Γράφει η Μαρία Σκαμπαρδώνη
Ο Επίκουρος πάντα θα έχει μία θέση ξεχωριστή στην καρδιά μου. Αγαπώ και εκτιμώ πολλούς στοχαστές, αλλά είχα ανέκαθεν μία μεγάλη αδυναμία στο φιλόσοφο αυτό που τόσο πολύ παρερμηνεύτηκε , παρεξηγήθηκε αλλά και αγαπήθηκε.
Ο Επίκουρος έζησε μία ζωή μέσα σε αγαπημένους μαθητές και φίλους , βιώνοντας μία ζωή που για τη δική μας εποχή, τη διαβρωμένη σε μεγάλο βαθμό από ένα ψεύτικο lifestyle , θα έμοιαζε αδύνατη.
Ο Επίκουρος υπογράμμισε και τόνισε την αξία εκείνης της ζωής στην οποία έχει επιτευχθεί η ισορροπία ανάμεσα στην ηδονή και τον πόνο. Όπως η κατάλληλη ποσότητα του φαγητού είναι απαραίτητη για την ηδονή, έτσι και η υπερβολική τροφή καταντάει βλαπτική και οδηγεί τον άνθρωπο στον πόνο.
Πόνος για τον Επίκουρο δεν είναι η δυσάρεστη σωματική αίσθηση που δημιουργείται από ένα εξωτερικό ερέθισμα, αλλά οτιδήποτε στερεί από τον άνθρωπο την κατάκτηση της ευτυχίας.
Ο Επίκουρος είναι μοναδικός στοχαστής στα μάτια μου, διότι:
• Είναι από τους λίγους στοχαστές που έβαλε τόσο ψηλά τη Φιλία για την ευδαιμονία του ανθρώπου, πεποίθηση που σφράγισε με τη ζωή του, πλαισιωμένος στον Κήπο από αγαπημένους φίλους και μαθητές. Για τον Επίκουρο δεν είχε σημασία το ότι οι φίλοι θα μας βοηθήσουν, αλλά η δική μας βεβαιότητα ότι στη συμφορά θα ενδιαφερθούν. Η Φιλία ανάγεται για τον Επίκουρο σε ύψιστη ανάγκη και μάλιστα τονίζεται η αξία της αληθινής φιλίας, της απαλλαγμένης από το συμφέρον και τη διπροσωπία.
• Ο Επίκουρος ήταν πρότυπο δασκάλου και αυτό φαίνεται από την αγάπη και αληθινό ενδιαφέρον που έτρεφε για τους μαθητές του. Από διάφορες επιστολές συμπεραίνουμε ότι δεν ξεχνούσε ούτε τους μαθητές του εκείνους που είχαν εγκατασταθεί σε άλλες πόλεις, ήθελε να μαθαίνει τα νέα τους μέσω επιστολών και τους παρηγορούσε στις συμφορές τους ή όταν λιγοψυχούσαν.
• Ο Επίκουρος δεν ενδιαφερόταν για τη γνώμη του καθενός. Ήξερε ότι ο περισσότερος κόσμος χλευάζει και υποβιβάζει αυτά που δεν μπορεί να καταλάβει. Δεν ήταν αυτοσκοπός του να αρέσει στους πολλούς, ούτε να ανήκει κάπου για να νοιώθει ίδιος και αποδεκτός.
• Ο Επίκουρος ανήκει στους μείζονες στοχαστές για μένα για τη στάση του απέναντι στο θάνατο. Με μία στάση απορριπτική για την ύπαρξη μίας ανώτερης δύναμης, στην επιστολή προς Μενοικέα έδωσε την ωραιότερη φράση που γράφτηκε ποτέ, για μένα , για το θέμα του θανάτου: ‘’Δε φοβάμαι το θάνατο. Όσο ζω είναι μακριά από εμένα, και όταν έρθει εγώ δε θα είμαι εκεί’’. Δε στάθηκε στο πώς να μη φοβάται κανείς το θάνατο, αλλά στο πώς να ζήσει κάποιος μία ευτυχισμένη ζωή. Δε φοβόταν το θάνατο, θεωρούσε ότι ο φόβος αυτός στερεί από τον άνθρωπο την ευτυχία και τον βυθίζει σε σκέψεις για κάποια μεταθανάτια τιμωρία ή επιβράβευση. Είναι γνωστή η σύνοψη της φιλοσοφίας του με τη γνωστή ‘’τετραφάρμακο’’: Άφοβον ο θεός,
ανύποπτον ο θάνατος•
και ταγαθόν μεν εύκτητον,
το δε δεινόν ευεκκαρτέρητον.’’
• Ο Επίκουρος παρερμηνεύτηκε επειδή αναζητούσε την ηδονή. Η ηδονή όμως για τον Επίκουρο δεν είχε σχέση με την αχαλίνωτη σεξουαλικότητα, με την υπερβολική απόλαυση σωματικών ηδονών ή υλικών αγαθών, αλλά με την αναζήτηση της αταραξίας. Ο Επίκουρος τόνισε την αξία της ψυχικής ηρεμίας , της έλλειψης του πόνου εκείνου που στερεί από την ψυχή την ευτυχία και την ηρεμία και εναπόθεσε στο ύψιστο βάθρο ακόμα και για τη σωματική υγεία. Θεωρούσε την υγεία της ψυχής απαραίτητη για τη μακροημέρευση του ανθρώπου , ακόμα και για τη διατήρηση της σωματικής του υγείας. Και αυτό επιβεβαιώνεται ακόμα και σήμερα, η στεναχώρια και ο ψυχικός πόνος είναι βασική αιτία για την ύπαρξη σωματικών ασθενειών.
• Ο Επίκουρος τόνισε την αξία της λιτότητας. Και το λίγο και το πολύ βλάπτει. Ο άνθρωπος θα είναι ευτυχισμένος όταν μπορεί να απολαμβάνει αυτά που έχει ανάγκη με μέτρο και όχι με σπατάλη.
Ο Επίκουρος είναι ένας στοχαστής με μία στόφα μοναδική. Εύχομαι πολλοί άνθρωποι να εκμαιεύσουν πολλά χρήσιμα πράγματα για τη ζωή από τη φιλοσοφία του- όπως εγώ.