Γράφει η συγγραφέας Ελένη Ισπόγλου
Μπορεί να το χρησιμοποιείτε ήδη ή να το κατεβάσατε στο κινητό σας έστω από περιέργεια. Αν όχι, σίγουρα από κάπου θα έχετε ακούσει για τη δωρεάν εφαρμογή TikTok που τα δύο τελευταία χρόνια βρίσκεται στην κορυφή των μηχανών αναζήτησης. Οι ενεργοί χρήστες του ξεπερνούν το ένα δισεκατομμύριο κι ο αριθμός όλο και μεγαλώνει. Αν και έγινε δημοφιλές για τα βίντεο ενός λεπτού που δημιουργούν έφηβοι με φίλτρα, χορό ή φωνές μίμησης, χρησιμοποιείται πλέον κι από ενήλικες, καθώς και επιχειρήσεις ή εταιρείες που δίνουν μία πιο διασκεδαστική προσέγγιση στην προώθηση των προϊόντων και υπηρεσιών τους.
Η πληθώρα επιλογών για τη δημιουργία βίντεο είναι τεράστια που καλύπτει όλο και πιο πολύ την ελεύθερη έκφραση του καθενός, είτε ως μέσο ψυχαγωγίας ή δημιουργίας. Τα βίντεο που παρακολουθούν τα παιδιά κι οι έφηβοι είναι συνήθως οι τάσεις των κορυφαίων χρηστών του TikTok (influencers) που γίνονται viral και αφορούν το στιλ στο ντύσιμο, τρόπο ομιλίας, στη μουσική και χορό, αλλά και ιδέες για μακιγιάζ, γυμναστική, μαγειρική, κατασκευές κα. Υπάρχουν κι οι προκλήσεις (challenges) που αν τα παιδιά τις αποδεχτούν, δημιουργούν τη δική τους εκδοχή από το αρχικό βίντεο του influencer.
Παρότι το ηλικιακό όριο για να ανοίξει κάποιος λογαριασμό στο TikTok είναι τα 13 έτη, εμείς οι γονείς συμβάλλουμε και δίνουμε ψευδή στοιχεία ώστε να μπορέσει το παιδί να ανοίξει λογαριασμό από μικρότερη ηλικία. Mε την προφανή δικαιολογία «Αφού το κάνουν όλοι, θα το κάνω κι εγώ για να μην νιώθει το παιδί μου έξω από τα πράγματα». Κι έτσι σιγά-σιγά φτάνουν ακόμη και παιδιά Δημοτικού να βλέπουν ή να ανεβάζουν βίντεο στο TikTok από το κινητό των γονιών τους.Η περίοδος της καραντίνας λόγω της πανδημίας Covid-19 είχε ως αποτέλεσμα την αύξηση της χρήσης του, αφού δημιουργήθηκε η τεράστια ανάγκη των παιδιών να καλύψουν την κοινωνική ζωή που τους έλειπε. Τα αποτελέσματα των ερευνών που έγιναν σε μαθητές Γυμνασίου και Λυκείου στην Κίνα έδειξαν πως οι έφηβοι που έκαναν υπερβολική χρήση της εφαρμογής κατά τη διάρκεια της καραντίνας είχαν πολύ χαμηλή μνήμη, κατάθλιψη, άγχος, αλλά και έλλειψη συγκέντρωσης.
ΠΩΣ ΘΑ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΣΟΥΜΕ ΤΟ ΠΑΙΔΙ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥΣ ΤΟΥ TIKTOK
Πέρα από το χρονικό όριο που επιβάλλεται στην καθημερινή χρήση του, υπάρχει και το πρόβλημα που γεννιέται όταν τα παιδιά θέλουν ο λογαριασμός τους να είναι δημόσιος για να έχουν όσο πιο πολλούς ακόλουθους γίνεται αλλά και περισσότερες προβολές σε κάθε βίντεο που αναρτούν. Ένα άλλο θέμα που προβληματίζει τους γονείς είναι πως στην κεντρική οθόνη, εκτός από την καρτέλα «Για εσάς» όπου τα παιδιά παρακολουθούν το υλικό όσων ακολουθούν, υπάρχει η καρτέλα «Ανακαλύψτε» με βίντεο που προτείνει το TikTok για τον κάθε χρήστη. Σε κάποια από τα βίντεο μπορεί να υπάρχουν υβριστικές λέξεις ή και προκλητικό περιεχόμενο.
Πριν γίνει εγκατάσταση της εφαρμογής στο κινητό του παιδιού, είναι απαραίτητο να του μιλήσουμε με απλά και κατανοητά λόγια για την επικίνδυνη πλευρά του διαδικτύου. Αν το παιδί είναι μικρό ή στην αρχή της εφηβείας είναι το νέο προφίλ χρήστη πρέπει να είναι ιδιωτικό, να υπάρχει ένα προκαθορισμένο χρονικό όριο μέσα στην ημέρα/εβδομάδα που το παιδί θα χρησιμοποιεί την εφαρμογή. Καλό είναι να ζητάτε από το παιδί να βλέπετε τι περιεχόμενο ανεβάζει αλλά και να συζητάτε τι παρακολουθεί γιατί μπορεί να εξαπατηθεί από τον ψευδή κόσμο που προβάλλεται στα μάτια του. Χρειάζεται, δηλαδή, μία σταθερή επίβλεψη και υπενθύμιση πως αυτό το είδος ζωής που βλέπει στα βίντεο δεν είναι η πραγματικότητα, παρά μία μαγνητοσκοπημένη στιγμή ενός λεπτού από κάποιους που θέλουν για να γίνουν διάσημοι.
Δεν μπορούμε να κρατήσουμε τα παιδιά μακριά από τα μέσα κοινωνικής διαδικτύωσης. Ο κάθε γονέας όμως έχει τον τρόπο να βρίσκεται δίπλα στο παιδί του και να το ενημερώνει σε τακτά χρονικά διαστήματα για το εικονικό περιβάλλον του TikTok, Instagram κτλ. Όταν το παιδί είναι καλά ενημερωμένο, αποκτά την σιγουριά για το πώς να κινηθεί με ασφάλεια στο διαδίκτυο χωρίς να ανησυχείτε για τους πιθανούς κινδύνους.