ΚΕΙΜΕΝΟ 1
Κλιματική αλλαγή – Οι εφιαλτικές προβλέψεις για το μέλλον του πλανήτη
Τη στιγμή που η χώρα μας συνεχίζει να φλέγεται επί μια ολόκληρη εβδομάδα, η έκθεση της Διακυβερνητικής Επιτροπής για την Κλιματική Αλλαγή, της επιστημονικής επιτροπής του ΟΗΕ που αποτελεί την κορυφαία παγκόσμια επιστημονική αρχή για το κλίμα, παρουσίασε τα αποτελέσματα μιας εις βάθος μελέτης όλων των γνώσεων που έχει συγκεντρώσει η ανθρωπότητα μέχρι σήμερα σε σχέση με τις ραγδαίες αλλαγές στο παγκόσμιο κλιματικό σύστημα.
Συνολικά, η έκθεση επιχειρεί να προβλέψει την εξέλιξη του παγκόσμιου κλιματικού συστήματος βάσει πέντε διακριτών σεναρίων μείωσης, σταθεροποίησης ή αύξησης των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, καταλήγοντας στα ακόλουθα συμπεράσματα.
Το 2019, οι συγκεντρώσεις διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα ήταν υψηλότερες σε σχέση με οποιαδήποτε άλλη χρονική στιγμή εδώ και τουλάχιστον 2 εκατ. χρόνια, μια εκτίμηση που σύμφωνα με τους επιστήμονες έχει πολύ υψηλές πιθανότητες ακρίβειας.
Επιπλέον, από το 1970 μέχρι σήμερα, η θερμοκρασία έχει αυξηθεί ταχύτερα σε σχέση με οποιαδήποτε άλλη πεντηκονταετή περίοδο στη διάρκεια των τελευταίων 2000 ετών τουλάχιστον.
Η στάθμη του ωκεανού έχει αυξηθεί ταχύτερα από το 1900 μέχρι σήμερα σε σχέση με οποιονδήποτε άλλο αιώνα εδώ και τουλάχιστον 3.000 χρόνια, ενώ η μέση θερμοκρασία του σε όλο τον κόσμο έχει αυξηθεί ταχύτερα σε σχέση με οποιαδήποτε άλλη στιγμή μετά το τέλος της πιο πρόσφατης εποχής των παγετώνων, περίπου 11.000 χρόνια πριν.
Είναι πρακτικά σίγουρο ότι η ακραία ζέστη (συμπεριλαμβανομένων των καυσώνων) έχει καταστεί πιο συχνή και πιο έντονη στις περισσότερες χερσαίες περιοχές από τη δεκαετία του 1950 και έπειτα, ενώ τα φαινόμενα ακραίου κρύου (συμπεριλαμβανομένων των παγετών) είναι πλέον σπανιότερα και πιο αποδυναμωμένα.
Ακόμη, είναι σχεδόν βέβαιο πως η ανθρώπινη δραστηριότητα είναι ο κυριότερος παράγοντας που οδηγεί σε αυτές τις αλλαγές. Ορισμένα πρόσφατα ακραία φαινόμενα θερμού καιρού θα ήταν σχεδόν αδύνατο να συμβούν χωρίς την ανθρώπινη επιρροή στο κλιματικό σύστημα.
Η ανθρώπινη δραστηριότητα είναι πιθανό να ευθύνεται και για την αύξηση των σύνθετών ακραίων φαινομένων από τη δεκαετία του 1950 και έπειτα. Αυτό περιλαμβάνει την αύξηση της συχνότητας των αλλεπάλληλων καυσώνων και ξηρασιών σε παγκόσμιο επίπεδο, των καιρικών συνθηκών που ευνοούν τη φωτιά σε συγκεκριμένες περιοχές όλων των κατοικημένων ηπείρων και τις πλημμύρες σε ορισμένες περιοχές.
Στη Μεσόγειο είναι βέβαιο πως έχει σημειωθεί αύξηση των φαινομένων ακραίας ζέστης εξαιτίας της ανθρώπινης δραστηριότητας και αρκετά βέβαιο πως ο άνθρωπος ευθύνεται και για την αύξηση της ξηρασίας – ενώ προς το παρόν οι επιστήμονες δεν μπορούν να συμφωνήσουν με βεβαιότητα για την επίδραση της κλιματικής αλλαγής στα έντονα φαινόμενα υετού.
Όποιο σενάριο εκπομπών και αν εξετάσουμε, το βέβαιο είναι ότι η παγκόσμια θερμοκρασία θα συνεχίσει να αυξάνεται μέχρι και τα μέσα του αιώνα. Και αν δεν υπάρξει σημαντική μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα και άλλων αερίων του θερμοκηπίου (για παράδειγμα, του μεθανίου), η άνοδος της θερμοκρασίας θα ξεπεράσει το κρίσιμο φράγμα των 1,5-2 βαθμών Κελσίου.
Σε κάθε σενάριο πέραν εκείνου των σημαντικών μειώσεων των εκπομπών, η άνοδος της θερμοκρασίας ενδέχεται να φτάσει τους 3,5 ή και τους 5,7 (!) βαθμούς Κελσίου, με τη Διακυβερνητική Επιτροπή να σημειώνει ότι το πιθανότερο είναι πως η τελευταία φορά που η θερμοκρασία της επιφάνειας του πλανήτη ξεπερνούσε τους 2,5 βαθμούς Κελσίου πάνω από τα επίπεδα της προ-βιομηχανικής περιόδου ήταν περισσότερα από 3 εκατ. χρόνια πριν.
Κάθε φορά που ο πλανήτης θερμαίνεται κατά 0,5 βαθμούς Κελσίου, οι αυξήσεις των ακραίων φαινομένων, όπως οι καύσωνες και οι καταρρακτώδεις βροχές, αλλά και οι ξηρασίες είναι ευδιάκριτες. Ακόμη και αν η αύξηση της θερμοκρασίας περιοριστεί στον 1,5 βαθμό Κελσίου, η ανθρωπότητα θα έρθει αντιμέτωπη με ακραία φαινόμενα που όμοιά τους δεν έχει βιώσει ποτέ στο παρελθόν, προειδοποιεί η έκθεση.
Επιπλέον, σε καθένα από τα πέντε διαφορετικά σενάρια μείωσης, σταθεροποίησης ή αύξησης των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου που επεξεργάστηκε η Διακυβερνητική Επιτροπή, είναι πιθανό ο Αρκτικός Ωκεανός ουσιαστικά να μείνει χωρίς πάγο τουλάχιστον μία φορά πριν το 2050 κατά τη διάρκεια του μήνα Σεπτεμβρίου, με τις πιθανότητες να αυξάνονται στα σενάρια υψηλών εκπομπών.
Σε κάθε σενάριο η λεκάνη της Μεσογείου αναμένεται να θερμανθεί, αλλά και να δέχεται λιγότερες βροχοπτώσεις σε ετήσια βάση, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την παραγωγή τροφίμων, τις πυρκαγιές και την ποιότητα ζωής των κατοίκων της περιοχής.
Οι μεταβολές των βροχοπτώσεων προκύπτουν από τον διαρκώς εντεινόμενο κύκλο νερού, ως αποτέλεσμα της κλιματικής αλλαγής. Έτσι, ορισμένες περιοχές, ιδίως εκείνες που βρίσκονται σε υψηλό υψόμετρο, στα τμήματα του Ειρηνικού Ωκεανού που βρίσκονται κοντά στον Ισημερινό, αλλά και σε τμήματα των περιοχών όπου σημειώνονται μουσώνες πρόκειται να βιώσουν εντονότερες βροχοπτώσεις, ενώ αντιθέτως οι υποτροπικές και ορισμένες τροπικές περιοχές πρόκειται να δουν τις βροχές τους να μειώνονται.
Σύμφωνα με την έκθεση, είναι εξαιρετικά πιθανό το λιώσιμο των ορεινών και πολικών παγετώνων να συνεχιστεί για δεκαετίες ή και αιώνες, ενώ είναι σχεδόν βέβαιο ότι το Φύλλο Πάγου της Γροιλανδίας θα συνεχίσει να χάνει όγκο – και πολύ πιθανό να ισχύσει το ίδιο και για εκείνο της Ανταρκτικής.
Είναι σχεδόν βέβαιο πως η στάθμη των ωκεανών θα συνεχίσει να αυξάνεται μέχρι τα τέλη του αιώνα, ενώ το πιθανότερο είναι πως αυτή η τάση θα εξακολουθήσει για χιλιετίες ακόμη εξαιτίας της υπερθέρμανσης των βαθύτερων στρωμάτων του ωκεανού και της τήξης των πάγων. Από εκεί και έπειτα, είναι εξαιρετικά πιθανό να παραμείνει στα νέα, αυξημένα επίπεδά της για σειρά χιλιετιών.
Στο σενάριο συγκράτησης της ανόδου της θερμοκρασίας στον 1,5 βαθμό Κελσίου, η μέση άνοδος της στάθμης των ωκεανών σε όλο τον κόσμο θα μπορούσε να κυμανθεί στα 2 έως 3 μέτρα στα επόμενα 2.000 χρόνια. Όμως στο εφιαλτικό σενάριο της αύξησής της κατά 5 βαθμούς Κελσίου, η άνοδος της στάθμης ενδέχεται να κινηθεί μεταξύ των 19 έως 22 μέτρων σε σχέση με τα σημερινά επίπεδα, ενώ υπάρχει πιθανότητα να συνεχίσει να αυξάνεται για χιλιετίες ακόμη.
Πράσσα Αλεξάνδρα, tovima.gr, 09/08/2021, διασκευασμένο.
ΚΕΙΜΕΝΟ 2
Αλλάζει το κλίμα;
Ενώ οι «ειδικοί του κλίματος» μας ειδοποιούν για επερχόμενες καταστροφές και οικονομικούς ολέθρους, αν δεν λάβουμε μέτρα για να περιορίσουμε τις αρνητικές συνέπειες της δραστηριότητας του ανθρώπου στην ατμόσφαιρα, ένα καινούργιο βιβλίο του πρ. υπουργού Ενέργειας του Ομπάμα και καθηγητή Θεωρητικής Φυσικής στο Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης και πρώην κοσμήτορα, αντ/δρου και καθηγητή στο Caltech (Iνστιτούτο Τεχνολογίας της Καλιφόρνιας) Steven E. Koonin φέρνει τα πάνω κάτω. Στο βιβλίο του «UNSETTLED» (Αναστάτωση) ο τότε στενός συνεργάτης του Ομπάμα βασικά ισχυρίζεται πως το ζήτημα του κλίματος είναι εξαιρετικά περίπλοκο και πως η επιστήμη κάθε άλλο είναι παρά βέβαιη για τις αιτίες που προκαλούν τις αλλαγές στη θερμοκρασία καθώς και για τα μέτρα που, εφαρμοζόμενα, θα μπορούσαν να βελτιώσουν την κατάσταση.
Η περίφημη «συναίνεση της επιστημονικής κοινότητας» για τα αίτια της κρίσης, που διαφημίζει η περίφημη επιτροπή του ΟΗΕ για την Κλιματική Αλλαγή (IPCC), βρίσκεται στη φαντασία των εμπνευστών της. Ενα μέρος των επιστημόνων συμφωνεί με τo IPCC, πάρα πολλοί άλλοι όμως έχουν σοβαρές επιφυλάξεις.
Σύμφωνα με τον Koonin, η επιστήμη ακόμη δεν είναι σίγουρη για τα ρίσκα ώστε να αποφασίσει να πάρει με σιγουριά μέτρα. Διάφορα δημόσια πρόσωπα, πολιτικοί αλλά και μεγάλο μέρος του πληθυσμού είναι θύματα αυτού που αποκαλεί «επιστήμη κοινής αποδοχής» (consensus science). Η επιστήμη όμως, επιμένει, διατηρεί πολλές αμφιβολίες. Τα κύματα θερμότητας, υποστηρίζει, δεν είναι σήμερα συχνότερα από το 1900, και οι θερμότερες θερμοκρασίες στις ΗΠΑ δεν έχουν αυξηθεί τα τελευταία πενήντα χρόνια.
Τα λόγια του επιβεβαιώνονται κι από πρόσφατες ελληνικές εμπειρίες. Το 1987 είχε υπάρξει ένα τεράστιο κύμα καύσωνα που έφθασε στους 45 έως 46 βαθμούς Κελσίου και διήρκεσε για δέκα περίπου ημέρες. Η χώρα είχε θρηνήσει πάνω από 1.500 νεκρούς πολίτες! Αυτό δεν επαναλήφθηκε. Γιατί; Μειώθηκε η βιομηχανική δραστηριότητα, είχαμε λιγότερες εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα ή μήπως έπεσε θεαματικά η θερμοκρασία; Τα μοντέλα του IPCC δεν φαίνονται να είναι σε θέση να εξηγήσουν τα φαινόμενα. Και τα ερωτήματα παραμένουν…
Oι πλέον πρόσφατες έρευνες και τα πορίσματα της επιστήμης για τη Γροιλανδία, υποστηρίζει ο Κοοnin, δείχνουν πως τα στρώματα πάγου εκεί δεν μειώνονται σήμερα γρηγορότερα από πριν ογδόντα χρόνια! Επίσης, σύμφωνα με τα γραπτά του, «το καθαρό οικονομικό αποτέλεσμα της ανθρώπινης προέλευσης αλλαγών στο κλίμα θα είναι ελάχιστο μέχρι τουλάχιστον το τέλος του αιώνα». Για τη στάθμη των θαλασσών ο Κοοnin είναι περισσότερο κατηγορηματικός. «Με καθαρό μυαλό μιλώντας», σημειώνει, «η επιφάνεια των θαλασσών ανεβαίνει εδώ και πολλές χιλιετίες. Με βάση όσα ξέρουμε, …είναι πολύ δύσκολο να πιστέψει κανείς πως ορμητικές θάλασσες θα πνίξουν τις ακτές στο σύντομο μέλλον». Τόσα επίσης λέγονται για τις πυρκαγιές που η κλιματική αλλαγή υποτίθεται πως προκαλεί, και καταστρέφουν τον πλανήτη. Κι όμως, υποστηρίζει ο Κοοnin, η επιστήμη δεν συμφωνεί. Η συνολική επιφάνεια της γης που καίγεται από πυρκαγιές κάθε χρόνο έχει μειωθεί κατά 25%, από τότε που ξεκίνησαν οι σχετικές παρατηρήσεις το 1998!
Σε κατακλείδα, αυτό που συμβαίνει είναι περιοδικές μεταβολές του κλίματος σε σχέση πάντα με την απόσταση κατά περιόδους του ήλιου. Αυτό που έχει αλλάξει διαχρονικά, δημιουργώντας την αίσθηση σοβαρής χειροτέρευσης της παγκόσμιας κατάστασης για το κλίμα, είναι η μεθοδική προπαγάνδιση των αντιλήψεων αυτών από τους χιλιάδες επαγγελματίες των οργανώσεων, των συνδεδεμένων ακαδημαϊκών, των εκατοντάδων ερευνητικών κέντρων και της πλειάδας των ΜΜΕ που ενστερνίζονται αυτές τις απόψεις. Αλλη αιτία βέβαια είναι το πλήθος των ηλεκτρονικών δικτύων που πράγματα, που σχεδόν πάντα συνέβαιναν, τώρα μεγαλοποιούνται, υπερπροβάλλονται και παρουσιάζονται σαν να συμβαίνουν στη διπλανή γειτονιά. Γενική «αναστάτωση», δηλαδή…
Ανδρέας Ανδριανόπουλος, in.gr, 09/08/2021, διασκευασμένο.
ΚΕΙΜΕΝΟ 3
Θριαμβευτική πανωλεθρίαΠερισσότερα κριτήρια αξιολόγησης εδώ.
Επιμέλεια: Αποστόλης Ζυμβραγάκης, φιλόλογος - M.Ed. ειδικός παιδαγωγός, συγγραφέας.
ΚΑΛΗΣΠΕΡΑ ΤΙΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΠΟΥ ΜΠΟΡΩ ΝΑ ΤΙΣ ΒΡΩ
ΑπάντησηΔιαγραφή