Γράφει ο Αποστόλης Ζυμβραγάκης *
Το υπάρχον εκπαιδευτικό σύστημα ως επί το πλείστον σχεδιάστηκε για να καλύψει τις ανάγκες της βιομηχανικής επανάστασης. Είναι, δηλαδή, ένα εκπαιδευτικό σύστημα, το οποίο διαμορφώθηκε έτσι ώστε να προετοιμάσει παιδιά ικανά να μπορούν να απομνημονεύσουν πληροφορίες, για να είναι ικανά αργότερα στα εργοστάσια να απομνημονεύουν μηχανικά και αυτόματα πώς να λειτουργούν τα μηχανήματα. Ωστόσο, σήμερα η κοινωνία μας βιώνει μια νέα επανάσταση, την ψηφιακή. Σήμερα οι πληροφορίες είναι σε αφθονία γύρω μας και δημιουργείται μια καινούργια σημαντική κοινωνική απαίτηση: η ικανότητα για γρήγορη και ορθή αξιολόγηση και χρήση όλων αυτών των πληροφοριών.
Για την καλλιέργεια αυτής δεξιότητας απαιτείται η άμεση αναδιαμόρφωση του εκπαιδευτικού συστήματος. Μάλιστα, θεμελιώδης αρχή αυτής της αναπροσαρμογής πρέπει να είναι η αλλαγή του τρόπου εξέτασης των μαθητών. Η εμμονή σε εξετάσεις με κλειστά βιβλία, προωθούν την παρωχημένη ανάγκη της στείρας απομνημόνευσης και δε συμβαδίζει με τις σύγχρονες απαιτήσεις της κοινωνικής πραγματικότητας.
Έτσι, υπάρχουν αρκετοί λόγοι για τους οποίους οι μαθητές στα σημερινά σχολεία θα πρέπει να εξετάζονται με ερωτήσεις ανοικτού βιβλίου, που αξιολογούν τις ικανότητες κριτικής σκέψης και την ικανότητά τους να επεξεργάζονται γρήγορα και σωστά πολλές πληροφορίες.
Πιο συγκεκριμένα, αυτός ο τρόπος εξέτασης:
1. Προωθεί την κριτική και αναλυτική σκέψη: Οι ερωτήσεις ανοικτού βιβλίου απαιτούν από τους μαθητές να κρίνουν, να αναλύουν, να επεξεργάζονται, να συνθέτουν και να αξιολογούν πληροφορίες, οι οποίες αποτελούν ανώτερες δεξιότητες σκέψης. Αυτές οι δεξιότητες είναι απαραίτητες στον σημερινό ταχέως μεταβαλλόμενο κόσμο και ζητούνται όλο και περισσότερο από τους εργοδότες.
2. Προετοιμάζει τους μαθητές για τις προκλήσεις του πραγματικού κόσμου: Στον πραγματικό κόσμο, οι άνθρωποι έχουν συχνά πρόσβαση σε πληροφορίες και πόρους που τους βοηθούν να επιλύσουν προβλήματα. Οι εξετάσεις με ερωτήσεις ανοικτού βιβλίου προετοιμάζουν τους μαθητές για τέτοιου είδους καταστάσεις και τους βοηθούν να αναπτύξουν την ικανότητα να βρίσκουν και να χρησιμοποιούν πληροφορίες γρήγορα και αποτελεσματικά.
3. Ενθαρρύνει την ενεργό μάθηση: Όταν επιτρέπεται στους μαθητές να χρησιμοποιούν το βιβλίο ή τις σημειώσεις τους κατά τη διάρκεια μιας εξέτασης, είναι πιο πιθανό να ασχοληθούν ενεργά με το υλικό, γεγονός που μπορεί να βελτιώσει την κατανόηση και την ανάκληση των πληροφοριών.
4. Ενισχύει τον πληροφοριακό γραμματισμό: Οι ερωτήσεις ανοικτού βιβλίου απαιτούν από τους μαθητές να εντοπίζουν, να οργανώνουν και να αναλύουν γρήγορα πληροφορίες, οι οποίες αποτελούν πολύτιμες δεξιότητες πληροφοριακής παιδείας. Αυτές οι δεξιότητες είναι απαραίτητες στο σημερινό περιβάλλον πλούσιας πληροφόρησης, όπου οι άνθρωποι πρέπει να είναι σε θέση να έχουν πρόσβαση και να χρησιμοποιούν αποτελεσματικά τις πληροφορίες.
5. Αξιολογεί την κατανόηση και την εφαρμογή: Οι εξετάσεις με ερωτήσεις ανοικτού βιβλίου δεν αξιολογούν μόνο τι γνωρίζουν οι μαθητές, αλλά και την ικανότητά τους να εφαρμόζουν τις γνώσεις αυτές σε νέες καταστάσεις. Αυτό παρέχει μια πληρέστερη εικόνα της κατανόησης και της κατάκτησης της ύλης από τους μαθητές.
Συμπερασματικά, η εξέταση των μαθητών με ερωτήσεις ανοικτού βιβλίου, που αξιολογούν τις δεξιότητες κριτικής σκέψης και την ικανότητά τους να επεξεργάζονται πολλές πληροφορίες γρήγορα και σωστά, μπορεί να προσφέρει πολύτιμες πληροφορίες για την κατανόηση και την κατάκτηση της ύλης από τους μαθητές, καθώς και να τους προετοιμάσει για τις προκλήσεις που θα αντιμετωπίσουν στον πραγματικό κόσμο.
* Αποστόλης Ζυμβραγάκης, Φιλόλογος - M.Ed. Ειδικός Παιδαγωγός