Έλλειψη οριοθέτησης
Έχουμε μιλήσει αρκετά για την οριοθέτηση και πόσο σημαντική είναι για το παιδί. Μάλιστα, πολλά παιδιά «προκαλούν» με τον τρόπο τους και χωρίς να το καταλαβαίνουν το γονιό να τα οριοθετήσει, εφόσον τους προσφέρει ασφάλεια και σιγουριά. Οι κανόνες είναι αυτοί που «λένε» στο παιδί τι θα κάνει και μέχρι που μπορεί να φτάσει, όπως και πως μπορεί να τους διαπραγματευτεί ή και τι συμβαίνει αν τους παραβιάσει. Είναι σαν μία πρόβα για την μετέπειτα ενήλικη ζωή τους, όπου αρχίζουν και κατανοούν από μικρή ηλικία τα όρια και τη σημασία τους για να μπορούμε να ζήσουμε σε μία ομάδα. Χρειάζεται οριοθέτηση λοιπόν και τήρηση των κανόνων αυτών με σταθερότητα, διαφορετικά το αγγελούδι σας θα προσπαθήσει να αυτό-οριοθετηθεί με τον δικό του τρόπο που ενδεχομένως να οδηγήσει ακόμα και σε προβληματικές ή και παραβατικές συμπεριφορές, «φτιάχνοντας» χαμηλή αυτοεκτίμηση και ματαιώνοντας τον εαυτό του…
«Είμαστε φίλοι»
Όχι, δεν είστε φίλοι. Είστε ο γονιός και είναι το παιδί σας. Συχνά ακούω από μητέρες κυρίως πως είναι φίλες για παράδειγμα με τις κόρες τους, μητέρες που μοιράζονται τα πάντα μαζί τους: άγχη, προβληματισμούς, αγωνίες, μητέρες που περιμένουν τη κόρη να τις συμβουλέψει τι θα κάνουν και πως θα συμπεριφερθούν σε κάποιες περιστάσεις… Πιο απλά, μητέρες που «φορτώνουν» στο παιδί τη δική τους αδύναμη ψυχοσύνθεση και περιμένουν από αυτό να τις βοηθήσει και να βρει λύσεις… Αποτέλεσμα, το παιδί να αρχίσει να παίρνει τα ηνία στη σχέση γονιού-παιδιού και να επιβάλλει με τον τρόπο του να γίνεται αυτό που εκείνο θέλει στην οικογένεια, εφόσον αντιμετωπίζεται από το γονιό του ως …ημίθεος! Θυμηθείτε: το παιδί σας δεν είναι ο ψυχοθεραπευτής σας!
«Εγώ ξέρω!»
Το αντίθετο από το προηγούμενο, όπου ο γονιός είναι αυτός που «ξέρει» τι και πως το παιδί του πρέπει να νιώθει και να συμπεριφέρεται. Έτσι, εκείνος θα του πει πως θα αισθανθεί στην τάδε περίσταση, αν θα στενοχωρηθεί ή όχι και πολλές φορές θα υποτιμήσει το παιδικό συναίσθημα ή ακόμη και θα το κοροϊδέψει για να το μικρύνει, μικραίνοντας όμως τον ψυχισμό του παιδιού του και κάνοντάς το να νιώθει «λάθος» σε ότι κάνει και νιώθει αν δεν είναι αποδεκτό από εκείνον. Μάλιστα, καταφέρνει αντί να το φέρει κοντά του και να το αγκαλιάσει να το διώχνει μακριά και εκείνο να νιώθει πως δεν έχει την κατάλληλη στήριξη.
Μειώνετε τον άλλο γονιό
Μπορεί η μεταξύ σας σχέση να μην είναι αυτή που θα θέλατε ή να είστε χωρισμένοι, αυτό όμως δεν σας δίνει κανένα δικαίωμα να μειώσετε τον γονιό του. Άλλωστε, μην ξεχνάτε πως τον επιλέξατε για να γίνει ο μπαμπάς ή η μαμά των παιδιών σας! Επίσης, αν η σχέση σας δεν είναι καλή και τσακώνεστε ή είστε αδιάφοροι ο ένας προς τον άλλον, αυτή είναι και η εικόνα που του περνάτε για τις σχέσεις, για την αγάπη και την έκφρασή της. Επίσης, αν απειλείται τον σύντροφο με χωρισμό κάθε τρεις και λίγο, δημιουργείτε στο παιδί ανασφάλεια και χρόνιο άγχος.
Μην πέφτετε λοιπόν και εσείς στην παγίδα για το ποιος είναι ο καλός ή κακός γονιός, προσπαθώντας να υποτιμήσετε τον άλλον, συνειδητά ή μη, καθώς το παιδί σας μεγαλώνοντας θα έχει τη δική του γνώμη βλέποντας τις δικές σας συμπεριφορές που θα μπορεί να αξιολογήσει και μαντέψτε το από το αποτέλεσμα…
Υπερπροστασία
Αυτή η μικρή λεξούλα με τα τόσο ζημιογόνα αποτελέσματα στον παιδικό ψυχισμό. Είναι κατανοητό πως ότι κάνετε το κάνετε για το καλό του παιδιού σας, για να το προστατέψετε και να το δείτε να χαίρεται τη ζωή. Όταν αυτή η προστασία όμως γίνεται στην υπερβολή, τότε μιλάμε για υπερπροστασία με βλαβερές συνέπειες. Για παράδειγμα, όταν προσπαθείτε να κρατήσετε μακριά τα «δυσάρεστα» και το μεγαλώνετε «στη γυάλα» για να μην στενοχωρηθεί, το μόνο που θα καταφέρετε είναι να του δημιουργήσετε προβλήματα όταν βγει από τη γυάλα στον έξω κόσμο και δει πως τα πράγματα είναι …αλλιώς! Φανταστείτε τη ματαίωση που θα νιώσει ή ακόμη και τον θυμό του προς εσάς που «δεν το μάθατε» να διαχειρίζεται καταστάσεις… Η προστασία λοιπόν από «δύσκολα» συναισθήματα και προβλήματα, κάθε άλλο παρά βοηθητική είναι…
«Το παιδί μου είναι το καλύτερο…»
Μπορεί στα μάτια τα δικά σας να είναι το καλύτερο, δεν ισχύει όμως και για όλους τους άλλους. Όταν τονίζετε διαρκώς τα θετικά του και το πόσο έξυπνο και καλό είναι, το μόνο που καταφέρνετε είναι να διογκώνεται τον ναρκισσισμό του και να πιστεύει πως πράγματι ξεχωρίζει. Εννοείται πως θα του αυξήσετε την αυτοεκτίμηση αλλά με τρόπους και σε καταστάσεις που φαίνεται. Χρειάζεται να το μάθετε πως κάποιες φορές θα κερδίσει αλλά και κάποιες θα χάσει. Αν το αφήνετε να φέρεται όπως θέλει και να πιστεύει πως ο κόσμος γυρίζει γύρω από το ίδιο, θα απογοητευτεί στην πορεία καθώς τον ρόλο αυτόν θα τον έχει μόνο στο δικό σας μικρόκοσμο!
Δεν είναι δική σας επέκταση
Σύνηθες ο γονιός να θεωρεί πως το παιδί του θα έρθει να αναπληρώσει ότι εκείνος δεν έκανε και να έχει μεγάλες προσδοκίες από αυτό. Αν όμως η δική του αξία συνδέεται με το παιδί του, το μόνο που καταφέρνει είναι να μεγαλώνει ένα παιδί που σύντομα θα νιώσει την κούραση αλλά και την ματαίωση από το βαρύ φορτίο που κουβαλάει στις πλάτες του: να κάνει όλα όσα ο γονιός του δεν έκανε… Αν μάλιστα το παιδί πέσει και στην παγίδα να προσπαθεί να τον ευχαριστήσει, τότε μαθαίνει πως για να είναι αποδεκτό θα πρέπει να έχει καλές αποδόσεις. Αποτέλεσμα να θέλει να ευχαριστεί τους άλλους για να νιώθει πως αξίζει…
Αποφυγή της ανεξαρτησίας του
Το παιδί καθώς μεγαλώνει έχει την υγιή τάση να θέλει να διαχωριστεί και να ανεξαρτητοποιηθεί από το περιβάλλον του. Δυστυχώς όμως αυτό δεν είναι πάντα ευχάριστο για τον γονιό, ο οποίος προσπαθεί να διατηρήσει τη σχέση «έτσι όπως ήταν» τον προηγούμενο καιρό. Αποτέλεσμα η ύπαρξη συμπεριφορών και από τις δύο πλευρές που και απομακρύνουν το γονιό από το παιδί αλλά και τραυματίζουν τον ψυχισμό…
Μαρίνα Μόσχα
Ψυχολόγος-Ψυχοθεραπεύτρια
Περισσότερα θέματα για γονείς εδώ.