ΟΡΘΟΓΡΑΦΙΑ ΚΑΤΑΛΗΞΕΩΝ :
-τήριο π.χ. δικαστήριο, εργαστήριο
-οσύνη π.χ. δικαιοσύνη, καλοσύνη
-ότητα π.χ. ανθρωπότητα, κοινότητα
-είο (όταν τονίζεται το ει) π.χ. σχολείο, νοσοκομείο, γραφείο (για ονόματα που
δείχνουν τόπο -εξαίρ: τοπίο, πεδίο)
-ιο: π.χ. εργοστάσιο, ημερολόγιο, βιβλίο
-ημα (ουδέτερα) : π.χ. μάθημα, ποίημα, διάστημα (αλλά: μήνυμα, έλλειμμα).
(Προσοχή στα θηλυκά : ρίμα, λίμα)
-ιά : π.χ. γιαγιά, μηλιά, αγκαλιά (εξαίρ. δουλειά, γιατρειά, παντρειά, σοδειά),
παιδιά (όλα τα ουδέτερα σε -ι στον πληθυντικό)
-εία : π.χ. μαγεία, γοητεία, δουλεύω (όλα τα παράγωγα ρημάτων σε -εύω π.χ.
μαγεύω)
-ίδι : π.χ.στολίδι, ταξίδι, παιχνίδι, ψαλίδι (εξαίρ : καρύδι, κρεμμύδι, μύδι,
φρύδι, στρείδι, (αντι)κλείδι)
-ιστής : π.χ. πολεμιστής, ποδοσφαιριστής, σκακιστής (εξαίρ.: ληστής, δανειστής)
-ητής : π.χ. αθλητής, ποιητής, ομιλητής (εξαίρ: ιδρυτής, κριτής μηνυτής)
-ίτης : π,χ, μεσίτης, τραπεζίτης, πολίτης (εξαίρ : διαβήτης, αλήτης,
ιδιοκτήτης, κομήτης, κυβερνήτης, μαγνήτης, προφήτης, πλανήτης, θύτης, δύτης,
πλοικτήτης, -λύτης )
-ίδα : π. χ. νυχτερίδα, γαρίδα, εφημερίδα
-ώνας : π.χ. χειμώνας, παγετώνας, ελαιώνας (εξαίρ : αλαζόνας, ηγεμόνας,
κανόνας)
-ήθρα : π.χ. δαχτυλήθρα, κολυμπήθρα, τσουλήθρα
- ισσα : π.χ. μάγισσα, βασίλισσα, μέλισσα
Προσοχή στο συνδετικό φωνήεν -ο- κατά τη σύνθεση λέξεων. Γράφεται πάντοτε με
όμικρον π.χ. τραπεζομάντηλο, μαχαιροπίρουνα .
ΕΠΙΘΕΤΑ :
Προσοχή στο επίθετο πολύς – πολλή -πολύ. Το θηλυκό και όλος ο πληθυντικός (και
στα τρία γένη )γράφεται με δύο λλ. π.χ. Οι πολλοί, οι πολλές, τα πολλά κ.λπ.
Προσοχή στα επίθετα σε – ύς π.χ. βαθύς, βαθιά, βαθύ και στα επίθετα που
δηλώνουν χρώμα και γράφονται με – ης : π.χ. θαλασσής, θαλασσιά, θαλασσί.
Προσοχή στα αρχαιόκλιτα επίθετα σε -ης, -ης, -ες π.χ. ο επιμελής, η επιμελής,
το επιμελές (πληθυντικός: οι επιμελείς, οι επιμελείς, τα επιμελή).
Προσοχή στα επίθετα που προέρχονται από την αρχαία μετοχή σε -ων, ουσα, -ον :
π.χ. ο ενδιαφέρων , η ενδιαφέρουσα, το ενδιαφέρον (πληθυντικός: οι
ενδιαφέροντες, οι ενδιαφέρουσες, τα ενδιαφέροντα)
ΟΡΘΟΓΡΑΦΙΑ ΚΑΤΑΛΗΞΕΩΝ:
-ικος : π.χ.ευγενικός (εξαίρ. δανεικός, θηλυκός)
-ινος : π.χ. μακρινός, μάλλινος, κόκκινος (εξαίρ. σκοτεινός, φωτεινός,
υγιεινός, ορεινός ταπεινός, φτηνός, υπεύθυνος, ανεύθυνος, επικίνδυνος)
-ιμος : π.χ. πόσιμος, δόκιμος (εξαίρ. έτοιμος, έρημος και τα σύνθετα :
ομώνυμος, περίφημος, απόδημος, διάσημος, άσχημος, εύθυμος. δίδυμος)
-αίος : π.χ. τελευταίος, ωραίος (εξαίρ: νέος, ανίδεος, στερεός)
-ωτός : π.χ. καμαρωτός, φουσκωτός
-ιος: π.χ. άγριος (βόρειος, τέλειος, όμοιος, ισόγειος, υπόγειος, άδειος)
-είος : π.χ. αστείος (εξαίρ. γελοίος, κρύος)
-ητός : π.χ. τηγανητός, ψητός, τρυπητός (εξαίρ : λυτός, χυτός,διττός)
-ώδης: π.χ. στοιχειώδης, υποτυπώδης
στο συγκριτικό βαθμό:
-ότερος: π.χ. ψηλότερος, στερεότερος
-ύτερος: π.χ. πλατύτερος, μεγαλύτερος
ΡΗΜΑΤΑ :
ΟΡΘΟΓΡΑΦΙΑ ΚΑΤΑΛΗΞΕΩΝ :
-ίζω : π.χ. ποτίζω (αόριστος σε – ισα π.χ. πότισα) (εξαίρ. δακρύζω, δανείζω,
αθροίζω, αναβλ(ρ)ύζω, συγχύζω, πήζω, σφύζω, κατακλύζω)
Προσοχή: όταν ο αόριστος δεν προέρχεται από ρήμα σε -ίζω, γράφεται με -η- π.χ.
αγάπησα, μίλησα.
-ώνω : π.χ. τελειώνω
-αίνω : π.χ. μαθαίνω, μικραίνω (εξαίρ. μένω, περιμένω, πλένω, δένω)
-εύω : π.χ. ψαρεύω, χορεύω (εξαίρ : κλέβω)
-ίνω : π.χ. δίνω (αόριστος : έδωσα), κρίνω
-ήνω : π.χ. αφήνω, σβήνω, στήνω, ψήνω
-ύνω : π.χ. λύνω, ντύνω, μολύνω, χύνω, ξύνω
-είνω : κλείνω, τείνω
Προσοχή στην ορθογραφία των καταλήξεων των ρημάτων στη μέση φωνή:
Ενεστώτας : -ομαι, -εσαι, -εται, - όμαστε -εστε, -ονται .
Αόριστος : -ηκα π.χ. πλύθηκα, χτενίστηκα, γράφτηκα
Απαρέμφατο : -ει π.χ. κοιμηθεί , χτενιστεί (αγαπήσει, διαβάσει κ.λπ. στην
ενεργητική φωνή)
ΑΝΤΩΝΥΜΙΕΣ :
Προσοχή στην ορθογραφία των αντωνυμιών:
εγώ, εσύ, αυτός
ποιος, ποια, ποιο (Προσοχή : το πιο είναι συγκριτική λέξη π.χ. πιο μεγάλος)
δικός μου
εαυτός μου
οποίος, οποία, οποίο
όποιος, όποια, όποιο
οποιοσδήποτε
ΕΠΙΡΡΗΜΑΤΑ :
Προσοχή στην ορθογραφία των παρακάτω εύχρηστων επιρρημάτων:
πάνω
κάτω
πίσω
έξω
γύρω
εδώ
εκεί
βέβαια
έπειτα
αργότερα
ΣΥΝΔΕΣΜΟΙ ΚΑΙ ΣΥΝΔΕΤΙΚΕΣ ΛΕΞΕΙΣ :
Προσοχή στην ορθογραφία των παρακάτω εύχρηστων συνδέσμων και συνδετικών λέξεων:
επειδή
ακόμη
επίσης
εξάλλου
συνεπώς
επιπλέον
όμως
αλλά
ωστόσο
δηλαδή
επομένως
γιατί
διότι
λοιπόν
Προσοχή στα προθήματα υπό- και υπέρ- που ήταν αρχαίες προθέσεις και γράφονται
με υ : π.χ. υπόγειο, υπεύθυνος, υπεραγορά, υπέροχος .
Προσοχή στο συγκριτικό μόριο 'πιο' που γράφεται με ι και δεν πρέπει να
συγχέεται με την ερωτηματική αντωνυμία 'ποιος, ποια, ποιο' που γράφεται με οι.
Προσοχή στην ορθογραφία του ειδικού συνδέσμου ότι και της αναφορικής
αντωνυμίας ό,τι.
Προσοχή στην ορθογραφία των σύνθετων λέξεων με α' συνθετικό τα δι(σ)-
και δυσ-. Γράφονται με δι(σ)- οι λέξεις που δηλώνουν ότι το
β' συνθετικό τους υπάρχει δύο φορές π.χ. δίκλινο, δίστηλο, δισέγγονο και
με δυσ- οι λέξεις που δηλώνουν δυσκολία, κακό αποτέλεσμα ή γενικά μια
αρνητική έννοια π.χ. δυσκίνητος, δυσάρεστος, δυστυχώς, δυσμορφία.
Περισσότερο υλικό για το Δημοτικό εδώ.
