Γυναικοκτονίες - Κριτήριο αξιολόγησης στα Νέα Ελληνικά Γ' Λυκείου με συνεξέταση Γλώσσας - Λογοτεχνίας

 

Κείμενο 1

Γυναικοκτονία: Το άλλο μισό της βαρβαρότητας είναι να την ανέχεσαι

Το 2021 φεύγει ματωμένο. Δεκαέξι γυναίκες δεν γύρισαν σπίτι, μέρος της κοινωνίας ακόμα φοβάται να προφέρει μια λέξη και δεν είναι λίγοι αυτοί που ανέχονται την βαρβαρότητα.

Γυναικοκτονία στην Αλεξανδρούπολη. Άνδρας ξυλοκοπεί τη σύζυγό του. Την πηγαίνει στο νοσοκομείο και ισχυρίζεται ότι «έπεσε από τις σκάλες». Εκείνη ζώντας υπό καθεστώς φόβου, διαλυμένη, το επιβεβαιώνει. Το ήπαρ έχει συνθλιφτεί. Υπάρχει ρήξη σπλήνας. Πεθαίνει. Ναι, αλλά γιατί δεν λέμε ανδροκτονία;

Ήταν μητέρα τριών παιδιών. Μόλις 29 ετών. Έκανε τέσσερα χειρουργεία. Έδωσε αγώνα για τη ζωή της τέσσερις ημέρες. Νοσηλεύτηκε σε ΜΕΘ ούσα παράλληλα θετική στον κορωνοϊό. Ναι, αλλά δεν είναι όλοι οι άνδρες ίδιοι.

Ο ξυλοδαρμός έγινε στις 5 Δεκεμβρίου. Η γυναίκα πήγε εσπευσμένα στο τμήμα επειγόντων του πανεπιστημιακού γενικού νοσοκομείου Αλεξανδρούπολης. Τη συνόδευε ο δολοφόνος της. Οι γιατροί είδαν τα σοβαρότατα τραύματά της. Και τότε μίλησε αυτός. «Έπεσε από την σκάλα». Ναι, αλλά δεν είχε δώσει δικαιώματα.

Στις 8 Δεκεμβρίου, τρεις ημέρες μετά την εισαγωγή της στο νοσοκομείο, οι γονείς της σύμφωνα με πληροφορίες του ΑΠΕ-ΜΠΕ, προχώρησαν σε καταγγελία για πρόκληση σωματικών βλαβών από τον σύζυγό της. Από την ιατροδικαστική έκθεση προέκυψε ότι φέρει πολλαπλές κακώσεις σε διάφορα σημεία του σώματος. Ναι, αλλά γιατί δεν έφευγε τόσο καιρό;

Η σύνθλιψη του ήπατος και η ρήξη σπλήνας δεν είναι συμβατές από πτώση από σκάλα, αλλά συνάδουν με άγριο ξυλοδαρμό. Ναι, αλλά ήταν Μουσουλμάνα.

Ο θρήνος για τη δολοφονία της 36χρονης, εκείνης που έπνιξε με τα ίδια του τα χέρια ο σύζυγός της, ακούγεται ακόμα. Ανατριχιαστική κραυγή συνοδεύει κάθε απώλεια. Η κραυγή της μάνας, του παιδιού, των φίλων. Ο θλιβερός κατάλογος με τα ονόματα δεν λέει να τελειώσει. Ακόμα μία γυναίκα, η τρίτη μέσα σε δέκα ημέρες, είναι νεκρή. Ναι, αλλά ξεχωρίζετε τη γυναίκα, εσείς την μειώνετε επειδή χρησιμοποιείται άλλον ορισμό για τη δολοφονία της.

Ήταν η 16η. Η 16η γυναικοκτονία μέσα σε μόλις έναν χρόνο. Μια γυναίκα σκοτώνεται κάθε περίπου 20 ημέρες στην Ελλάδα. Στη Φολέγανδρο, τη Ρόδο, τη Δάφνη, τη Μακρινίτσα, τη Λάρισα, το Ηράκλειο, τα Γλυκά Νερά, την Αλεξανδρούπολη.

Το 2021 είναι προτιμότερο να διαφωνείτε για τον όρο άνδρας. Γιατί έχει ξεφτιλιστεί. Τον έχουν εκφυλίσει κάποιοι, δολοφονώντας δήθεν από αγάπη. Χτυπώντας, εκβιάζοντας, χειραγωγώντας, κακοποιώντας.

Το 2021 θα φύγει ματωμένο υπό τους ήχους των σπαραγμών και τη μυρωδιά της σήψης γιατί (τουλάχιστον) δεκαέξι γυναίκες είναι νεκρές στη χώρα μας στο πλαίσιο της ενδοοικογενειακής και έμφυλης βίας. Από πρώην, από νυν συντρόφους και συζύγους. Ένας αδιανόητος απολογισμός. Ένας απολογισμός βαθιάς θλίψης κι ακόμα μεγαλύτερης οργής.

Που δεν έχει προχωρήσει η νομική κατοχύρωση του όρου γυναικοκτονία. Που δεν υπάρχει ένα ασφαλές δίκτυο για τις γυναίκες, ώστε να μπορούν να μιλήσουν. Που γυναίκες φοβούνται ότι δεν θα γίνουν πιστευτές. Που γυναίκες φοβούνται ότι οι λέξεις κάποιων θα γίνουν νέες γροθιές στα ήδη τσακισμένα τους σώματα.

Που οι γυναίκες φοβούνται να ερωτευτούν, μήπως «πέσουν από τις σκάλες». Μήπως πέσουν και δεν ξανασηκωθούν ποτέ. Μήπως την ώρα που κάποιοι λογομαχούν για το αν ο όρος γυναικοκτονία έχει νομική ισχύ, για το αν η πατριαρχία σκοτώνει, για το αν είναι όλοι οι άνδρες είναι ίδιοι, την ώρα που κάποιοι αναρωτιούνται γιατί δεν έφυγε, γιατί δεν το κατήγγειλε, στη διπλανή πολυκατοικία κάποιος σκοτώνει τη γυναίκα του στο ξύλο!

Γιατί κάποιοι σοκάρονται με τον θάνατο μόλις λίγα δευτερόλεπτα και σπαταλούν ώρες ατελείωτες επιχειρηματολογώντας για το πώς θα «βαφτίσουμε» τη δολοφονία. Που ανέχονται το «αν με απατήσει, θα την σκοτώσω την βρώμα». Που ανέχονται στο όνομα της αγάπης να πληγιάζονται σώματα. Που δεν ανέχονται την δολοφονία, αλλά ανέχονται τη λεκτική βία, την ψυχολογική βία, τη σεξουαλική βία, την απειλή βίας, τον εκβιασμό, την παρενόχληση. Και μια μέρα ξυπνάμε και λείπει ακόμα μία...

Μαριλένα Καλόπλαστου, https://www.gazzetta.gr

 

Κείμενο 2

Να φτιάξουμε ένα διαφορετικό είδος αντρών

Μας πήρε κάμποσο καιρό να το καταλάβουμε, αλλά τουλάχιστον κάναμε το κρίσιμο βήμα να μιλάμε για γυναικοκτονίες. Δηλαδή να αναγνωρίζουμε ότι υπάρχει μια ιδιαίτερη εκδοχή βίας, συχνά δολοφονικής, που στρέφεται από άντρες σε γυναίκες.

[...] Όμως, μόνο η διαπίστωση του προβλήματος, δηλαδή αυτής της βίας που στρέφεται από άντρες σε γυναίκες, δεν αρκεί. Χρειαζόμαστε και να την εξηγήσουμε. 

Και η εξήγηση είναι ότι ιστορικά συνδέθηκε η «αρρενωπότητα» με μια αντίληψη πατριαρχική. Δηλαδή, μια αντίληψη που θεωρεί ότι οι άντρες έχουν περισσότερα δικαιώματα από τις γυναίκες, ότι ο λόγος τους μετράει περισσότερο, ότι μπορούν να τους ασκήσουν εξουσία. Οι πατριαρχικές αντιλήψεις συνήθως δεν εκφράζονται ως «ρητές» απόψεις. Πολύ περισσότερο εκφράζονται ως αυθόρμητα αντανακλαστικά. Ως οι πρώτες σκέψεις που έρχονται στο μυαλό κάποιου. Ως φορτίσεις και συναισθήματα και εντάσεις. Και με αυτόν τον τρόπο μπορούν να τροφοδοτήσουν τη βία. Ή ακόμη και μια γυναικοκτονία.

[...] Δυστυχώς, αποδεικνύεται ότι σεξιστικές αντιλήψεις επιμένουν να αναπαράγονται. Ακόμη χειρότερα: εάν κανείς κοιτάξει ακόμη και στον κοινωνικό του περίγυρο θα δει νέους άντρες να αναπαράγουν σεξιστικά στερεότυπα. Να μιλούν για γυναίκες με υποτιμητικό τρόπο. Να τις αντιμετωπίζουν ως σεξουαλικά αντικείμενα. Να μιλούν απαξιωτικά για τα ΛΟΑΤΚΙ άτομα. 

[...] Τις προηγούμενες δεκαετίες πιστέψαμε ότι αρκούσε η τυπική ισότητα και όποιες αλλαγές έγιναν στα σχολικά βιβλία ή ακόμη και στον λόγο των ΜΜΕ για να ξεπεράσουμε τον σεξισμό. Φάνηκε ότι δεν αρκούσαν αυτές οι αλλαγές. Γι’ αυτό και χρειάζεται να το πάρουμε απόφαση. Χρειάζεται πολύ πιο βαθιά αλλαγή νοοτροπιών και αντιλήψεων.

Πρέπει να φτιάξουμε ένα διαφορετικό είδος αντρών. Να το διαπαιδαγωγήσουμε, να το εκπαιδεύσουμε, να του μιλήσουμε, να το κάνουμε να καταλάβει. Χωρίς τοξική αρρενωπότητα, χωρίς να πιστεύει ότι η βία και η κακοποίηση είναι «μαγκιά». Που να μπορεί να καταλαβαίνει ότι οι άλλοι άνθρωποι είναι πρόσωπα και όχι αντικείμενα ή τρόπαια. Που να καταλαβαίνει ότι έρωτας σημαίνει σεβασμό στον άλλο. Που να θυμάται ότι η αγάπη ξεκινά από την ελευθερία. Που να αντιλαμβάνεται ότι η ανθρωπότητα είναι όμορφη γιατί είναι πολύχρωμη. Να το κάνουμε για τους νέους, να το κάνουμε και για εμάς τους ίδιους. Γιατί διαφορετικά πολύ φοβάμαι ότι θα συνεχίσουμε να μετράμε δολοφονημένες γυναίκες. Όμως, τότε, θα είμαστε, είτε θέλουμε να το παραδεχτούμε είτε όχι, συνένοχοι.

Λευτέρης Χαραλαμπόπουλος, in.gr

 

Κείμενο 3

Γυναικοκτονίες – Αποστόλης Ζυμβραγάκης

Μεγάλωσαν οι "άντρες"

με πρότυπο σκληρού αρσενικού

κάθε φορά που τύχαινε ν' αγγίξουν μία κούκλα

δέχονταν τη σφαλιάρα του πατέρα τους

και την απόρριψη της μάνας τους.

 

Μεγάλωσαν οι "άντρες"

με πρότυπο αμείλικτου επιβήτορα

βομβαρδισμένοι από βίντεο πορνό

που παρουσιάζουν τον αμοιβαίο έρωτα

σαν αποτρόπαιο βιασμό.

 

Μεγάλωσαν οι "άντρες"

μέσα σ' ένα σχολείο τεχνοκρατικό, σκληρού ανταγωνισμού

μέσα σ' ένα κράτος δειλό να ψελλίσει τον όρο "γυναικοκτονία"

μέσα σε μία κοινωνία ατομικιστική με έλλειμμα ενσυναίσθησης

που όταν ακούει κραυγές απόγνωσης, κλείνει τα αυτιά της

όταν βλέπει σημάδια βίας, αποστρέφει το βλέμμα

όταν την αγγίζει χέρι βοηθείας, γυρίζει αλλού την πλάτη

όταν μυρίζει θάνατο, σκορπά στον αέρα άρωμα αναισθησίας

όταν μιλάει για "πατριαρχία", ψιθυριστά κραυγάζει την υποκρισία της.

 

Έτσι μεγάλωσαν οι "άντρες"

με απόθεμα βίας και πλεόνασμα ζωωδών ενστίκτων

κι έτσι χρησιμοποιούνται για αυτούς μόνο εισαγωγικά

αφού οι άντρες οι πραγματικοί φέρονται στις γυναίκες

όπως θα ήθελαν να φερθούν οι άλλοι

στις ίδιες τους τις αδερφές, τις μάνες και τις κόρες.

 

ΘΕΜΑΤΑ

Α. Να αποδώσετε συνοπτικά τις τελευταίες 4 παραγράφους του κειμένου 1 σε 50-60 λέξεις.

Μονάδες 15

Β1. Να χαρακτηρίσετε ως σωστές ή ως λανθασμένες τις παρακάτω προτάσεις με βάση το περιεχόμενο του κειμένου 2.

α. Η γυναικοκτονία είναι ένας όρος που αρχίζει να αναγνωρίζεται.

β. Η πατριαρχία συνδέεται με τη γυναικοκτονία.

γ. Σήμερα ο σεξισμός έχει αμβλυνθεί.

δ. Ο συντάκτης εκφράζει τη βεβαιότητα διαμόρφωσης νέου τύπου αντρών.

ε. Η κοινωνία που δε διαπαιδαγωγεί ορθά τα αγόρια είναι συνένοχη για τις γυναικοκτονίες.

Μονάδες 10

Β2α. Να σχολιάσετε το επικοινωνιακό αποτέλεσμα του τίτλου του κειμένου 1.

Μονάδες 10

Β2β. Να δικαιολογήσετε τη χρήση του α' πληθυντικού προσώπου στην τελευταία παράγραφο του κειμένου 2 ("Πρέπει...συνένοχοι").

Μονάδες 10

Β3. Να βρείτε το σημείο σύγκλισης των κειμένων 1 και 2 και να το αναπτύξετε σε μία παράγραφο 90-100 λέξεων.

Μονάδες 10

Γ. Ποιο είναι κατά τη γνώμη σας το θέμα του κειμένου 3; Ποιες σκέψεις σας γεννιούνται; Να γράψετε ένα ερμηνευτικό σχόλιο 150-200 λέξεων.

Μονάδες 15

Δ. Με αφόρμηση τα κείμενα 1 και 2, καλείστε να γράψετε ένα άρθρο στο ιστολόγιο του σχολείου, με το οποίο να αναφέρετε τι κατά τη γνώμη σας φταίει και παρατηρείται αύξηση των γυναικοκτονιών, αλλά και τι μπορεί να κάνει η νέα γενιά για να αμβλυνθεί μελλοντικά αυτή η παθογένεια (350-400 λέξεις).

Μονάδες 30

Περισσότερα κριτήρια αξιολόγησης εδώ.

Επιμέλεια: Αποστόλης Ζυμβραγάκης, φιλόλογος - M.Ed. ειδικός παιδαγωγός, συγγραφέας.

Αναζητήστε το βιβλίο του: Όλη η ύλη των Νέων Ελληνικών Γ' Λυκείου μέσα από 100+ ερωτήσεις και απαντήσεις, Αποστόλης Ζυμβραγάκης, εκδόσεις 24 γράμματα, ISBN: 978-618-201-134-8, μέσα από το οποίο μπορείτε να βρείτε οδηγίες για το πώς απαντιούνται τα συγκεκριμένα ερωτήματα.

Στο βιβλίο που κυκλοφορεί παρουσιάζεται με έναν ευρηματικό τρόπο όλη η ύλη των Νέων Ελληνικών Γ' Λυκείου (συνεξέταση γλώσσας και λογοτεχνίας) μέσα από 100+ ερωτήσεις και απαντήσεις.

Πρόκειται για έναν πλήρη οδηγό, στον οποίο θα βρείτε με σαφή και εύστοχο τρόπο απαντήσεις και οδηγίες για όλα τα πιθανά θέματα των πανελλαδικών εξετάσεων στο μάθημα των Νέων Ελληνικών, πρακτικό οδηγό για πετυχημένη περίληψη, πρακτικό οδηγό για πετυχημένο ερμηνευτικό σχόλιο λογοτεχνίας, πρακτικό οδηγό για πετυχημένη παραγωγή λόγου σε κάθε επικοινωνιακή περίσταση, καθώς και όλα τα νέα κριτήρια αξιολόγησης του ΙΕΠ με τις απαντήσεις τους.

Είναι σίγουρο πως αυτός ο πρακτικός οδηγός Νέων Ελληνικών θα γίνει ένα απαραίτητο εργαλείο για εκπαιδευτικούς και υποψήφιους πανελλαδικών εξετάσεων.

Βρείτε το βιβλίο στην "Πολιτεία" με έκπτωση 10%: https://www.politeianet.gr/books/9786182011348-zumbragakis-apostolis-24-grammata-oli-i-uli-ton-neon-ellinikon-g-lukeiou-mesa-apo-100-erotiseis-kai-apantiseis-319288

Λίγα λόγια για τον συγγραφέα: Ο Αποστόλης Ζυμβραγάκης είναι ένας από τους πλέον αναγνωρισμένους φιλολόγους της γενιάς του, δημιουργός του δημοφιλούς εκπαιδευτικού ιστολογίου "Ηλεκτρονική Διδασκαλία" (e-didaskalia.blogspot.gr), μέσα από το οποίο παρέχεται εκπαιδευτικό υλικό για όλες τις εκπαιδευτικές βαθμίδες της χώρας. Όλη αυτή η γνώση πλέον συμπυκνώνεται σε έναν πλήρη και ταυτόχρονα πρακτικό οδηγό Νέων Ελληνικών -απαραίτητο μετά τις τελευταίες αλλαγές- για εκπαιδευτικούς και υποψήφιους πανελλαδικών εξετάσεων.