Εθελοντισμός - Κριτήριο αξιολόγησης στα Νέα Ελληνικά Γ' Λυκείου με συνεξέταση Γλώσσας - Λογοτεχνίας

ΚΕΙΜΕΝΟ Ι

Η βιοπολιτική του εθελοντισμού

Σε μια εποχή γενικευμένης κοινωνικής-οικονομικής βαρβαρότητας που εκδηλώνεται ως βαθύτατη ανθρωπιστική κρίση, ποιες βαθύτερες ψυχολογικές και κοινωνικές ανάγκες ικανοποιούν οι εθελοντικές κοινωνικές δραστηριότητες των πολυάριθμων ατόμων που επενδύουν σε αυτές;  Αρκεί η επίκληση των μεγάλων κοινωνικών καταστροφών για να εξηγηθούν η μαζικότητα και η ποικιλία των νέων φαινομένων εθελοντισμού και των οργανωμένων φιλανθρωπικών δραστηριοτήτων;  Αν είναι αλήθεια, όπως συχνά λέγεται, ότι το τέλος της νεωτερικότητας συνεπάγεται, αυτομάτως, και «το τέλος του ανθρώπου», τότε τι μπορεί να σημαίνει «ανθρωπιστική πολιτική» σήμερα;

Μολονότι έχουν διατυπωθεί, κατά καιρούς, διάφορες πολιτικές, στατιστικές και αμιγώς κοινωνιολογικές ερμηνείες αυτών των φαινομένων, δεν έχουν διερευνηθεί επαρκώς τα ψυχολογικά κίνητρα της ανθρώπινης ανάγκης για αλληλεγγύη που εκδηλώνεται μέσω του αυθόρμητου ή του οργανωμένου κοινωνικού εθελοντισμού.  Έτσι, στις ανεπτυγμένες οικονομικά χώρες, η προσχεδιασμένη ελαχιστοποίηση του νεωτερικού κράτους πρόνοιας επιβάλλει τη μεγιστοποίηση των εξατομικευμένων, άμισθων και, κυρίως, πολιτικά ανώδυνων εθελοντικών πρακτικών.

Αναμφίβολα, κάθε οργανωμένη εθελοντική δράση έρχεται να καλύψει μια υπαρκτή κοινωνική ανάγκη, προκύπτει, δηλαδή, από την εμφανή ανεπάρκεια των δομών του οργανωμένου κράτους και της κοινωνίας στο να χειριστούν εγκαίρως και αποτελεσματικά τα σοβαρά προβλήματα που αντιμετωπίζουν ορισμένα μεμονωμένα άτομα ή ευρύτερες κοινωνικές ομάδες.  Προβλήματα που, κατά κανόνα, δημιουργούνται από τις ίδιες τις κοινωνίες οι οποίες, εκ των υστέρων, καλούνται να τα λύσουν.

Παρ’ όλα αυτά, από πολυάριθμες ψυχολογικές και κοινωνιολογικές έρευνες σε όλο τον πλανήτη προκύπτει ότι η συστηματική ενασχόληση με τον κοινωνικό εθελοντισμό βοηθά όχι μόνο αυτούς που δέχονται βοήθεια, αλλά και αυτούς που την προσφέρουν. Πράγματι, οι σχετικές στατιστικές μελέτες επιβεβαιώνουν ότι τα άτομα που συμμετέχουν ενεργά, συνειδητά και για μεγάλο χρονικό διάστημα σε εθελοντικές πρακτικές αισθάνονται πιο ισορροπημένα, λιγότερο δυστυχή και πολύ πιο ικανοποιημένα από τη ζωή τους σε σύγκριση με τα άτομα που δεν εμπλέκονται σε τέτοιες αλτρουιστικές δραστηριότητες.  Με άλλα λόγια, η ένταξη σε μια νέα κοινωνική ομάδα, στην οποία υποτίθεται ότι επέλεξαν να ενταχθούν «ελεύθερα» οι ίδιοι οι εθελοντές, σε συνδυασμό με το κοινωνικά επωφελές έργο που πραγματοποιούν, τους προσφέρει το πολυπόθητο -αλλά κάθε άλλο παρά ανιδιοτελές- αίσθημα αισιοδοξίας, πληρότητας και προσωπικής δικαίωσης, που από καιρό είχαν απωλέσει στην καθημερινή κοινωνική, εργασιακή και οικογενειακή τους ζωή!

Τι το ιδιαίτερο, όμως,  και μοναδικό έχουν οι εθελοντικές δραστηριότητες;  Αναζητώντας μια πιο σαφή εξήγηση γι’ αυτό το κοινωνικό φαινόμενο, οι ερευνητές - ψυχολόγοι και κοινωνιολόγοι - διαπίστωσαν ότι η εθελοντική δραστηριότητα αναπληρώνει, έστω και φαντασιακά, τη βαθύτερη ανάγκη των ανθρώπων να επιτελούν μια προσωπική, δημιουργική και, κυρίως, χρήσιμη κοινωνική δραστηριότητα. Διόλου περίεργο που, στατιστικά, στον εθελοντισμό επενδύουν επωφελώς κυρίως οι άνεργοι και οι συνταξιούχοι.  Αυτό τουλάχιστον προκύπτει από τις πρωτοποριακές έρευνες του Edwin Boezeman και της Naomi Ellemers στην Ολλανδία και του Theo Wehner και της ομάδας του στο Πανεπιστήμιο της Ζυρίχης.  Το απρόσμενο συμπέρασμα αυτών των ερευνών είναι ότι το ψυχολογικό πρότυπο του εθελοντή αντιστοιχεί και, συνήθως, αντιπροσωπεύεται από άτομα που δεν είναι καθόλου ικανοποιημένα από την επαγγελματική ή και την ιδιωτική τους ζωή.  Υπό αυτή την έννοια, ο μετανεωτερικός εθελοντισμός δεν έχει καμία σχέση με την ιστορικά ξεπερασμένη αστική φιλανθρωπία, αφού, πλέον, προβάλλεται μαζικά ως υποκατάστατο της κανονικής εργασίας και της αποδομημένης λειτουργίας του κράτους πρόνοιας.

Οφείλουμε να συνειδητοποιήσουμε εγκαίρως το γιατί και, κυρίως, το πώς η μετανεωτερική πολιτική έχει επιβάλει τον εθελοντισμό ως μορφή άμισθης κοινωνικής εργασίας, αλλά και ως μέσο κοινωνικής διαχείρισης και εκτόνωσης της οργής ενός ολοένα διογκούμενου αριθμού περιθωριοποιημένων πολιτών. Η ελεγχόμενη αποσάθρωση και η προσχεδιασμένη ελαχιστοποίηση του νεωτερικού κράτους πρόνοιας επιβάλλει τη μεγιστοποίηση των εξατομικευμένων, άμισθων και, κυρίως, πολιτικά ανώδυνων εθελοντικών πρακτικών.

Σπύρος Μανουσέλης, ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΚΤΩΝ,14.01.2017

 

ΚΕΙΜΕΝΟ ΙΙ

Μία συνέντευξη με τον εθελοντή Ανδρέα Περβενά

Πότε ήρθες πρώτη φορά σε επαφή με τον εθελοντισμό;

Ήταν τον Μάρτιο του 2017. Ήμουν 18 χρονών όταν πήρα απόφαση να ασχοληθώ με τον εθελοντισμό και την ethelon.

Με τι έχεις ασχοληθεί εθελοντικά;

Έχω ασχοληθεί κυρίως με συνέδρια, τριάθλους, κοινωνικές δράσεις, αλλά και ψυχαγωγικά events, τα οποία έχουν γίνει και τα αγαπημένα μου.

Πώς θεωρείς ότι σε έχει βοηθήσει στη προσωπική σου ανάπτυξη;

Μπορώ να πω χωρίς κανέναν δισταγμό ότι ο εθελοντισμός με άλλαξε εξολοκλήρου μέσα σε δύο χρόνια. Πρώτα από όλα, ο εθελοντισμός με βοήθησε να αναπτύξω τις επικοινωνιακές μου δυνατότητες. Γνωρίζοντας άτομα, τα οποία είναι εντελώς διαφορετικά μεταξύ τους, βελτίωσα τον τρόπο που επικοινωνούσα με τους άλλους. Επίσης, με βοήθησε να διορθώσω κάτι πάνω μου που ήθελα πολύ. Με βοήθησε να αποβάλλω την υπερευαισθησία μου. Δοκιμάζοντας τις δυνατότητες μου, πίστεψα στις δυνάμεις μου και έγινα λίγο πιο σκληρός. Τέλος, μέσα από τις εθελοντικές δράσεις έμαθα να συνεργάζομαι σωστά. Έμαθα, δηλαδή, πόσο σημαντικό είναι να σέβεσαι και να ακούς τις απόψεις των άλλων, αλλά και πώς να θέσετε όλοι μαζί τις βάσεις για την επίτευξη του συλλογικού σας σκοπού. Δύσκολο να μάθεις κάτι τέτοιο από μόνος σου, χωρίς, δηλαδή, να ανήκεις σε κάποια ομάδα ανθρώπων.

Περίγραψέ μας την αγαπημένη σου δράση με την ethelon.

Με διαφορά τα ethelon days, ένα τριήμερο αφιερωμένο στον εθελοντισμό. Εταιρείες, ΜΚΟ και εθελοντές έδωσαν ραντεβού στο Impact Hub, στις αρχές Νοεμβρίου, με σκοπό να μάθουν τα πάντα περί εθελοντισμού. Αυτή ήταν η δράση στην οποία είπα πως θα δοκιμάσω τις δυνατότητες μου και θα φτάσω στα όρια μου. Έτσι, λοιπόν, είδα πόσο σημαντικό είναι να κάνεις τον κόσμο ομορφότερο, ενώ στο τέλος πολλά ήταν τα δάκρυα συγκίνησης που κύλησαν.

Τι θα έλεγες σε κάποιον που δεν έχει κάνει ποτέ εθελοντισμό;

Να το ευχαριστηθεί. Το συναίσθημα που σου δημιουργείται στο τέλος της πρώτης σου δράσης είναι μοναδικό και ανεκτίμητο. Ζήσε και δώσε το 100% του εαυτού σου και θα βιώσεις μια αξέχαστη εμπειρία.

Πηγή: www.ethelon.org

 

ΚΕΙΜΕΝΟ ΙΙΙ

Το διήγημα από το βιβλίο «Έλα στη θέση μου – 20 ιστορίες για την Αλληλεγγύη» (εκδόσεις Ταξιδευτής)  είναι της δημοσιογράφου Αφροδίτης Φούντα και έχει τίτλο «302, δυτική πτέρυγα».  Ο ήρωάς του, από την ημέρα που έμεινε άνεργος, πηγαίνει κάθε μέρα στο νοσοκομείο και, προσποιούμενος τον συγγενή ασθενών, συζητά καθημερινά με άλλους συγγενείς. Μέχρι που εντοπίζει ένα ηλικιωμένο άρρωστο που δεν έχει  δικούς του ανθρώπους κοντά του και αποφασίζει   να τον βοηθήσει.

Του έφερε από το σπίτι πιτζάμες και τη ζεστή μπλε ρόμπα που ο πραγματικός του πατέρας συνήθιζε να φορά όταν διάβαζε στο σαλόνι, σταυροπόδι και πάντα με το ένα χέρι στο στήθος. Κάθε μέρα του αγόραζε νόστιμα φαγητά, λιχουδιές, όπως πατάτες τηγανητές, μπιφτέκια και κοτόπουλα σχάρας, τα έκοβε κομματάκια μικρά, τα έλιωνε σχεδόν με το πιρούνι και τον τάιζε στο στόμα με προσοχή, γιατί ο άγνωστος, ηλικιωμένος άντρας δεν είχε πολλά δόντια και το εγκεφαλικό δυσκόλευε την κατάποση. Γι’ αυτό του έδινε και νερό με καλαμάκι, να μην πιει μεγάλη γουλιά και πνιγεί. Του πήρε σφουγγάρι, σαπούνι πράσινο, όχι γιατί ήταν φτηνότερο, αλλά γιατί φαντάστηκε πως, λόγω ηλικίας, με αυτό θα είχε συνηθίσει να πλένεται και με μια μικρή λεκάνη με χλιαρό νερό κάθε τόσο τον έκανε μπάνιο, ύστερα του έτριβε το σώμα με αμυγδαλέλαιο και του φόραγε καθαρά εσώρουχα.

Στην αρχή, ο γέρος ήταν καχύποπτος απέναντι σε αυτόν τον νεαρό άντρα που εμφανίστηκε από το πουθενά και παρίστανε τον γιο του. Καθώς δεν μπορούσε πια να μιλήσει, αντιδρούσε με το βλέμμα και η φωνή του έβγαινε από το λαρύγγι του ακατέργαστη, δίχως λέξεις, κυματιστή και φοβισμένη. Σιγά-σιγά, όμως, ησύχασε, γιατί ο ξένος άντρας ήταν επίμονος, καθησυχαστικός και τον φρόντιζε, το δίχως άλλο. Τις πρώτες μέρες, έσκυβε προς το μέρος του και του έλεγε ψιθυριστά, να μην τους ακούσουν οι άλλοι, πως ήθελε να τον βοηθήσει, έτσι μόνος που ήταν, χωρίς κανέναν, πως δεν ζητούσε τίποτα για αντάλλαγμα και πως θα ερχόταν κάθε μέρα και για όσο χρειαζόταν. Με αυτή την τρελή, παράλογη τροπή που έδωσε ο ίδιος στα πράγματα, απόκτησε ξανά έναν πατέρα, έναν πατέρα που δεν έμοιαζε με τον δικό του…

Και με τον καιρό, την ώρα που του χτένιζε τα μαλλιά, ή τον τάιζε στο στόμα, άρχισε, δειλά-δειλά, να του λέει ιστορίες από τη ζωή του. Ψιθυριστά κι αυτές, κοντά στο αυτί του μιλούσε. Κι ο ηλικιωμένος άντρας τον κοίταζε με βλέμμα που όλο και μαλάκωνε, γινόταν πιο γλυκό, τον καταλάβαινε και τον συμπονούσε.

Έτσι, δέθηκαν οι δυο τους, με λόγια και πράξεις από τη μια πλευρά, και βλέμματα αγάπης και ευγνωμοσύνης από την άλλη. Θυμάται τώρα πως, μια μέρα, ο γέρος του έσφιξε το χέρι με όση δύναμη του είχε απομείνει και τα χείλια του άνοιξαν σε ένα αδιόρατο χαμόγελο και τα μάτια του κοκκίνισαν και ήταν υγρά. Και θυμάται και εκείνη την άλλη μέρα που έξω λυσσομανούσε ο αέρας κι έκανε κρύο πολύ, κι έβρεχε και οι δρόμοι είχαν αδειάσει και στο νοσοκομείο οι επισκέπτες ήταν μόνο οι απαραίτητοι, θυμάται πως μπήκε στο δωμάτιο και το κρεβάτι ήταν άδειο και ο ηλικιωμένος δεν ήταν εκεί και πώς να ρωτήσει τι έγινε, ως υποτιθέμενος γιος θα έπρεπε να ξέρει, και βγήκε τρέχοντας έξω και ύστερα από αυτό δεν υπήρχε πια κανένας λόγος να ξαναπάει στο δωμάτιο 302 της δυτικής πτέρυγας, το κρεβάτι άδειασε για λίγο μέχρι να έρθει κάποιος άλλος, κι εκείνος βρέθηκε πάλι στο προαύλιο, στο παγκάκι κάτω από το δέντρο, στητός, με τα χέρια σταυρωμένα να κοιτάει ευθεία μπροστά και να νιώθει τα δάκρυα να κυλούν στα μάγουλά του καυτά, άλλη μια φορά, μόνο που αυτή τη φορά δεν ήταν όπως τις προηγούμενες, γιατί τώρα, δίπλα στην απώλεια που μέχρι τότε τον όριζε, είχε φωλιάσει και κάτι άλλο, κάτι καλό που του ζέσταινε το μέσα του και έτσι άφησε αυτό το νέο, αχαρτογράφητο συναίσθημα να τον καταλάβει, ώσπου δεν ένιωθε πια την παγωμένη βροχή και το κρύο.

Πηγή : Andro.gr [ https://www.andro.gr/empneusi/gia-thn-allhleggyh-kai-thn-anthropia/ ]

 

ΘΕΜΑΤΑ

Θέμα Α

Να πυκνώσετε το περιεχόμενο των τριών πρώτων παραγράφων του Κειμένου Ι (50 – 60 λέξεις).

Μονάδες 15

Θέμα Β

Β1. Να χαρακτηρίσετε τις παρακάτω προτάσεις ως Σωστές (Σ) ή Λανθασμένες (Λ), σύμφωνα με τα Κείμενα Ι και ΙΙ.

α. Η αδυναμία του κράτους να αντιμετωπίσει τα κοινωνικά προβλήματα είναι μία από τις αιτίες εκδήλωσης εθελοντικής δράσης. (Κείμενο 1)

β. Δραστήρια κοινωνικά κι επαγγελματικά άτομα γίνονται κατά κανόνα εθελοντές. (Κείμενο 1)

γ. Η άνοδος του εθελοντισμού συνδέεται με την ελαχιστοποίηση του κράτους πρόνοιας. (Κείμενο 1)

δ. Ο εθελοντισμός συμβάλλει στην καλλιέργεια της συνεργασίας. (Κείμενο 2)

ε. Σύμφωνα με τον συνεντευξιαζόμενο όποιος θέλει να ευχαριστηθεί πρέπει να γίνει εθελοντής. (Κείμενο 2)

Μονάδες 5

Β2α. Να εξηγήσετε την επικοινωνιακή λειτουργία των ερωτημάτων στην 1^η παράγραφο του Κειμένου Ι.

Μονάδες 10

Β2β. Πώς οργανώνει το επιχείρημά του στην απάντηση που δίνει ο Ανδρέας Πρεβενάς στην τρίτη ερώτηση στο Κείμενο ΙΙ;

Μονάδες 10

Β3α. Στην τελευταία απάντησή του,  στο Κείμενο ΙΙ, ο Ανδρέας Πρεβενάς  συμβουλεύει τον αναγνώστη. Με ποιες γλωσσικές επιλογές το  επιτυγχάνει;

Μονάδες 5

Β3β. Ο συντάκτης του Κειμένου Ι στην 5η παράγραφο χρησιμοποιεί πορίσματα ερευνών, ενώ ο συνεντευξιαζόμενος του Κειμένου ΙΙ στην τρίτη ερώτηση χρησιμοποιεί προσωπικές μαρτυρίες. Αφού εξηγήσετε τον σκοπό της παράθεσης αυτών των τεκμηρίων, να αξιολογήσετε τις επικοινωνιακές τους διαφορές.

Μονάδες 10

Θέμα Γ

Ποιο θέμα, από όσα θέτει το απόσπασμα του διηγήματος, είναι, κατά τη γνώμη σας, το πιο σημαντικό; Ποια συναισθήματα σας γεννά; Να τεκμηριώσετε την απάντησή σας με κειμενικούς δείκτες (150 - 200 λέξεις).

Μονάδες 15

Θέμα Δ

Να συντάξετε ένα άρθρο για τη σχολική εφημερίδα στο οποίο, αξιοποιώντας δημιουργικά τα Κείμενα Ι και ΙΙ, θα παρουσιάσετε τα οφέλη που αποκομίζει ο εθελοντής από την εθελοντική δραστηριότητα, αλλά και τις επικρίσεις που δέχεται ο εθελοντισμός (350 – 400 λέξεις).

Μονάδες 30

 

Περισσότερα κριτήρια αξιολόγησης εδώ. 

 

Επιμέλεια: Αποστόλης Ζυμβραγάκης, φιλόλογος - M.Ed. ειδικός παιδαγωγός, συγγραφέας. 

Αναζητήστε το βιβλίο του: Όλη η ύλη των Νέων Ελληνικών Γ' Λυκείου μέσα από 100+ ερωτήσεις και απαντήσεις, Αποστόλης Ζυμβραγάκης, εκδόσεις 24 γράμματα, ISBN: 978-618-201-134-8, μέσα από το οποίο μπορείτε να βρείτε οδηγίες για το πώς απαντιούνται τα συγκεκριμένα ερωτήματα. 

Στο βιβλίο που κυκλοφορεί παρουσιάζεται με έναν ευρηματικό τρόπο όλη η ύλη των Νέων Ελληνικών Γ' Λυκείου (συνεξέταση γλώσσας και λογοτεχνίας) μέσα από 100+ ερωτήσεις και απαντήσεις.  

Πρόκειται για έναν πλήρη οδηγό, στον οποίο θα βρείτε με σαφή και εύστοχο τρόπο απαντήσεις και οδηγίες για όλα τα πιθανά θέματα των πανελλαδικών εξετάσεων στο μάθημα των Νέων Ελληνικών, πρακτικό οδηγό για πετυχημένη περίληψη, πρακτικό οδηγό για πετυχημένο ερμηνευτικό σχόλιο λογοτεχνίας, πρακτικό οδηγό για πετυχημένη παραγωγή λόγου σε κάθε επικοινωνιακή περίσταση, καθώς και όλα τα νέα κριτήρια αξιολόγησης του ΙΕΠ με τις απαντήσεις τους. 

Είναι σίγουρο πως αυτός ο πρακτικός οδηγός Νέων Ελληνικών θα γίνει ένα απαραίτητο εργαλείο για εκπαιδευτικούς και υποψήφιους πανελλαδικών εξετάσεων. 

Βρείτε το βιβλίο στην "Πολιτεία" με έκπτωση 10%: https://www.politeianet.gr/books/9786182011348-zumbragakis-apostolis-24-grammata-oli-i-uli-ton-neon-ellinikon-g-lukeiou-mesa-apo-100-erotiseis-kai-apantiseis-319288 

Λίγα λόγια για τον συγγραφέα: Ο Αποστόλης Ζυμβραγάκης είναι ένας από τους πλέον αναγνωρισμένους φιλολόγους της γενιάς του, δημιουργός του δημοφιλούς εκπαιδευτικού ιστολογίου "Ηλεκτρονική Διδασκαλία" (e-didaskalia.blogspot.gr), μέσα από το οποίο παρέχεται εκπαιδευτικό υλικό για όλες τις εκπαιδευτικές βαθμίδες της χώρας. Όλη αυτή η γνώση πλέον συμπυκνώνεται σε έναν πλήρη και ταυτόχρονα πρακτικό οδηγό Νέων Ελληνικών -απαραίτητο μετά τις τελευταίες αλλαγές- για εκπαιδευτικούς και υποψήφιους πανελλαδικών εξετάσεων.