H Μέθοδος Γκάντι, ή αλλιώς «μέθοδος της ειρηνικής αντίστασης», είναι εμπνευσμένη από τον Μαχάτμα Γκάντι που πρέσβευε ότι ο πιο αποτελεσματικός τρόπος να λύσεις μία διαμάχη είναι η… ειρήνη και η ηρεμία. Με βάση αυτή την θεωρεία, λοιπόν, αναπτύχθηκε μία παιδαγωγική μέθοδος από τον καθηγητή ψυχολογίας Χάιμ Όμερ ώστε οι γονείς να βάλουν όρια στα παιδιά και να αντιμετωπίσουν την αντιδραστικότητα και την επιθετικότητα τους χωρίς φωνές, τιμωρίες και χωρίς να χάνουν και οι ίδιοι την ψυχραιμία τους.
Για να λειτουργήσει αυτή η μέθοδος, όμως, πρέπει πρώτα να δούμε τις 5 βασικές αρχές του Γκάντι που θέλησε να διδάξει σε ολόκληρη την ανθρωπότητα και πώς βοηθάνε γονείς και παιδιά να αντιμετωπίζουν τις διάφορες προκλήσεις με ηρεμία:
Ούτε τιμωρία, ούτε επιβράβευση
Ο Γκάντι πίστευε ότι ένα παιδί δεν χρειάζεται ούτε να απειλείται με τιμωρίες, ούτε να παρακινείται από ανταμοιβές ή αναγνώριση για να κάνει το σωστό. Μάλιστα ένα πρόσφατο πείραμα απέδειξε ότι ενώ τα παιδιά γεννιούνται με την αίσθηση του σωστού και του λάθους, εναπόκειται στους ενήλικες να τα ενθαρρύνουν να ακολουθούν την ηθική τους πυξίδα.
Συγχωρούμε και δεν εκδικούμαστε
Αυτό είναι ένα σημαντικό μάθημα για τα μικρά παιδιά, καθώς ο άγραφος κανόνας που ακολουθούν στην παιδική χαρά ή με τα αδέλφια τους είναι πως αν κάποιος με χτυπήσει, θα το ανταποδώσω. Φυσικά πρέπει να διδάσκουμε στα παιδιά να υπερασπίζονται τον εαυτό τους, αλλά χωρίς τη χρήση βίας (σε οποιαδήποτε μορφή της) και της εκδίκησης. Είναι σημαντικό να τους εμφυσήσουμε πως η συγχώρεση είναι ένα σπάνιο χάρισμα που πρέπει να έχουν.
Τα άυλα αγαθά έχουν μεγαλύτερη αξία από τα υλικά
Είναι δύσκολο να πείσουμε ένα παιδί πως τα πολλά παιχνίδια και τα αμέτρητα δώρα δεν φέρνουν ευτυχία, αλλά πρέπει να καταλάβουν πως τα άυλα αγαθά έχουν συχνά μεγαλύτερη αξία από τα υλικά. Απολαμβάνουμε περισσότερο τις στιγμές που βρισκόμαστε με αγαπημένους φίλους και συγγενείς παρά παίζοντας μόνοι ένα παιχνίδι.
Η καθαριότητα είναι η μισή αρχοντιά
Ο Γκάντι πίστευε ότι οι άνθρωποι πρέπει να διατηρούμε το περιβάλλον καθαρό και να φροντίζουν την υγιεινή μας ως ένδειξη σεβασμού προς τον εαυτό μας και τους άλλους. Αυτό ακριβώς υποστηρίζει και η συγκεκριμένη παιδαγωγική μέθοδος, η οποία διδάσκει στα παιδιά την αξία της καθαριότητας και της τάξης.
Παντού υπάρχει το καλό
Οι άνθρωποι δεν είμαστε μονοδιάστατοι και μέσα μας συνυπάρχουν το καλό με το κακό. Ακόμη και τα αγαπημένα μας πρόσωπα έχουν ελαττώματα ενώ τα άτομα που αντιπαθούμε μπορούν να μας εκπλήξουν θετικά. Είναι χρήσιμο να μεταδώσουμε αυτή τη σοφία στα παιδιά μας, τονίζοντας πως ακόμα κι αν ένας φίλος τους (ή το ίδιο το παιδί) φερθεί άσχημα, δεν σημαίνει πως είναι «κακό παιδί».
Πώς εφαρμόζουμε στην πράξη την μέθοδο Γκάντι
O καθηγητής ψυχολογίας Χάιμ Όμερ βάσισε την παιδαγωγική του μέθοδο σε τέσσερις βασικούς πυλώνες που πρέπει να τηρούνται από τους γονείς: την συνέπεια, τον αυτοέλεγχο, την συζήτηση και την αποδοχή βοήθειας.
Βάζουμε όρια και τα τηρούμε
Αφού παρατηρήσετε αρκετά περιστατικά που ξεπερνούν τα όριά σας (όπως τα βίαια και επιθετικά ξεσπάσματα) και που δεν μπορείτε να ανεχτείτε άλλο, ακολουθεί η ανακοίνωση. Σε μια σελίδα γράψτε με σαφήνεια τι είναι αυτό που σας ενοχλεί και διαβάστε την το παιδί. Μπορείτε για παράδειγμα να γράψετε: «Δεν πρόκειται να ξανα- ανεχτώ αυτή τη συμπεριφορά π.χ. να μου μιλάς άσχημα/ να φωνάζεις/ να με χτυπάς. Κι εγώ, από τη δική μου μεριά, δεν πρόκειται να κάνω κάποιο απ’ αυτά τα πράγματα» και τηρήστε το με απόλυτη συνέπεια.
Κρατάμε την ψυχραιμία μας την πιο δύσκολη στιγμή
Ξέρουμε ότι είναι δύσκολο κάποιες φορές, όμως πρέπει συνεχώς να προσπαθείτε να κρατήσετε την ψυχραιμία σας. Ακόμα κι αν το παιδί καταφύγει στη βία κι αρχίσει να σας χτυπά, εσείς θα πρέπει να καλύψετε τον εαυτό σας, χωρίς να ανταποδώσετε τη βία. Δείξτε του ποια είναι τα όριά σας, αλλά μην καταφύγετε στην ίδια συμπεριφορά για την οποία το κατηγορείτε. Τη στιγμή του ξεσπάσματος, μην του μιλήσετε για τη συμπεριφορά του. Αφήστε να περάσει αρκετή ώρα και μετά συζητήστε!
Συζητάμε, συζητάμε, συζητάμε…
Αφού περάσει η… μεγάλη μπόρα και έχουν ηρεμήσει και οι δύο πλευρές (τόσο το παιδί όσο και εσείς), εφαρμόστε το εξής: μπείτε στο δωμάτιό του, καθίστε απέναντί του και με ήρεμο τόνο, πείτε του «Δεν μου άρεσε ο τρόπος που συμπεριφέρθηκες. Ήρθαμε εδώ για να λύσουμε μαζί το πρόβλημα». Αν το παιδί είναι ήδη αρκετά μεγάλο, μία έξυπνη τακτική είναι να του προτείνετε να σας πει εκείνο μια λύση, που θα το βοηθήσει να διορθώσει τη συμπεριφορά του από την επόμενη φορά.
Δεχόμαστε τη βοήθεια του… κοινού
Ένα αμφιλεγόμενο για αρκετούς σημείο της μεθόδου είναι η βοήθεια από τα κοντινά μας πρόσωπα. Δεν είναι κακό οι γονείς να ζητούν την στήριξη συγγενών ή φίλων. Το ιδανικό, μάλιστα, είναι το άτομο που θα επιλέξουν να είναι κοντά στο παιδί και να έχει μια καλή σχέση μαζί του, έτσι ώστε να τον ακούει. Αν για παράδειγμα, ο αγαπημένος του θείος είναι παρών σε ένα βίαιο ξέσπασμα του παιδιού δεν είναι κακό να παρέμβει με ψυχραιμία και ηρεμία για να του εξηγήσει ότι οι γονείς του έχουν δίκιο που δεν υποστηρίζουν τη συμπεριφορά του. Ρόλος του είναι να λειτουργεί συμπληρωματικά και όχι να αντικαταστήσει τους γονείς.
Πηγές: theswaddle.com, Non-Violent Resistance (βιβλίο)