20 Ιανουαρίου 1906
Γεννιέται σε ένα προάστιο της Σμύρνης ο Αριστοτέλης Ωνάσης. Ο άνθρωπος που ονομάστηκε και «Χρυσός Έλληνας» θα γίνει ένας από τους πλουσιότερους και διασημότερους άνδρες του κόσμου, με την περιουσία του να αποκτά μυθικές διαστάσεις.
Η λάμψη γύρω από το όνομα του Ωνάση καθιστά δύσκολο να γνωρίζει κανείς πού ακριβώς σταματούσε η πραγματικότητα και πού ξεκινούσε ο μύθος.
Όπως λεγόταν την εποχή εκείνη, διαθέτει βέβαια έναν από τους μεγαλύτερους στόλους στον κόσμο, αλλά και μετοχές σε 95 εταιρείες ανά τον πλανήτη, ακίνητα σε Παρίσι, Λονδίνο, Μόντε Κάρλο, Αθήνα και Ακαπούλκο, ένα κάστρο στη Νότια Γαλλία και την ιδιοκτησία του Σκορπιού. Είχε χτίσει, μαζί με τον συνέταιρό του έναν ουρανοξύστη 52 ορόφων στη Νέα Υόρκη, είχε λογαριασμούς σε 217 τράπεζες σε όλο τον κόσμο και φυσικά, το εντυπωσιακό σκάφος του, το Χριστίνα.
Έτσι, σύμφωνα με ξένα δημοσιεύματα, όταν πέθανε, τον Μάρτιο του 1975, άφησε πίσω του περιουσία 500 εκατ. δολαρίων, η οποία σε σημερινά χρήματα θα αντιστοιχούσε σε 2,5 δισ. δολάρια.
Πώς χτίστηκε η μυθική περιουσία
Ο Αριστοτέλης Ωνάσης ήταν γιος του Σωκράτη Ωνάση, ενός εύπορου καπνεμπόρου και επικεφαλής του χρηματιστηρίου της Σμύρνης. Όμως, μετά το ’22, βρέθηκε στη γραμμή για το συσσίτιο στην Αθήνα, μαζί με όλους τους άλλους πρόσφυγες.
Σε ηλικία 17 ετών, το 1923, και χωρίς να έχει έστω 100 δολάρια στην τσέπη, μεταναστεύει στο Μπούνος Άιρες της Αργεντινής. Κάνει διάφορες δουλειές, όμως η ζωή του θα αλλάξει όταν προσλαμβάνεται ως χειριστής ενός τηλεφωνικού κέντρου. Με δεδομένο ότι εργάζεται στη βραδινή βάρδια, δεν έχει ιδιαίτερη δουλειά και έτσι κάνει εξάσκηση στις ξένες γλώσσες κρυφακούγοντας τις συνομιλίες που έχουν επιχειρηματίες με το εξωτερικό. Και έτσι, δεν αργεί να εντοπίσει την πρώτη του επιχειρηματική ευκαιρία.
Είναι η εποχή που ο ηθοποιός Rudolph Valentino κάνει θραύση με τις ταινίες «The Sheik» και «The Son of the Sheikh», και ό,τι έχει να κάνει με τη Μέση Ανατολή γίνεται μόδα. Ο Ωνάσης, εμπνευσμένος από τον τρόπο με τον οποίο ο Valentino κρατά το τσιγάρο του, αποφασίζει να κάνει εισαγωγές καπνού και να κυκλοφορήσει τσιγάρα με ροζ φίλτρο, που να απευθύνονται στην αγορά των γυναικών. Έως τα 25 του, έχει βγάλει ήδη το πρώτο του εκατομμύριο.
Το 1931 διορίζεται πρόξενος της Ελλάδας στο Μπουένος Άιρες και έτσι αρχίζει να ενδιαφέρεται για τη ναυτιλία. Δεν γνωρίζει το παραμικρό για αυτή τη βιομηχανία, αλλά είναι αποφασισμένος να μάθει. Το 1932, εν μέσω της Μεγάλης Ύφεσης και την ώρα που όλοι οι άλλοι επιχειρηματίες φεύγουν από τη ναυτιλία, εκείνος αγοράζει έξι φορτηγά πλοία 10.000 τόνων από την Canadian National Steamship Company σε πολύ χαμηλή τιμή. Το ρίσκο του θα αποδώσει, καθώς η ύφεση τελειώνει και πολύ σύντομα, τα πλοία του θα βγάζουν πολλά χρήματα.
Τις επόμενες δεκαετίες, ο στόλος του θα αποκτήσει γιγαντιαίες διαστάσεις και θα ανοίξει τον δρόμο στην ελληνική ναυτιλία. Το 2000, η σημαντικότερη ναυτιλιακή επιθεώρηση του κόσμου, η Lloyds List of London, θα του δώσει τον τίτλο του σπουδαιότερου πλοιοκτήτη του 20ου αιώνα.
Η κληρονομιά
Με τον θάνατο του Αριστοτέλη Ωνάση, η κόρη του, Χριστίνα, κληρονομεί το 55% της περιουσίας του, η Τζάκι Κέννεντι θα πάρει 26 εκατ. δολάρια και το υπόλοιπο 45% θα περάσει στο ίδρυμα Ωνάση.
Η εγγονή του, Αθηνά Ωνάση, ήταν μόλις τριών ετών το 1998, όταν η μητέρα της πέθανε και όταν το 2003 έκλεισε τα 18 χρόνια και πήρε τον έλεγχο της κληρονομιάς της από τους διαχειριστές που είχε ορίσει η οικογένεια, δημοσιεύματα της εποχής τοποθετούσαν το ύψος της στα 2,7 δισ. δολάρια. Η προσπάθεια των δικηγόρων της να την ορίσουν πρόεδρο του ιδρύματος Ωνάση στα 21 της, θα στεφθεί από αποτυχία.
Η αμφισβήτηση
Είναι όμως η 18χρονη τότε Αθηνά Ωνάση μία πραγματική δισεκατομμυριούχος; Το Forbes σε δημοσίευμα της εποχής το αμφισβητεί.
Οι συντάκτες του αμερικανικού περιοδικού, που έχουν συνηθίσει να ερευνούν σε βάθος την περιουσιακή κατάσταση των πλουσιότερων του πλανήτη, γράφουν το 2003 για έναν «ελληνικό μύθο», καθώς όπως επισημαίνουν, δεν υπάρχουν αποδείξεις ότι η οικογένεια Ωνάση είχε ποτέ στην κατοχή της τα περισσότερα από όσα φημολογείται ότι περιλαμβάνονται στην περιουσία της.
Άλλωστε, συνεχίζει το δημοσίευμα, η περιουσία Ωνάση έμοιαζε να βρίσκεται σε σοβαρή πτώση πριν ακόμα πεθάνει ο Έλληνας μεγιστάνας. «Τον Φεβρουάριο του 1974, 13 μήνες πριν από τον θάνατο του Αριστοτέλη, δημοσιεύσαμε το ‘Μήπως ο κροίσος χάνει το άγγιγμά του;’», γράφουν οι συντάκτες, εξηγώντας ότι τα περισσότερα από τα πλοία του Ωνάση δραστηριοποιούνταν στην spot αγορά, η οποία είναι ιδιαίτερα ριψοκίνδυνη.
«Θέσαμε ερωτήματα για το πολυδάπανο lifestyle του Ωνάση, επικαλούμενοι πληροφορίες ότι ‘έκαψε’ 20 εκατ. δολάρια κατά τον πρώτο χρόνο του γάμο του με την Τζάκι Ω (σε σημερινά χρήματα, μιλάμε για 100 εκατ. δολάρια)», συνέχιζε το δημοσίευμα του Forbes το 2003.
«Κανείς δεν πιστεύει ότι ο Ωνάσης έχει μείνει με μία τελευταία δεκάρα. Αλλά ακόμα και με τις δικές του ικανότητες στην αποφυγή των φόρων εισοδήματος, το στυλ της ζωής του επιβαρύνει διαρκώς τα οικονομικά του», έγραφε το περιοδικό ήδη από το 1974.
Ο Σκορπιός
Το Forbes έκρινε ότι ίσως το πολυτιμότερο από τα περιουσιακά στοιχεία που κληρονόμησε η Αθηνά Ωνάση ήταν ο Σκορπιός. Και επικαλούμενο εκτιμήσεις του μεσίτη πολυτελών ακινήτων John Greer της Unusual Villa Rentals, το περιοδικό τοποθετούσε την αξία του στα 200 εκατ. δολάρια (σε χρήματα του 2003 – σημειώνεται ότι ο Ωνάσης είχε αγοράσει τον Σκορπιό αντί 3,5 εκατ. δραχμών το 1963, ενώ το τίμημα που πλήρωσε το 2013 ο Ρώσος μεγιστάνας Ντμίτρι Ριμπολόβλεφ για να τον αποκτήσει φημολογείται ότι κινήθηκε γύρω στα 150 εκατ. δολάρια).
Η Αθηνά Ωνάση, όμως, κληρονόμησε και άλλα ακίνητα, όπως διαμερίσματα στην Avenue Foch του Παρισιού, ένα σπίτι στο Mayfair του Λονδίνου, βίλες στο St. Moritz και αλλού. Αυτά τα ακίνητα προσθέτουν τουλάχιστον άλλα 50 εκατ. δολάρια στην περιουσία της, όμως και πάλι, δεν φτάνουν στο 1 δισ. δολάρια, πρόσθετε το Forbes το 2003. Και κατέληγε ότι η εγγονή του Ωνάση πιθανότατα θα γινόταν δισεκατομμυριούχος όταν θα έκλεινε τα 21 και θα έπαιρνε τη μισή από την κληρονομιά που είχε περιέλθει στο ίδρυμα.