“Θα το κάνεις επειδή στο λέω εγώ”. Μία ατάκα που όλοι έχουμε ακούσει. Πολλοί γονείς προσπαθούν να επιβάλλουν χωρίς κανένα επιχείρημα αυτό που θέλουν να κάνει το παιδί και αυτός είναι ο πιο επιτυχημένος τρόπος να αποτύχεις παταγωδώς στο να σε ακούσει το παιδί σου.
“Θα το κάνεις επειδή στο λέω εγώ”. Μία ατάκα που όσοι έχουμε μεγαλώσει με γονείς που πλέον έχουν ξεπεράσει τα 60, είναι πολύ πιθανό να την έχουμε ακούσει αρκετές φορές στην παιδική μας ηλικία. Κι ενώ σαν παιδιά αυτή η ατάκα μας εκνεύριζε σαν μεγάλοι μπορεί και μιμητικά την επαναλαμβάνουμε στα δικά μας παιδιά.
Μία ατάκα τοξική που όχι μόνο καταστρέφει την παιδική ψυχολογία και δείχνει στο παιδί πως έχουμε πλήρη εξουσία πάνω του, τόση εξουσία που δεν χρειάζεται να του εξηγήσουμε καν μερικά πράγματα, αλλά κάνει το παιδί να μην μας ακούει στο τέλος.
Γιατί ένα παιδί χρειάζεται λόγους για να υπακούσει μία εντολή. Όπως κι ένας μεγάλος έτσι κι ένα παιδί, δεν μπορεί να υπακούσει τυφλά μία εντολή χωρίς κάποια εξήγηση. Ακόμη κι αν εκείνη την στιγμή δείχνει από φόβο να σας ακούει αργότερα μπορεί να το κάνει και κρυφά. Η ψυχολόγος παιδαγωγός Κατερίνα Μιχαήλ εξηγεί. Διαβάστε παρακάτω:
Παρόλο που εμάς τους γονείς, εκπαιδευτικούς αλλά και όσους συναναστρέφονται με παιδιά αυτό μας φαίνεται ιδανικό, πόσο ιδανικό είναι αυτό για το ίδιο το παιδί;
Ένα παιδί που μαθαίνει να υπακούει απλά και μόνο επειδή το λέει ένας ενήλικας, να εκτελεί αδιαμαρτύρητα εντολές και υποδείξεις, να λέει πάντα «ναι» και να υποτάσσεται στους ισχυρότερους του, μαθαίνει ότι για να επιβιώσεις πρέπει απλά να υπακούς.
Μαθαίνει να ακολουθεί και να υποτάσσεται. Να υποτάσσεται στον ισχυρότερο, στην εξουσία. Στην εξουσία σε κάθε είδους σχέση. Φιλική, συντροφική, επαγγελματική… Γίνεται ένας πειθήνιος ακόλουθος!
Ή μήπως θέλουμε κριτικά σκεπτόμενους ανθρώπους που να μην ακολουθούν αλλά να ηγούνται; Να παίρνουν πρωτοβουλίες, να διερευνούν, να αμφισβητούν, να διεκδικούν και να μπορούν να υποστηρίξουν τη γνώμη τους με επιχειρήματα;
Ένας κριτικά σκεπτόμενος άνθρωπος όμως, δε γίνεται έτσι δια μαγείας στην ενηλικίωση αλλά ανατρέφεται έτσι από την παιδική του ηλικία. Όταν τα ατέλειωτα «γιατί;» του απαντιούνται, όταν οι κανόνες και οι οικογενειακές και κοινωνικές επιταγές του επεξηγούνται.
Όταν καταλαβαίνει το λόγο που βρίσκεται πίσω από κάθε κανόνα και συμπεριφορά που του ζητείται να εφαρμόσει. Όταν κατανοεί τη χρησιμότητα τους παρόλο που μπορεί να μη συμφωνεί με αυτούς. Όταν του δίνεται το δικαίωμα της αμφισβήτησης, του διαλόγου και της διαπραγμάτευσης. Όταν δίνεται αξία στη φωνή του.
Οι μικροί μας επαναστάτες πρέπει να είναι το καμάρι μας, γιατί αν η επανάσταση γίνεται με αποδεκτό τρόπο, τότε έχουν όλες τις πιθανότητες να διεκδικήσουν, να πετύχουν και να ηγηθούν της ζωή τους!
Κατερίνα Μιχαήλ
Ψυχολόγος/Παιδαγωγός
Ειδ. Συστημική Ψυχοθεραπεύτρια παιδιών, εφήβων, ενηλίκων
PhD Ανάπτυξη, εφαρμογή και αξιολόγηση παρεμβατικών προγραμμάτων προαγωγής υγείας σε παιδιά