Ο Ιάσονας χρειαζόταν τη Μήδεια για να τον κάνει «άτρωτο» με τα μαγικά της φίλτρα. Και η μυθική ιέρεια, ερωτοχτυπημένη, τον ακολούθησε στην Κόρινθο. Πέρα από τις θαυματουργές και θεραπευτικές αλοιφές της όμως, κουβάλησε από την πατρίδα της και δηλητηριώδη βότανα.
Κόρη του βασιλιά της Κολχίδας, Αιήτη, και ανιψιά της Κίρκης, η Μήδεια είχε εκπαιδευτεί από μικρή στην τέχνη της μαγείας. Ανακάτευε φυσικά συστατικά και δυσεύρετα άνθη και παρασκεύαζε τα φίλτρα της. Ένα από τα αγαπημένα της βότανα ήταν το «κολχικόν».
Πρόκειται για είδος άγριου κρίνου, που στην όψη μοιάζει με τον κρόκο Κοζάνης. Πολλοί ακόμα το μπερδεύουν με άγριο σκόρδο.
Το κολχικόν ωστόσο, αμείλικτο σαν την Μήδεια, συχνά δε «συγχωρεί» τέτοιου είδους συγχύσεις. Το φυτό είναι δηλητηριώδες. Τιμωρεί όμως μόνο τους «λαίμαργους». Η κατανάλωση ποσότητας μικρότερης του 1 γραμμαρίου είναι αρκετή για να επιφέρει έναν αργό και επίπονο θάνατο.
Αντίθετα, σε μικρότερες δόσεις, η δράση του είναι ευεργετική. Οι Αιγύπτιοι, οι κάτοικοι της Μέσης Ανατολής, οι Έλληνες και οι Ρωμαίοι, είχαν ανακαλύψει τα οφέλη και τους κινδύνους του. Χρησιμοποιούσαν την ουσία του φυτού, αναμεμιγμένη με άλλα παράγωγα βοτάνων, ως φάρμακο κατά της ουρικής αρθρίτιδας, ως αντιφλεγμονώδες, αλλά και καταπραϋντικό παντός τύπου.
Φυσικά οι γνώσεις τους ήταν εμπειρικές. Δεν γνώριζαν ότι η ουσία της κολχικίνης που παράγει ο βολβός του κολχικού είναι ένα αλκαλοειδές, τον χημικό τύπο του οποίου θα αποκάλυπτε η σύγχρονη επιστήμη και θα το παρασκεύαζε στα εργαστήρια για ποικίλες ιατρικές χρήσεις.
Το φάρμακο που έγινε φονικό όπλο
Πέρα από τη μυθολογία, πολλές είναι οι ιστορικές καταγραφές που μαρτυρούν ότι αρκετοί επίδοξοι δολοφόνοι την μιμήθηκαν. Ανάμεσα στους πιο «επιφανείς», ξεχωρίζει μία άλλη μοχθηρή γυναίκα.
Περί τα μέσα του 19ου αιώνα, η Βρετανίδα Κάθριν Γουίλσον χρησιμοποιούσε το δηλητηριώδες βότανο για να σκοτώσει τα θύματά της. Αν και εικάζεται ότι ήταν πάνω από έξι, καταδικάστηκε μόνο για έναν φόνο. Το 1864 απαγχονίστηκε στο κέντρο του Λονδίνου. Ήταν η τελευταία γυναίκα που εκτελέστηκε δημόσια στο Ηνωμένο Βασίλειο.
Η κολχικίνη άρχισε να αποτάσσει την κακή της φήμη το 1961, όταν οι ΗΠΑ ενέκριναν επίσημα την φαρμακευτική της χρήση. Σήμερα, χρησιμοποιείται κυρίως για τη θεραπεία της ουρικής αρθρίτιδας και της νόσου Αδαμαντιάδη-Μπεχτσέτ. Άλλες χρήσεις της περιλαμβάνουν την πρόληψη της περικαρδίτιδας και του οικογενή μεσογειακού πυρετού.
Το 2017 σκαρφάλωσε στην 201η θέση των πιο συχνά συνταγογραφούμενων φαρμακευτικών αγωγών στις ΗΠΑ, με περισσότερες από δύο εκατομμύρια συνταγές. Το 2021, ήρθε ξανά στην επικαιρότητα με μία νέα, απρόσμενη, ευεργετική ιδιότητα. Διαπιστώθηκε ότι ένα από τα οφέλη της είναι η καταπολέμηση της φλεγμονής που προκαλεί ο Covid-19.