ΕΝΟΤΗΤΕΣ
1. "Ο Οδυσσέας ξυπνά κι αναρωτιέται" (139-169)
2. "Οι κόρες τρόμαξαν εκτός από τη Ναυσικά" (170-183)
3. "Ο Οδυσσέας ικετεύει τη Ναυσικά" (184-224)
4. "Η Ναυσικά ανταποκρίνεται στα αιτήματα του Οδυσσέα" (228-259)
1. Αφήγηση (του ξυπνήματος του Οδυσσέα) : 139-148
2. Μονόλογος (του Οδυσσέα) : 148-159 και 176-183
3. Περιγραφή (Ναυσικάς και Οδυσσέα) : 160-175
4. Διάλογος (Ναυσικάς και Οδυσσέα) : 184-241
5. Λόγος (Ναυσικάς προς τις υπηρέτριες) : 242-259
ΠΡΟΙΚΟΝΟΜΙΕΣ
1. Η προαναγγελία της συνάντησης Ναυσικάς και Οδυσσέα και της σωτηρίας του ήρωα από τους Φαίακες (142-144)
2. Η προικονομία των δυσκολιών που θα αντιμετωπίσει ο Οδυσσέας στην Ιθάκη (στίχος 213)
ΠΑΡΟΜΟΙΩΣΕΙΣ
Α) στίχοι 163-169
Αναφορικό μέρος : 163-167 (το αγέρωχο λιοντάρι)
Δεικτικό μέρος : 168-169 (άγριος και περήφανος Οδυσσέας)
Κοινός όρος : το λιοντάρι και ο Οδυσσέας είναι άγριοι στην όψη και προκαλούν τρόμο.
Β) στίχοι 198-206
Αναφορικό μέρος : 198-204 (το πανέμορφο βλαστάρι της φοινικιάς στη Δήλο)
Δεικτικό μέρος : 205-206 (η ομορφιά της Ναυσικάς)
Κοινός όρος : η ομορφιά που προκαλεί τον θαυμασμό του ανθρώπου
ΤΥΠΙΚΕΣ ΕΚΦΡΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΤΥΠΙΚΑ ΕΠΙΘΕΤΑ
Τα μάτια λάμποντας, η θεά Αθηνά (142) : τυπική έκφραση
κόρες καλλιπλόκαμες (168, 242) : τυπικό επίθετο ο θείος Οδυσσέας (148, 160) : τυπικό επίθετο
στους θεούς που κατέχουν τον πλατύ ουρανό (186) : τυπική έκφραση
μεγάλου Δία (187) : τυπικό επίθετο μπλάβο πέλαγος (208) : τυπικό επίθετο
Τότε κι η Ναυσικά ... του ανταποκρίθηκε (228) : τυπική έκφραση
ο ολύμπιος Δίας (230) : τυπικό επίθετο
ΔΟΜΗ ΙΚΕΤΕΥΤΙΚΟΥ ΛΟΓΟΥ ΟΔΥΣΣΕΑ
1. Ικετευτική προσφώνηση (185)
2. Προσπάθεια να κερδίσει την εύνοια της Ναυσικάς με εκτενές εγκώμιο στην ομορφιά και στη χάρη της και μακαρισμούς στους γονείς, τα αδέρφια και τον μέλλοντα σύζυγό της (186-206).
3. Σύντομη αναδρομή στα πάθη και τις περιπέτειες του παρελθόντος (207-210)
4. Αναφορά στην πρόσφατη περιπέτεια του ναυαγίου (211-214)
5. Παράκληση και υποβολή αιτήματος ικεσίας (215-220).
6. Ευχές (221-227)
ΔΟΜΗ ΤΟΥ ΛΟΓΟΥ ΤΗΣ ΝΑΥΣΙΚΑΣ (ΣΤΙΧ. 229-241):
α) Συνοψίζει την εντύπωση που της προκάλεσε ο λόγος του Οδυσσέα και ανταποδίδει τον έπαινο.
β) Τον παρηγορεί ανάγοντας στο Δία τη μοίρα του καθενός και πρέπει να υπομείνει τη δική του.
γ) Ικανοποιεί τα μικρά αιτήματά του.
δ) Του δίνει πρόσθετες πληροφορίες για το όνομα των κατοίκων, για τη δική της ταυτότητα, για τον πατέρα της.
Άρα, ο λόγος της είναι καίριος και αντίστοιχος προς το λόγο του Οδυσσέα: έπαινος-παρηγορία-εξασφάλιση-πληροφορίες.
ΤΑ ΝΕΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ΟΔΥΣΣΕΑ ΚΑΙ ΟΙ ΑΠΟΦΑΣΕΙΣ ΤΟΥ
1. Αρχικά αναρωτιέται σε ποιον τόπο βρίσκεται και τι ανθρώπους θα συναντήσει.
2. Γρήγορα όμως ανακτά το θάρρος και την ψυχραιμία του και αποφασίζει να βγει από την κρυψώνα του. (150-159)
3. Στη συνέχεια προβληματίζεται για το ποια στάση πρέπει να κρατήσει απέναντι στη Ναυσικά. Να την πλησιάσει και να της ακουμπίσει το γόνατο για να την ικετεύσει ή να μείνει σε απόσταση και να γονατίσει, ζητώντας βοήθεια.
4. Τελικά αποφασίζει να κάνει το δεύτερο, δείχνοντας σεβασμό στη νεαρή κοπέλα.
Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΣ
Η Αθηνά παίζει σημαντικό ρόλο στο απόσπασμα, παρά το γεγονός ότι δεν εμφανίζεται. Σχεδιάζει τη συνάντηση Οδυσσέα-Ναυσικάς, μεθοδεύοντας την άστοχη μπαλιά της κοπέλας (142-148). Ταύτοχρονα, δίνει θάρρος στη Ναυσικά, ώστε να σταθεί ψύχραιμη μπροστά στην παρουσία του γυμνού και άγριου στην όψη άνδρα (173-175).
ΤΟ ΤΥΠΙΚΟ ΤΗΣ ΙΚΕΣΙΑΣ
Η ικεσία ήταν θεσμός της αρχαίας ελληνικής κοινωνίας προστατευόμενος από τον Ικέσιο Δία, όπως η φιλοξενία από τον Ξένιο Δία.
Είχε καθιερωθεί για την ικεσία, όπως και για τη φιλοξενία, μια ορισμένη εθιμοτυπία:
Þ ο ικέτης γονάτιζε μπροστά στον ικετευόμενο, με το ένα χέρι αγκάλιαζε τα γόνατά του, ενώ με το άλλο άγγιζε το πιγούνι ή το γένι του.
Þ Με την αυτοταπεινωτική στάση του ο ικέτης αποδεχόταν την κατωτερότητά του απέναντι στον ικετευόμενο και έδειχνε ότι δεν αποτελεί απειλή. Αν υπήρχε δυνατότητα, ο ικέτης κατέφευγε στο βωμό, που υπήρχε στις αυλές των σπιτιών, ή στην εστία, που υπήρχε στο εσωτερικό του σπιτιού. Εξασφάλιζε έτσι άσυλο ο ικέτης, ως πρόσωπο ιερό, και γινόταν δεκτός ως φιλοξενούμενος.
Η ικεσία όπως και η φιλοξενία εξυπηρετούσαν κοινωνικές ανάγκες, ενώ η σύνδεσή τους με τη θρησκεία τις καθιέρωσε. Ο Δίας δηλαδή, προστάτευε όλους όσους είχαν ανάγκη.
Η ΘΕΣΗ ΤΗΣ ΓΥΝΑΙΚΑΣ ΣΤΗΝ ΟΜΗΡΙΚΗ ΕΠΟΧΗ
Η γυναίκα την ομηρική εποχή ήταν σε πολύ καλύτερη μοίρα απ’ ό,τι την κλασική εποχή.
Þ Βλέπουμε τη Ναυσικά και τις υπηρέτριες να πηγαίνουν μόνες τους στο ποτάμι χωρίς αντρική συνοδεία.
Þ Βλέπουμε τη Ναυσικά να μη διστάζει να μιλήσει σ’ έναν ξένο άντρα και μάλιστα γυμνό!
Þ Επίσης, η Ναυσικά συμβουλεύει τον Οδυσσέα να προσπέσει στη μητέρα της την Αρήτη για βοήθεια όταν φτάσει στο παλάτι. Άρα, βλέπουμε πόσο σημαντική θέση είχε η γυναίκα εκείνη την εποχή ώστε όχι μόνο υποδέχεται ξένους στην εστία (κάτι αδιανόητο στην κλασική εποχή) αλλά αποφασίζει και η ίδια για την προσφορά ή όχι βοήθειας.
Þ Ακόμα βλέπουμε και στην περίπτωση της Πηνελόπης και στην περίπτωση της Ναυσικάς να τους προσφέρεται προίκα και δώρα από τους υποψήφιους γαμπρούς και όχι να δίνουν οι ίδιες.
ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΜΟΙ
Χαρακτηρισμός Ναυσικάς: έχει θάρρος, είναι όμορφη, έχει αριστοκρατική αγωγή, χάρη και ευγένεια, σύνεση και γνώση, φιλόξενη διάθεση και ευσέβεια.
1. Ναυσικά : Είναι πολύ ψύχραιμη. Ξεχωρίζει για την ομορφιά, τη χάρη, την ευγένεια, την ευσέβεια και τη σύνεση. Κολακεύεται από τον ικετευτικό λόγο του Οδυσσέα και απαντά με ευγένεια και καλοσύνη (185-197). Αντιμετωπίζει τον Οδυσσέα με συμπόνια και τρυφερότητα, προσφέροντάς του απλόχερα βοήθεια (229-241). Ο τρόπος με τον οποίο μιλάει στις υπηρέτριές της, φανερώνει άνθρωπο που ξέρει να επιβάλλεται και να πείθει (242-259)
2. Οδυσσέας : Στην αρχή μονολογεί τρομαγμένος, μπερδεμένος και προβληματισμένος (150-157). Γρήγορα περνάει από την απογοήτευση στη δράση και παίρνει την τύχη του στα χέρια του με αποφασιστικότητα και σθένος (158). Μιλά ευγενικά και έξυπνα στη Ναυσικά. Με διπλωματία και πειθώ γίνεται συμπαθής και συγκινεί (206-214).
Αναζήτησε εύκολα το υλικό που ψάχνεις, πατώντας κλικ εδώ.
