………………… (φυλάττω) τὸν ἐν Δελφοῖς θησαυρόν. β. Θουκυδίδης ̓Αθηναῖος …………………………….. / …………………………………… / …………………… (συγγράφω) τὸν Πελοποννησίων καὶ ̓Αθηναίων πόλεμον.
γ. Κορίνθιοι …………………… / …………………………….. / …………………………. (θαυμάζω) τὴν τέχνην αὐτοῦ.
δ. Περικλῆς …………………………. / ……………………… / ……………………….. (ἀγορεύω) ἐν τῇ ἀγορᾷ.
ε. Τῶν ἔργων τὴν ὑπόνοιαν (= την υποθετική εικόνα) ἡ ἀλήθεια …………………… / ……………………. / ……………. (βλάπτω).
ENOTHTA 8
1. Στις παρακάτω φράσεις να εντοπίσετε τα δευτερόκλιτα επίθετα και να τα κλίνετε στα τρία γένη:
α. ῏Ην γάρ ποτε χρόνος, ὅτε θεοὶ μὲν ἦσαν, θνητὰ δὲ γένη οὐκ ἦν.
β. Προμηθεὺς ὁρᾷ τὸν ἄνθρωπον γυμνόν τε καὶ ἀνυπόδητον καὶ ἄστρωτον καὶ ἄοπλον.
2.Στο παρακάτω απόσπασμα να εντοπίσετε τα δευτερόκλιτα επίθετα και να τα γράψετε στην ίδια πτώση του άλλου αριθμού και στα τρία γένη:
Επειδὴ δὲ αὐτοῖς ἀλληλοφθοριῶν διαφυγὰς ἐπήρκεσε (= εξασφάλισε τρόπους αποφυγής της αλληλοεξόντωσης), πρὸς τὰς ἐκ Διὸς ὥρας εὐμάρειαν ἐμηχανᾶτο ἀμφιεννὺς αὐτά (= απέναντι στις εποχές του Δία επινοούσε ευκολίες ντύνοντάς τα) πυκναῖς τε θριξὶ καὶ στερεοῖς δέρμασιν, ἱκανοῖς μὲν ἀμῦναι χειμῶνα, δυνατοῖς δὲ καὶ καύματα, καὶ εἰς εὐνὰς ἰοῦσιν, ὅπως ὑπάρχοι τὰ αὐτὰ ταῦτα στρωμνὴ οἰκεία τε καὶ αὐτοφυὴς ἑκάστῳ καὶ ὑποδῶν τὰ μὲν ὁπλαῖς, τὰ δὲ θριξὶ καὶ δέρμασι στερεοῖς καὶ ἀναίμοις.
ENOTHTA 9
1.Οὗτοι καὶ παιδονόμον ἐκ τῶν καλῶν καὶ ἀγαθῶν ἀνδρῶν τάττουσιν: α. Να κλίνετε τα δευτερόκλιτα ουσιαστικά και τις δεικτικές αντωνυμίες, και β. να κλίνετε το ρήμα στην οριστική του παρα- κειμένου και του υπερσυντελίκου.
ENOTHTA 10
1.Να χωριστούν σε κατηγορίες ανάλογα με τη σημασία τους (υποκοριστικά, παρώνυμα, πρόσωπο που ενεργεί, μέσο, ενέργεια κτλ.) οι παράγωγες λέξεις γονεύς, ἐπύλλιον, πινάκιον, στρατήγιον, ῥώμη, γλύφανον, γνώμη, στράτευμα, γνώμων.
2.Στο παρακάτω απόσπασμα να εντοπιστούν: α) τα πρωτόκλιτα και δευτερόκλιτα ουσιαστικά και να μεταφερθούν στον άλλο αριθμό, β) οι τύποι της δεικτικής αντωνυμίας οὗτος, αὕτη, τοῦτο και να μεταφερθούν στον άλλο αριθμό, γ) οι ρηματικοί τύποι ενεργητικής φωνής χρόνου παρατατικού και να μεταφερθούν στον αντίστοιχο τύπο του ενεστώτα.
Μαθὼν δὲ Πρίαμος παρ’ ̔Εκάβης τὸν ὄνειρον, Αἴσακον τὸν υἱὸν μετεπέμψατο. ῏Ην γὰρ ὀνειροκρίτης παρὰ τοῦ μητροπάτορος Μέροπος διδαχθείς. Οὗτος εἰπὼν τῆς πατρίδος γενέσθαι τὸν παῖδα ἀπώλειαν, ἐκθεῖναι τὸ βρέφος ἐκέλευε. Πρίαμος δέ, ὡς ἐγεννήθη τὸ βρέφος, δίδωσιν ἐκθεῖναι οἰκέτῃ κομίσαντι εἰς ῎Ιδην · ὁ δὲ οἰκέτης ̓Αγέλαος ὠνομάζετο. Τὸ δὲ ἐκτεθὲν ὑπὸ τούτου βρέφος πένθ’ ἡμέρας ὑπὸ ἄρκτου ἐτράφη. ̔Ο δὲ σῳζόμενον εὑρὼν ἀναιρεῖται, καὶ κομίσας ἐπὶ τῶν χωρίων ὡς ἴδιον παῖδα ἔτρεφεν, ὀνομάσας Πάριν.
Απολλόδωρος, Βιβλιοθήκη 3.149-150
ENOTHTA 11
1.Στο παρακάτω απόσπασμα να αναγνωρίσετε συντακτικά τους υπογραμμισμένους όρους:
Ἐς δὲ τὴν ἀκρόπολίν ἐστιν εἴσοδος μία· ἑτέραν δὲ οὐ παρέχεται· πᾶσα ἀπότομός ἐστι καὶ τεῖχος ἔχει ἐχυρόν. Τὰ δὲ προπύλαια λίθου λευκοῦ τὴν ὀροφὴν ἔχει καὶ κόσμῳ καὶ μεγέθει τῶν λίθων μέχρι γε καὶ ἐμοῦ προεῖχε. […] ̓Εντεῦθεν ἡ θάλασσά ἐστι σύνοπτος, καὶ ταύτῃ ῥίψας Αἰγεὺς ἑαυτὸν ὡς λέγουσιν ἐτελεύτησεν.
Παυσανίας, ̔Ελλάδος Περιήγησις 1.22.4 (διασκευή)
ENOTHTA 13
1.γράφοντι, κεκοφυίαις: να γράψετε τα υπόλοιπα γένη των μετοχών στην ίδια πτώση και στον ίδιο αριθμό σε όλους τους χρόνους.
2.Να αναγνωριστεί το είδος των παρακάτω απαρεμφάτων και μετοχών:
α. Λύκος ἤκουσε παιδίου κλαίοντος καὶ γραὸς παραμυθουμένης αὐτό.
β. Κῦρος καταπηδήσας ἀπὸ τοῦ ἅρματος τὸν θώρακα ἐνέδυ (= φόρεσε).
γ. Οἱ Πέρσαι εὐθὺς παῖδες ὄντες μανθάνουσιν ἄρχειν τε καὶ ἄρχεσθαι.
δ. ῏Ηλθε φέρων τὰ παρὰ τῶν συμμάχων δῶρα.
ε. Οὐ χρὴ πάσχειν ὅπερ οἱ ἀπειρότατοι τῶν ἀνθρώπων.
στ. Ταῦτα λέγω βουλόμενος συμβουλεῦσαί σοι.
Περισσότερο υλικό για το Γυμνάσιο εδώ.
