Η μετά λειτουργούσε ευθύς εξαρχής ως πρόθεση.
Στην αρχαία ελληνική γλώσσα συντασσόταν με διάφορες πτώσεις ανάλογα με τη σημασία. Στη νέα ελληνική η πρόθεση μετά συντάσσεται με απλή αιτιατική, εφόσον δηλώνει χρόνο ή ακολουθία, δίχως να είναι απαραίτητη η ενίσχυσή της με την πρόθεση από.
Ως εκ τούτου είναι γραμματικώς ορθό να γράφουμε και λέμε:
-Μετά το Πάσχα και όχι μετά από το Πάσχα.
- Μετά το μεσάνυχτα και όχι μετά από τα μεσάνυχτα.
- Μετά δύο χιλιετίες και όχι μετά από δύο χιλιετίες.
-Μετά ένα μήνα και όχι μετά από ένα μήνα.
- Μετά την πλατεία του χωριού και όχι μετά από την πλατεία του χωριού.
- Μετά τον σιδηροδρομικό σταθμό και όχι μετά από τον σιδηροδρομικό σταθμό.
Εύλογα, όμως, θα αναρωτηθεί κανείς πώς θα χρησιμοποιήσουμε στον λόγο μας την πρόθεση μετά, όταν αυτή δεν ακολουθείται από έναρθρο όνομα ή απόλυτο αριθμητικό. Φυσικά, δεν είναι δυνατόν να πούμε ή να γράψουμε τα εξής:
- Μετά συστηματικές και οργανωμένες προσπάθειες…,
-Μετά προσεκτική μελέτη και αξιολόγηση…,
-Μετά πολύχρονες διαπραγματεύσεις… κ.ο.κ.
Στις περιπτώσεις αυτές, όταν δε συνοδεύεται από άρθρο ή αριθμητικό, καθώς και όταν ακολουθεί αντωνυμία, λειτουργεί όπως και η πριν, δηλαδή χρησιμοποιείται περιφραστικά με τον τύπο μετά από.
Παραδείγματα
Επισκέφτηκε τη χώρα μετά από πρόσκληση του πρωθυπουργού.
Έχετε σειρά μετά από εμένα.
Ισοδύναμη με τον παραπάνω τύπο είναι επίσης η χρήση των περιφραστικών ύστερα ή έπειτα από (επιρρημάτων ενισχυμένων με την πρόθεση από).
Μπορούμε να γράψουμε και να πούμε ως εκ τούτου:
-Ύστερα ή έπειτα ή μετά από συστηματικές και οργανωμένες προσπάθειες πολλών μηνών ο στόχος μας επιτεύχθηκε.
-Ύστερα ή έπειτα ή μετά από προσεκτική μελέτη και αξιολόγηση των υπέρ και των κατά της πρότασης αποφάσισε να δεχθεί.
-Έπειτα ή ύστερα ή μετά από πολύχρονες διαπραγματεύσεις οι δύο πλευρές κατέληξαν σε συμφωνία.
-Ύστερα ή έπειτα ή μετά από ΄σένα θα φύγω κι εγώ.
Συνεπώς, το "μετά από" είναι δεκτό μόνον όταν δε συνοδεύεται από άρθρο ή αριθμητικό καθώς και όταν ακολουθεί αντωνυμία: "μετά από ΄σένα και από ΄κείνον".
Ως εκ τούτου: " πριν από..., μετά...(με άρθρο), ύστερα από..., έπειτα από... "μετά από (χωρίς άρθρο + αντωνυμία)".
