“Όλα ξεκίνησαν τη δεύτερη νύχτα. Ο ιερέας με είχε βάλει ξεκάθαρα στο μάτι. Τράβηξε την καρέκλα, στην οποία καθόταν, κοντά στο κρεβάτι που είχα ξαπλώσει και τότε άγγιξε τα γεννητικά μου όργανα. Οι επόμενες νύχτες ήταν χειρότερες. Κάθε μέρα με βίαζε. Αν μιλούσα στον πατέρα μου, δεν θα με πίστευε. Ακόμη και σήμερα δεν μπορεί να φανταστεί ότι ένας ιερέας θα μπορούσε να κάνει κάτι τέτοιο“.
Η παραπάνω μαρτυρία ανήκει στον Γάλλο Ζαν-Φρανσουά Μπερνάρντ και την κατέθεσε στη Deutsche Welle το 2021. Αναφέρεται στην περίοδο που ήταν 11 ετών και οι γονείς του τον έστειλαν σε μια καλοκαιρινή κατασκήνωση, τη διεύθυνση της οποίας είχε η Καθολική Εκκλησία.
Όλα όσα βίωσε του άφησαν χρόνιο πρόβλημα υγείας και ανεξίτηλα σημάδια στην ψυχή. Η περίπτωση του Μπερνάρντ δεν είναι μεμονωμένη. Χιλιάδες ακόμη θύματα σεξουαλικής βίας στους κόλπους της Καθολικής Εκκλησίας υπέφεραν για χρόνια στη σιωπή.
Τον Οκτώβριο του 2021, απέκτησαν “φωνή” μέσα από τη δημοσιοποίηση μιας έκθεσης, έκτασης 2.500 σελίδων, που έκανε το γύρο του κόσμου και προκάλεσε γενικευμένη κατακραυγή τόσο στη Γαλλία όσο και στον υπόλοιπο κόσμο.
Σύμφωνα με αυτήν, από το 1950 μέχρι το 2020, περίπου 216.000 παιδιά έπεσαν θύματα σεξουαλικής κακοποίησης από κληρικούς και μοναχούς της Καθολικής Εκκλησίας της Γαλλίας.
Ο αριθμός εκτινάσσεται στα 330.000 παιδιά, αν προστεθούν κι εκείνα που κακοποιήθηκαν σεξουαλικά από άλλα μέλη της Καθολικής Εκκλησίας και των οργανισμών της, όπως δασκάλους και υπεύθυνους κατήχησης.
Σύμφωνα με τον Ζαν-Μαρκ Σοβέ, πρόεδρο της Ανεξάρτητης Επιτροπής για τη Σεξουαλική Κακοποίηση στην Εκκλησία (CIASE) που διενήργησε την έρευνα, το 80% των θυμάτων ήταν αγόρια, ηλικίας 10 έως 13 περίπου ετών. Ο αριθμός των εμπλεκομένων ανέρχεται σε 3.000 περίπου άτομα.
Οι ποινικές διώξεις υπήρξαν απειροελάχιστες, διότι τα περισσότερα περιστατικά συνέβησαν τον περασμένο αιώνα και ως εκ τούτου είχαν παραγραφεί. Για χρόνια, η Γαλλική Καθολική Εκκλησία “έδειχνε βαθιά, ολοκληρωτική και σκληρή αδιαφορία προς τα θύματα“, συμπληρώνει ο Σοβέ.
Ο αντίκτυπος της έκθεσης ήταν μεγάλος. Ένα μήνα μετά τη δημοσιοποίησή της, εγχώρια ΜΜΕ ανέφεραν πως η Γαλλική Καθολική Εκκλησία σκόπευε να πουλήσει μέρος της ακίνητης περιουσίας της, για να αποζημιώσει τα θύματα.
Κάτι ανάλογο αναγκάστηκε να κάνει και η Καθολική Εκκλησία της Γερμανίας το 2014, αποζημιώνοντας περισσότερα από 1.000 άτομα που ως ανήλικα κακοποιήθηκαν και βιάστηκαν από Γερμανούς ιερείς. Σύμφωνα με έρευνα, τουλάχιστον 3.677 άτομα στη Γερμανία υπήρξαν θύματα σεξουαλικής βίας μεταξύ 1946 και 2014.
Το Νοέμβριο του 2022, ο καρδινάλιος Ζαν-Πιερ Ρικάρντ, ένας από τους υψηλόβαθμους ιεράρχες της Καθολικής Εκκλησίας της Γαλλίας, ομολόγησε ότι, πριν από 35 χρόνια, όταν ήταν ιερέας στην αρχιεπισκοπή της Μασσαλίας, κακοποίησε ένα 14χρονο κορίτσι.
“Η συμπεριφορά μου προκάλεσε αναπόφευκτα σοβαρές και διαρκείς επιπτώσεις για το άτομο αυτό“, παραδέχθηκε και δήλωσε διαθέσιμος προς τις δικαστικές και εκκλησιαστικές αρχές.
Ο καρδινάλιος, Ζαν Πιερ Ρικάρντ – Πηγή εικόνας: Wikipedia
.jpg){kind=link}
Σεξουαλική βία: το “Watergate της Καθολικής Εκκλησίας”
Ερευνητές εκτιμούν πως, μετά την οικογένεια και τους φίλους, η Καθολική Εκκλησία είναι το περιβάλλον όπου ανθίζει και επικρατεί περισσότερο η σεξουαλική βία. Η κληρική αγαμία θεωρείται ως ο κινητήριος μοχλός πίσω από αυτές τις καταδικαστέες συμπεριφορές και πράξεις.
Αν και ορισμένες κατηγορίες για σεξουαλική κακοποίηση ανηλίκων χρονολογούνται από τη δεκαετία του 1950, μόνο στις δεκαετίες του ’80 και του ’90 άρχισαν να τυγχάνουν σημαντικής κάλυψης και προσοχής από τα μέσα ενημέρωσης και το κοινό σε χώρες όπως ο Καναδάς, η Ιρλανδία, η Αυστρία, η Αυστραλία και η Ιαπωνία.
Το 1995, ο τότε Αρχιεπίσκοπος Βιέννης, Χανς Χέρμαν Γκρόερ οδηγήθηκε σε παραίτηση ύστερα από πολλαπλές καταγγελίες για σεξουαλική κακοποίηση μαθητών σε καθολικό σχολείο στην πόλη Hollabrunn.
Ο Χανς Χέρμαν Γκρόερ σε φωτογραφία του 1975 – Πηγή εικόνας: Wikipedia
Στις αρχές του 2002, η ερευνητική ομάδα “Spotlight” της αμερικανικής εφημερίδας The Boston Globe αποκάλυψε τις ανατριχιαστικές λεπτομέρειες μίας από τις πιο πολύκροτες υποθέσεις πολυετούς και συστηματικής σεξουαλικής κακοποίησης παιδιών στην ιστορία της Καθολικής Εκκλησίας.
Η σπουδαία δουλειά τους αναγνωρίστηκε με την απονομή του βραβείου Πούλιτζερ το 2003. Ενέπνευσε επίσης τη δημιουργία της βραβευμένης με Όσκαρ ταινίας “Spotlight” δώδεκα χρόνια αργότερα, σε σκηνοθεσία Τομ ΜακΚάρθι.
Δύο δεκαετίες νωρίτερα, ένας άλλος Αμερικανός ερευνητής δημοσιογράφος, ο Τζέισον Μπέρι “άνοιξε τον χορό” των αποκαλύψεων.
Με μια σειρά άρθρων του στις εφημερίδες National Catholic Reporter και Times of Acadiana, αποκάλυψε την πρώτη τρανταχτή περίπτωση ιερέα που κακοποίησε σεξουαλικά ανήλικα άτομα. Επρόκειτο για τον Γκίλμπερτ Γκόθε, ο οποίος παραδέχθηκε ότι βίασε τουλάχιστον 35 αγόρια και καταδικάστηκε σε 20 χρόνια κάθειρξη.
Ο Μπέρι έγραψε ένα ολόκληρο βιβλίο αφιερωμένο στο ζήτημα, με τίτλο “Lead Us Not into Temptation: Catholic Priests and the Sexual Abuse of Children” και εμφανίστηκε σε πολλές τηλεοπτικές εκπομπές, χαρακτηρίζοντας το ζήτημα της σεξουαλικής βίας ως το “Watergate της Καθολικής Εκκλησίας”.
Ο ρόλος του στην αποκάλυψη των σκανδάλων της Καθολικής Εκκλησίας υπήρξε καθοριστικός αλλά και παραγνωρισμένος, όπως διηγείται στο παρακάτω βίντεο των New York Times:
Συνέλεγε ούρα, τρίχες και αίμα περιόδου
Τον Αύγουστο του 2018, αποκαλύφθηκε ότι περισσότεροι από 300 καθολικοί ιερείς στην Πενσυλβάνια των ΗΠΑ βίασαν πάνω από 1.000 παιδιά για δεκαετίες. Με βάση τη σχετική έκθεση, επίσκοποι έπεισαν τα θύματα να μην αναφέρουν τίποτε για όσα πέρασαν και τις αρχές επιβολής του νόμου να μην ερευνήσουν τα περιστατικά.
Συγκεκριμένα παραδείγματα σεξουαλικής βίας που γνωστοποιήθηκαν προκάλεσαν φρίκη και αποτροπιασμό. Ένα κορίτσι έμεινε έγκυος και ο ιερέας που ασέλγησε πάνω του “φρόντισε” για να γίνει η έκτρωση. Ένας επίσκοπος εξέφρασε τα συναισθήματά του σε μια επιστολή γράφοντας:
“Αυτή είναι μια πολύ δύσκολη στιγμή στη ζωή σας και συνειδητοποιώ πόσο στενοχωρημένος είστε. Συμμερίζομαι και εγώ τη θλίψη σας“.
Όμως, το γράμμα δεν απευθυνόταν στο κορίτσι αλλά στον βιαστή της.
Ένας άλλος ιερέας φέρεται να συγκέντρωνε από κορίτσια ούρα, τρίχες από το εφήβαιο και αίμα περιόδου και να τα μετέφερε σπίτι του. Επιπλέον, άλλος ιερέας παραδέχθηκε ότι έκανε πρωκτικό σεξ με τουλάχιστον 15 αγόρια, ένα εξ αυτών στην ηλικία των επτά ετών. Όταν απομακρύνθηκε από το ιερατείο χρόνια αργότερα, ο επίσκοπος έδωσε εντολή στην ενορία να μην μιλήσει για το θέμα, σύμφωνα με την έκθεση.
Μόνο σε δύο ιερείς ασκήθηκαν ποινικές διώξεις, μια και οι υπόλοιπες περιπτώσεις ήταν τόσο παλιές που παραγράφηκαν.
Ο ρόλος των επισκόπων στη συγκάλυψη των εγκλημάτων
Τον Ιανουάριο του 2022, έρευνα αποκάλυψε πως ο Πάπας Βενέδικτος ΙΣΤ’ γνώριζε για ιερείς που κακοποίησαν σεξουαλικά παιδιά την περίοδο που ήταν Αρχιεπίσκοπος Μονάχου από το 1977 έως το 1982.
O Βενέδικτος αναγκάστηκε να απολογηθεί, ζητώντας τη συγχώρεση των θυμάτων, αν και επέμεινε ότι ουδέποτε κάλυψε παιδεραστές ιερείς, είτε ως Αρχιεπίσκοπος Μονάχου είτε ως Ποντίφικας μετέπειτα.
Ορισμένοι ιερείς, όπως ο Γάλλος Μπερνάρντ Πρεινάτ που βίαζε παιδιά επί 20 συναπτά έτη, τιμωρήθηκαν για τις πράξεις τους. Όμως εκείνοι που δεν έκατσαν στο εδώλιο του κατηγορουμένου ήταν πολλοί περισσότεροι.
Σχεδόν όλοι οι παιδεραστές ιερείς θα έρχονταν αντιμέτωποι με το γράμμα του νόμου, αν δεν είχαν την “κάλυψη” των επισκόπων.
Σύμφωνα με έρευνα της εφημερίδας The Dallas Morning News, σχεδόν τα 2/3 των επισκόπων στις ΗΠΑ προστάτευαν τους ιερείς που διέπραξαν σεξουαλικά εγκλήματα και τους επέτρεψαν να συνεχίσουν να ιερουργούν.
Ανάμεσα στους ιερείς που δεν λογοδότησαν ποτέ ήταν και εκείνος που βίαζε κατ’ εξακολούθηση τον Ζαν-Φρανσουά Μπερνάρντ. Όταν ο τελευταίος ήρθε σε τηλεφωνική επικοινωνία με έναν επίσκοπο, η συνομιλία τους διήρκεσε μόλις 37 δευτερόλεπτα.
“Ο επίσκοπος δεν ήταν ειλικρινής, δεν υπήρξε καμία απολογία. Απλώς έλεγε ότι προσευχόταν για εμένα. Εντελώς παρανοϊκό“, δήλωσε χαρακτηριστικά ο Μπερνάρντ στη Deutsche Welle.
Άρθρο του δημοσιογράφου Τζέισον Μπέρι που στηλιτεύει την συγκάλυψη των σεξουαλικών εγκλημάτων ιερέων από επισκόπους. Ο τίτλος και ο υπότιτλος αναφέρουν: “Αποκρύπτοντας τα αμαρτήματα των Πατέρων. Γιατί η Εκκλησία προστατεύει τους παιδόφιλους κι όχι τα θύματά τους;” – Πηγή εικόνας: Youtube
Δημοσίευμα της εφημερίδας The Dallas Morning News που κάνει λόγο για προστασία βιαστή ιερέα από επισκόπους – Πηγή εικόνας: Youtube
O Μαρσιάλ Μασιέλ και οι “Λεγεωνάριοι του Χριστού”
Στο πέρασμα των ετών, ουκ ολίγες περιπτώσεις σεξουαλικής κακοποίησης παιδιών από εκπροσώπους της Καθολικής Εκκλησίας έγιναν γνωστές και προκάλεσαν σάλο. Όχι μόνο στις ΗΠΑ, αλλά και σε διάφορες χώρες της Ευρώπης, της Ασίας και της Νότιας Αμερικής.
Μία από τις πιο χαρακτηριστικές υποθέσεις αφορούσε τον Μεξικανό ιερέα, Μαρσιάλ Μασιέλ. Το 1941, ίδρυσε το υπερσυντηρητικό θρησκευτικό τάγμα “Λεγεωνάριοι του Χριστού”, 33 ιερείς του οποίου κατηγορήθηκαν το 2019 για σεξουαλική βία εναντίον τουλάχιστον 175 εφήβων από την ημέρα της ίδρυσής του μέχρι εκείνη τη χρονιά.
“Από τους 33 ιερείς, οι 14 υπήρξαν οι ίδιοι θύματα μελών των “Λεγεωνάριων του Χρίστου”, κάτι που αποκαλύπτει την ύπαρξη μιας αλυσίδας κακοποιήσεων, όπου το θύμα ενός Λεγεωνάριου με τον καιρό γίνεται το ίδιο θύτης“, ανέφερε η έκθεση.
Ο Μαρσιάλ Μασιέλ, που διετέλεσε επικεφαλής του τάγματος μέχρι το 2005, κακοποίησε τουλάχιστον 60 από αυτά τα παιδιά. “Ποτέ δεν έκανα το είδος της αποκρουστικής συμπεριφοράς για την οποία με κατηγορούν“, είχε ισχυριστεί το 2002.
Το 2006, ο Πάπας Βενέδικτος ΙΣΤ’ απομάκρυνε τον Μασιέλ από την ενεργό διακονία, διατάζοντάς τον σε “μία ζωή προσευχής και μετάνοιας”. Μετά τον θάνατό του, το 2008, αποκαλύφθηκε ότι ήταν χρήστης ναρκωτικών και ενδεχομένως ο πιο διαβόητος παιδόφιλος της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας.
Φέρεται να κακοποίησε ακόμη και παιδιά που είχε αποκτήσει κρυφά με τουλάχιστον δύο γυναίκες.
Προτού χάσει την “υπόληψή” του, ο Μασιέλ ήταν προστατευόμενος του Βατικανού, το οποίο χρηματοδοτούσε από τις δωρεές που εξασφάλιζε το τάγμα του από πλούσιους Μεξικανούς.
Ορισμένοι δημοσιογράφοι εκτιμούν πως η οικονομική επιρροή του Μασιέλ και οι στενές σχέσεις του με τον Πάπα Ιωάννη Παύλο Β’ ήταν οι λόγοι που το Βατικανό ανέβαλλε συνεχώς τις έρευνες για καταγγελίες σεξουαλικής κακοποίησης εναντίον του Μεξικανού ιερέα.
Τον Μάρτιο του 2010, οι “Λεγεωνάριοι του Χριστού” εξέδωσαν ένα ανακοινωθέν, με το οποίο αναγνώριζαν ότι ο Μασιέλ είχε διαπράξει “κατακριτέες πράξεις”.
Ο παιδεραστής Μεξικανός ιερέας και ιδρυτής του τάγματος “Λεγεωνάριοι του Χριστού”, Μαρσιάλ Μασιέλ – Πηγή εικόνας: Wikipedia
Η στάση του Βατικανού
Το 2001, ο Πάπας Ιωάννης Παύλος Β’ χαρακτήρισε τη σεξουαλική κακοποίηση από καθολικούς ιερείς “μια βαθιά αντίφαση με τη διδασκαλία του Ιησού Χριστού“. Στις αρχές του 2014, ο εκπρόσωπος του Βατικανού, ιερέας Φεντερίκο Λομπάρντι ανακοίνωσε ότι η Αγία Έδρα καθαίρεσε 384 ιερείς την περίοδο 2011-2012, έπειτα από τον πολλαπλασιασμό των καταγγελιών για σεξουαλικές κακοποιήσεις παιδιών.
Το 2021, με αφορμή τις συνταρακτικές αποκαλύψεις για την Γαλλική Καθολική Εκκλησία, ο Πάπας Φραγκίσκος εξέφρασε την “ντροπή” του και κάλεσε όλους τους θρησκευτικούς αξιωματούχους “να συνεχίσουν να επιστρατεύουν όλες τις δυνάμεις τους ώστε τέτοια δράματα να μην επαναληφθούν”.
Την ίδια χρονιά, ο Ποντίφικας αποφάσισε να αλλάξει τους νόμους της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας, με σκοπό να ποινικοποιήσει ρητά τη σεξουαλική κακοποίηση από ιερείς και άλλα μέλη που συνδέονται μαζί της.
Οι νέοι κανόνες καθιστούν τη σεξουαλική κακοποίηση, την προσέγγιση ανηλίκων ή και ενηλίκων με στόχο την πορνογραφία και την συγκάλυψη της κακοποίησης ποινικά αδικήματα. Επρόκειτο για την πιο εκτεταμένη αναθεώρηση του Κώδικα του Βατικανού από το 1983.