Ιστορία Α' Γυμνασίου - Μινωικός πολιτισμός - Σχεδιάγραμμα και φύλλο εργασίας

Μινωικός πολιτισμός

Χρόνος: 3^η και 2^η χιλιετία (εποχή του χαλκού)

Τόπος :Κρήτη

Στην ανάπτυξή του συντέλεσαν :

α)το εύκρατο - θερμό κλίμα,

β)το εύφορο έδαφος,

γ)η μακροχρόνια ειρήνη

δ) και η γεωγραφική θέση του νησιού (: ανάμεσα σε Ευρώπη - Ασία - Αφρική).

Ο πολιτισμός ονομάστηκε Μινωικός από τον βασιλιά της Κνωσού Μίνωα και ανακαλύφθηκε από τον Άρθουρ Έβανς.

Η Κρήτη κατοικήθηκε από τη Νεολιθική εποχή.

Αλλά

3η χιλιετία π.Χ.

- ο πληθυσμός αυξάνεται,

-η γεωργία και η κτηνοτροφία γίνονται συστηματικές και

- οι κάτοικοι οργανώνονται σε μικρούς οικισμούς.

Εμπόριο- Επικοινωνία: έχουν επαφή με άλλες περιοχές του Αιγαίου και της Ανατολικής Μεσογείου, όπως οι Κυκλάδες, η Κύπρος και η Αίγυπτος, με τις οποίες εμπορεύονται διάφορα προϊόντα.

Εξάγουν λάδι, κρασί, ξυλεία, λίθινα αγγεία, ίσως υφάσματα και δέρματα.

Εισάγουν μέταλλα ή άλλες πρώτες ύλες για την κατασκευή όπλων, εργαλείων και καλλιτεχνημάτων, όπως χαλκό από την Κύπρο και άργυρο από τις Κυκλάδες.

Γύρω στο 2000 π.Χ

εμφάνιση των πρώτων ανακτόρων. Γύρω τους αναπτύσσονται μεγάλοι οικισμοί που μπορούν να χαρακτηριστούν πόλεις. Μέχρι σήμερα είναι γνωστά με βεβαιότητα τέσσερα τέτοια ανάκτορα, στην Κνωσό, τη Φαιστό, τα Μάλια και τη Ζάκρο.

1700 πΧ : καταστροφή ανακτόρων από σεισμό.

1700-1450 π.Χ χτίζονται νέα ανάκτορα,

Την εποχή αυτή οι Μινωiτες κυριαρχούν στο Αιγαίο, όπου ιδρύουν αποικίες (Κύθηρα, Ρόδος) έχουν σχέσεις με την ηπειρωτική Ελλάδα

Ανάκτορα:

είναι μεγάλα συγκροτήματα κτιρίων, αποτελούνται δηλαδή από πολλές πτέρυγες δωματίων και είναι τα διοικητικά, οικονομικά, θρησκευτικά και καλλιτεχνικά κέντρα της περιοχής στην οποία βρίσκονται. Τα μινωικά ανάκτορα έχουν τα εξής κοινά χαρακτηριστικά:

-Έχουν προσανατολισμό στον άξονα Βορρά-Νότου.

-Έχουν μία ορθογώνια κεντρική αυλή. Γύρω της αναπτύσσονται οι πτέρυγες των δωματίων.

-Ήταν πολυώροφα, είχαν μεγάλες κλίμακες, φωταγωγούς, σύστημα ύδρευσης και αποχέτευσης και αρκετοί χώροι της έφεραν τοιχογραφίες. Από αυτές αντλούμε πλήθος πληροφοριών για της από της πτυχές της ζωής των Μινωιτών.

-Δεν ήταν οχυρωμένα.

Τα ανάκτορα ήταν :

-η κατοικία του άρχοντα της περιοχής,

- συγκεντρωνόταν η παραγωγή και τα εμπορεύματα για να διατεθούν στο εσωτερικό του νησιού ή στο εξωτερικό.

-κέντρα κατασκευής πολύτιμων αντικειμένων και καλλιτεχνημάτων,

-θρησκευτικά κέντρα, όπου μαζευόταν πλήθος κόσμου με την ευκαιρία διαφόρων τελετών. Στα ανάκτορα υπήρχε μεγάλος αριθμός αξιωματούχων, υπαλλήλων και τεχνιτών.

Αγροικίες ή επαύλεις :

-συγκέντρωναν τη γεωργική και κτηνοτροφική παραγωγή της περιοχής τους

-έλεγχαν τη διακίνηση των προϊόντων για λογαριασμό των ανακτόρων.

-Το πολιτικό, διοικητικό και οικονομικό σύστημα της μινωικής Κρήτης ήταν δηλαδή συγκεντρωτικό, με κέντρο τα ανάκτορα.

Γραφή:
α) γύρω στο 1700 χρησιμοποιούσαν μια γραφή που έμοιαζε με τα ιερογλυφικά, (ο δίσκος της Φαιστού).

β) Η Γραμμική Α. Η γραφή ήταν συλλαβική, δηλαδή κάθε σημείο αντιστοιχούσε σε μία συλλαβή, και υπήρξε το πρότυπο για την ανάπτυξη της μυκηναϊκής γραφής. Σημεία αυτής της γραφής έχουν βρεθεί κυρίως επάνω σε αγγεία ή χαραγμένα σε πινακίδες απογραφής εμπορευμάτων. Η γραφή όμως αυτή δεν έχει αποκρυπτογραφηθεί.

Εμπόριο-Οικονομία:

Την εποχή των νέων ανακτόρων (1700-1450 π.Χ.) οι Μινωίτες κυριαρχούν με τα πλοία τους σε όλο το Αιγαίο. Πασίγνωστα τα έργα της καλλιτεχνικής παραγωγής (μεταλλοτεχνία, λιθοτεχνία, κοσμηματοτεχνία). Μινωίτες έμποροι και ναυτικοί φαίνεται να απεικονίζονται σε αιγυπτιακούς τάφους προσφέροντας τέτοια έργα σε Αιγύπτιους αξιωματούχους με τους οποίους συναλλάσσονταν.

Καταστροφή:

Γύρω στο 1450 π.Χ. τα μινωικά ανάκτορα καταστρέφονται, πιθανόν από σεισμό, εκτός από αυτό της Κνωσού. Αυτό το εκμεταλλεύονται οι Μυκηναίοι και κυριαρχούν. Το 1370 π.Χ., το ανάκτορο της Κνωσού καταστρέφεται οριστικά. Στη συνέχεια η Κρήτη αποτελεί επαρχία του μυκηναϊκού κόσμου

Θρησκεία:
-πίστευαν, βασικά, σε ένα σύμπλεγμα γυναικείων θεοτήτων οι οποίες έχουν άμεση σχέση με τη βλάστηση και τη διαδοχή των εποχών, την άνθηση και το μαρασμό, το θάνατο και την ανάσταση.

-δεν υπήρχαν στην Κρήτη μεγάλοι ναοί αλλά μόνο μικρά ανακτορικά ή οικιακά ιερά.

- Οι πιστοί αισθάνονται τη θεότητα σαν κάτι μυστηριακό, φευγαλέο και άπιαστο.

-η λατρεία του θείου πραγματοποιείται και σε σπήλαια, όπως στο Δικταίο Άντρο, όπου οι πιστοί προσέφεραν μικρά ειδώλια που απεικόνιζαν τους ίδιους τους θεούς.

--Μεγάλη είναι η σημασία είχε το ιερό δέντρο. Το κύριο ιερό δέντρο φαίνεται να είναι η ελιά.

Σημαντικό ρόλο παίζει στη μινωική θρησκεία ο ταύρος. Οι τελετές περιλάμβαναν χορούς και αγώνες, όπως τα ταυροκαθάψια.

- Το ιερατείο το αποτελούσαν κυρίως γυναίκες, αλλά υπήρχαν και άνδρες ιερείς.

Τέχνη: αγγεία από πηλό ή πέτρα, ειδώλια, κοσμήματα, τοιχογραφίες

-Η μινωική τέχνη έχει ποικιλία και πρωτοτυπία

-Έχουν κίνηση, ζωντάνια και χάρη

-απεικόνιση της φύσης.

-επηρέασαν τους Κυκλαδίτες και τους Μυκηναίους.

Οι τοιχογραφίες, που οι περισσότερες προέρχονται από το ανάκτορο της Κνωσού, παριστάνουν :

συνήθως θρησκευτικές ή τελετουργικές πομπές,

ειδυλλιακά τοπία με πλούσια βλάστηση και ζώα,

καθώς και θέματα από τον κόσμο της θάλασσας.

Κεραμική

Ο κεραμικός τροχός διευκολύνει την ταχύτερη κατασκευή των πήλινων αγγείων

είναι κομψά και έχουν ποικίλα σχήματα.

Τα ωραιότερα αγγεία αυτής της εποχής στη μινωική Κρήτη είναι τα πολύχρωμα καμαραϊκά, που οφείλουν την ονομασία τους στο σπήλαιο των Καμαρών, όπου πρωτοβρέθηκαν. Κατασκευάζονταν στα εργαστήρια των μεγάλων ανακτόρων της Κνωσού και της Φαιστού. Τα καμαραϊκά αγγεία εξάγονταν σε όλη την ανατολική Μεσόγειο και την Αίγυπτο. Διακοσμούνταν συνήθως με πολύπλοκα καμπυλόγραμμα σχέδια γεμάτα φαντασία και σπανιότερα με θέματα από το ζωικό και φυτικό κόσμο.

Άλλα έργα τέχνης.

Ειδώλια: είναι πήλινα και παριστάνουν γυναίκες, δεν λείπουν όμως και ειδώλια ανδρών και ζώων.

τα ρυτά,: μεγάλα αγγεία, ορισμένα με μορφή κεφαλής ζώου, συνήθως του ιερού μινωικού ταύρου, τα οποία χρησιμοποιούνταν στις τελετουργίες.

περίτεχνα κοσμήματα: από χρυσό και ασήμι και σφραγίδες από ελεφαντοστό και από σκληρούς ημιπολύτιμους λίθους με εγχάρακτα γραμμικά σχέδια.

Φύλλο Εργασίας:

Στην Κνωσό ,τη Φαιστό ,τα Μάλια και τη Ζάκρο, υπήρχαν ανάκτορα ανοχύρωτα. (τι δείχνει αυτό;)