Ενότητα 2η, Ραψωδία α, 26-108, Συμβούλιο των θεών
Α. Ανάλυση:
Χρόνος: Στο 10ο έτος των περιπλανήσεων του Οδυσσέα-Πρώτη μέρα της Οδύσσειας
Τόπος : Όλυμπος ,στο παλάτι των θεών
Πρόσωπα: Δίας, Αθηνά ,και οι υπόλοιποι θεοί εκτός Ποσειδώνα
1) Αφηγηματικές τεχνικές: O ποιητής άλλοτε αφηγείται ο ίδιος σε τρίτο πρόσωπο (αφήγηση ) και άλλοτε οι ήρωές του σε πρώτο πρόσωπο· ζωντανεύουν μπροστά μας με τον διάλογο (ή με μονόλογο) και δραματοποιούν την αφήγηση, σαν να δίνουν παράσταση. Οι δύο αυτές αφηγηματικές τεχνικές,η τριτοπρόσωπη αφήγηση και η πρωτοπρόσωπη -διαλογική εναλλάσσονται.Κάποιες φορές όμως χρησιμοποιεί την περιγραφή,(απεικόνιση ή αναπαράσταση αντικειμένων, φαινομένων, προσώπων, συναισθημάτων, καταστάσεων),
2) Ανθρωπομορφισμός: Aυτό σημαίνει πως οι αρχαίοι φαντάζονταν τους θεούς με ανθρώπινη μορφή, αλλά και ανθρώπινα χαρακτηριστικά. Σκέφτονταν λοιπόν, αισθάνονταν, μιλούσαν και ενεργούσαν όπως οι άνθρωποι · διαφορετική φαντάζονταν μόνο την τροφή τους και τους θεωρούσαν αθάνατους. H κοινωνία τους ήταν αναπαράσταση της ανθρώπινης κοινωνίας της ομηρικής εποχής, που είχε χαρακτήρα πατριαρχικό.
3) Η επικοινωνία των θεών με τους ανθρώπους γίνονταν με τους εξής τρόπους:
α) ενανθρώπιση : η εμφάνιση των θεών στους ανθρώπους όχι με τη θεϊκή τους μορφή αλλά ως άνθρωποι χωρίς να γίνεται αντιληπτή η θεϊκή ιδιότητά τους.
β) Επιφάνεια: η εμφάνιση ενός θεού στους ανθρώπους με τη θεϊκή μορφή του. (αυτοπρόσωπη δηλαδή εμφάνιση του θεού)
γ) θεική φώτιση :αθέατη θεϊκή βοήθεια ( ως θεϊκή φώτιση ή συμπαράσταση κ.τ.ό.)
4) Ευθύνη του ανθρώπου: Γενικά οι αρχαίοι πίστευαν πως η Μοίρα ορίζει τη ζωή των ανθρώπων. Όσοι όμως προβαίνουν σε άνομες πράξεις και αδικίες προκαλούν οι ίδιοι τις συμφορές τους, ξεπερνώντας τη Μοίρα. Έτσι, αναλαμβάνουν την ευθύνη των πράξεών τους και τιμωρούνται. π.χ. α 40-51, ο Αίγισθος προειδοποιήθηκε απ’ τους θεούς για την τιμωρία του αν σκότωνε.
5) Ηθικό σχήμα:
5) Ηθικό σχήμα:
Άτη : τύφλωση του ανθρώπινου νου | Ύβρη : αλαζονεία, ασέβεια, υπέρβαση των ορίων απ’ τον άνθρωπο ασεβής ανθρώπινη συμπεριφορά απέναντι στους θεούς και τους θεϊκούς νόμους | Νέμεση : θεϊκή οργή για την ανθρώπινη ύβρη | Τίση : τιμωρία του ανθρώπου για την ύβρη που διέπραξε |
6) Αυτοδικία: Στην αρχαιότητα την τιμωρία μιας αδικίας (ή δολοφονίας) αναλάμβανε το θύμα ή η οικογένεια του. π.χ. α 46-47,ο Ορέστης σκοτώνει τον Αίγισθο γιατί ο δεύτερος σκότωσε τον πατέρα του τον Αγαμέμνονα.
Β. Δράσεις:
7) Μεταφερόμαστε στον Όλυμπο στο παλάτι των θεών. Πως το φαντάζεσαι; Πως φαντάζεσαι πως ζούσαν οι θεοί; Μπορεί να σε βοηθήσουν τα παρακάτω στοιχεία για να σχηματίσεις μια εικόνα.
Δες την διαφήμιση. Θυμάσαι τι λέγαμε στην εισαγωγή ; Ακόμα και σήμερα τα έπη αποτελούν πηγή έμπνευσης…
8)Η ενότητα μπορεί να χωριστεί σε μικρότερες ενότητες. Προσπάθησε να γράψεις έναν πλαγιότιτλο σε καθεμιά.
Ενότητες Πλαγιότιτλοι
Στχ 26-31
Στχ 31-51
Στχ 52-72
Στχ 73-92
Στχ 93-108
9) Ποιο παράπονο εκφράζει ο Δίας και ποιο παράδειγμα χρησιμοποιεί για να μιλήσει για την προσωπική ευθύνη των ανθρώπων;
10)Ο Δίας θυμάται την περίπτωση του Αίγισθου. Προσπάθησε να συμπληρώσεις τον πίνακα με τα κοινά σημεία των προσώπων.
Πρόσωπα | αναλογίες |
Οδυσσέας –Αγαμέμνονας | |
Ορέστης-Τηλέμαχος | |
Πηνελόπη-Κλυταιμνήστρα | |
Μνηστήρες- Αίγισθος |
11) Η Αθηνά χρησιμοποιώντας ως αφορμή τα λόγια του Δία για την ανθρώπινη ευθύνη αναφέρει το θέμα του Οδυσσέα. Τι πληροφορίες μας δίνει για τον ήρωα; Ποια είναι η ψυχολογική του κατάσταση;
12) Η Αθηνά εξασφαλίζοντας τη συναίνεση του Δία παρουσιάζει το σχέδιό της. Τι θα κάνει η ίδια και τι ο Ερμής, αγγελιοφόρος των θεών;
Γ. Αξιολόγηση:
13) Αφηγήσου σε κάποιον συμμαθητή σου που έλειπε από το μάθημα όσα έγιναν στο πρώτο συμβούλιο των θεών στον Όλυμπο.
14) Σε όλη την ενότητα οι θεοί εμφανίζονται να έχουν ανθρώπινα χαρακτηριστικά. (Ανθρωπομορφισμός). Να βρεις τα σημεία και να τα σχολιάσεις.
15) Ο Δίας υποστηρίζει πως δεν έχουν ευθύνη οι θεοί για όσα συμβαίνουν . Αφού διαβάσεις το ηθικό σχήμα στις υπομνήσεις προσπάθησε να εξηγήσεις πότε τιμωρούνται οι άνθρωποι και γιατί.
16) Αφού διαβάσεις και μάθεις τη θεωρία για τις αφηγηματικές τεχνικές να βρεις από ένα παράδειγμα στην ενότητα .
17) Μπορείς να βρεις σημεία στα οποία να υπάρχει προοικονομία και να τα σχολιάσεις;
Ορισμός: O Όμηρος προετοιμάζει συχνά τους ακροατές του για όσα θα ακολουθήσουν με διάφορους τρόπους: άλλοτε προγραμματίζει τη δράση, άλλοτε προειδοποιεί για την εξέλιξη της δράσης, άλλοτε προϊδεάζει απλώς για την τύχη ορισμένων ηρώων. H συστηματική αυτή προετοιμασία για τα επόμενα λέγεται προοικονομία.
18) Βρες τα συνθετικά των παρακάτω λέξεων:
καλλιπλόκαμη κοσμοσείστης αργοφονιάς,
Ποιοι αναφέρονται με τα παρακάτω επίθετα και γιατί;
Ατρείδης Κρονίδης
19) Υποθέστε πως γυρνάει ο Ποσειδώνας ξαφνικά και ακούει όσα λέγονται. Γράψε ένα σύντομο λόγο.( ποια θα ήταν η θέση του και με ποια επιχειρήματα θα την στήριζε;)
20) Μπορείς να φανταστείς και να ζωγραφίσεις το παλάτι των θεών στον Όλυμπο; Μπορείς να ζωγραφίσεις εναλλακτικά κάποιον από τους θεούς θα βρεις εικόνες στο βιβλίο σου.
Δ. Σταυρόλεξο:
Δ. Σταυρόλεξο: