ΘΕΩΡΙΑ
Κατηγορούμενο
Κατηγορούμενο λέγεται το ουσιαστικό ή το επίθετο που προσδίδει μια ιδιότητα στο υποκείμενο ή το αντικείμενο δια μέσου του ρήματος.
Ως κατηγορούμενο μπορεί να τεθεί επίσης οποιοσδήποτε ονοματικός τύπος, δηλαδή αντωνυμίες, αριθμητικά, ουσιαστικοποιημένα επίθετα και μετοχές, απαρέμφατο, καθώς και δευτερεύουσες ονοματικές προτάσεις.
π.χ. Ἡ πόλις φρούριον κατέστη. (ουσιαστικό)
Τὸ λέγειν πράττειν ἐστίν. (απαρέμφατο)
Το κατηγορούμενο συμφωνεί πάντα σε γένος, αριθμό και πτώση με τον όρο στον οποίο αναφέρεται, δηλαδή με το υποκείμενο ή το αντικείμενο.
Σε αρκετές περιπτώσεις όμως, όταν το υποκείμενο είναι μια αφηρημένη ή γενική έννοια, το κατηγορούμενο βρίσκεται σε ουδέτερο γένος ενικού αριθμού, ανεξάρτητα από το γένος του υποκειμένου.
π.χ. Ἡ μὲν φύσις ἐστὶν ἄτακτον.
(= Η φύση είναι κάτι το απείθαρχο.)
Τα ρήματα τα οποία συντάσσονται με κατηγορούμενο στο υποκείμενό τους λέγονται συνδετικά και είναι τα εξής:
Ως κατηγορούμενο μπορεί να τεθεί επίσης οποιοσδήποτε ονοματικός τύπος, δηλαδή αντωνυμίες, αριθμητικά, ουσιαστικοποιημένα επίθετα και μετοχές, απαρέμφατο, καθώς και δευτερεύουσες ονοματικές προτάσεις.
π.χ. Ἡ πόλις φρούριον κατέστη. (ουσιαστικό)
Τὸ λέγειν πράττειν ἐστίν. (απαρέμφατο)
Το κατηγορούμενο συμφωνεί πάντα σε γένος, αριθμό και πτώση με τον όρο στον οποίο αναφέρεται, δηλαδή με το υποκείμενο ή το αντικείμενο.
Σε αρκετές περιπτώσεις όμως, όταν το υποκείμενο είναι μια αφηρημένη ή γενική έννοια, το κατηγορούμενο βρίσκεται σε ουδέτερο γένος ενικού αριθμού, ανεξάρτητα από το γένος του υποκειμένου.
π.χ. Ἡ μὲν φύσις ἐστὶν ἄτακτον.
(= Η φύση είναι κάτι το απείθαρχο.)
Τα ρήματα τα οποία συντάσσονται με κατηγορούμενο στο υποκείμενό τους λέγονται συνδετικά και είναι τα εξής:
| α) το ρήμα εἰμὶ και τα συνώνυμά του: |
| γίγνομαι, καθίσταμαι (= γίνομαι), ὑπάρχω, |
| τυγχάνω (= τυχαίνει να είμαι), διατελώ (= είμαι συνεχώς), |
| ἔφυν (= γεννήθηκα), πέφυκα (= είμαι από τη φύση μου), |
| ἀποβαίνω (= φαίνομαι), ἐκβαίνω (= γίνομαι) |
| β) τα προχειριστικά ρήματα , δηλαδή όσα σημαίνουν εκλογή: |
| αἱροῦμαι (= εκλέγω, εκλέγομαι), χειροτονῶ (= εκλέγω με ανάταση του χεριού), χειροτονοῦμαι, |
| λαγχάνω (= τυχαίνω), ἀποδείκνυμι (= διορίζω, καθιστώ), ἀποδείκνυμαι |
| γ) τα κλητικά ρήματα: |
| καλοῦμαι, λέγομαι, ὀνομάζομαι, προσαγορεύομαι |
Επιρρηματικό κατηγορούμενο
Επιρρηματικό κατηγορούμενο λέγεται το κατηγορούμενο που συντάσσεται συνήθως με ρήματα κίνησης. Είναι επίθετο το οποίο όμως έχει επιρρηματική σχέση με το ρήμα και γι' αυτό μεταφράζεται με επίρρημα ή με εμπρόθετο προσδιορισμό.
π.χ. Πάρειμι δ’ἄκων.
(= Παραβρίσκομαι χωρίς τη θέλησή μου.)
Το επιρρηματικό κατηγορούμενο δηλώνει:
Σειρά / τάξη: συνήθως τα επίθετα:
ἐσχατος (= τελευταίος)
πρότερος
πρῶτος
τελευταῖος
ὕστατος (= τελευταίος)
ὕστερος
Σκοπό: συνήθως τα επίθετα:
βοηθὸς (= για βοήθεια)
σύμμαχος
Τρόπο: συνήθως τα επίθετα:
ἄκων (= χωρίς τη θελησή του)
ἑκὼν (= με τη θελησή του)
ἁθρόος (= σύσσωμος)
ἄσμενος (= με ευχαρίστηση)
ἄκριτος (= αδίκαστος)
ἀντίος, ἐναντίος (= αντιμέτωπος)
ἄπρακτος (= χωρίς αποτέλεσμα)
αὐτοκράτωρ (= με πλήρη εξουσία)
ὑπόσπονδος (= με ένορκη συμφωνία)
Τόπο: συνήθως τα επίθετα:
μέσος (= στο κέντρο)
μετέωρος (= στον αέρα)
πελάγιος (= στο ανοιχτό πέλαγος)
ὑπαίθριος (= στο ύπαιθρο)
Χρόνο: συνήθως τα επίθετα:
Τριταῖος (= για τρεις μέρες)
ἑβδομαῖος (= την έβδομη μέρα)
ἑσπέριος (= το βράδυ)
σκοταῖος (= όταν έπεσε το σκοτάδι)
ὄρθριος (= τα ξημερώματα)
π.χ. Πάρειμι δ’ἄκων.
(= Παραβρίσκομαι χωρίς τη θέλησή μου.)
Το επιρρηματικό κατηγορούμενο δηλώνει:
Σειρά / τάξη: συνήθως τα επίθετα:
ἐσχατος (= τελευταίος)
πρότερος
πρῶτος
τελευταῖος
ὕστατος (= τελευταίος)
ὕστερος
Σκοπό: συνήθως τα επίθετα:
βοηθὸς (= για βοήθεια)
σύμμαχος
Τρόπο: συνήθως τα επίθετα:
ἄκων (= χωρίς τη θελησή του)
ἑκὼν (= με τη θελησή του)
ἁθρόος (= σύσσωμος)
ἄσμενος (= με ευχαρίστηση)
ἄκριτος (= αδίκαστος)
ἀντίος, ἐναντίος (= αντιμέτωπος)
ἄπρακτος (= χωρίς αποτέλεσμα)
αὐτοκράτωρ (= με πλήρη εξουσία)
ὑπόσπονδος (= με ένορκη συμφωνία)
Τόπο: συνήθως τα επίθετα:
μέσος (= στο κέντρο)
μετέωρος (= στον αέρα)
πελάγιος (= στο ανοιχτό πέλαγος)
ὑπαίθριος (= στο ύπαιθρο)
Χρόνο: συνήθως τα επίθετα:
Τριταῖος (= για τρεις μέρες)
ἑβδομαῖος (= την έβδομη μέρα)
ἑσπέριος (= το βράδυ)
σκοταῖος (= όταν έπεσε το σκοτάδι)
ὄρθριος (= τα ξημερώματα)
Προληπτικό κατηγορούμενο
Προληπτικό κατηγορούμενο λέγεται το κατηγορούμενο το οποίο συντάσσεται με ρήματα αύξησης ή εξέλιξης, όπως τα ρήματα αὔξομαι, αὐξάνομαι, αἴρομαι (= υψώνομαι), τρέφομαι, πνέω, ῥέω κ.ά. και δηλώνει εκ των προτέρων την ιδιότητα του υποκειμένου ή του αντικειμένου (πριν ολοκληρωθεί δηλαδή η ενέργεια που δηλώνει το ρήμα). Λέγεται λοιπόν προληπτικό κατηγορούμενο του αποτελέσματος διότι το υποκείμενο προσλαμβάνει ένα γνώρισμα το οποίο θα είναι το τελικό αποτέλεσμα του ρήματος. Μεταφράζεται: με αποτέλεσμα να..., ώστε να..., με την προϋπόθεση να...
π.χ. Ηὔξητο τὸ ὄνομα αὐτοῦ μέγα.
(= Αναπτυσσόταν η φήμη του ώστε να γίνει μεγάλη.)
π.χ. Ηὔξητο τὸ ὄνομα αὐτοῦ μέγα.
(= Αναπτυσσόταν η φήμη του ώστε να γίνει μεγάλη.)
Γενική κατηγορηματική
Γενική κατηγορηματική λέγεται η γενική ενός ουσιαστικού που συντάσσεται με ρήματα συνδετικά, η οποία τίθεται στη θέση κατηγορουμένου και έχει κατηγορηματική σημασία. Η γενική κατηγορηματική διακρίνεται σε:
Διαιρετική, η οποία δηλώνει το σύνολο, μέρος του οποίου είναι το υποκείμενο.
π.χ. Ἦν δὲ καὶ οὗτος τῶν στρατηγῶν.
(= Ήταν και αυτός από τους στρατηγούς.)
Κτητική, η οποία δηλώνει τον κάτοχο του υποκειμένου.
π.χ. Ὁ ναός ἦν τῆς θεάς.
(= Ο ναός ήταν της θεάς.)
Ιδιότητας, η οποία δηλώνει μια ιδιότητα του υποκειμένου.
π.χ. Τούτου τοῦ τρόπου εἰμί
(= Είμαι αυτού του χαρακτήρα.)
Ύλης, η οποία δηλώνει την ύλη από την οποία έχει κατασκευαστεί το υποκείμενο.
π.χ. Αἱ ἀσπίδες ἦσαν χαλκοῦ
(= Οι ασπίδες ήταν από χαλκό)
Αξίας, η οποία δηλώνει την αξία του υποκειμένου.
π.χ. Ἡ οἰκία ἦν χιλίων ταλάντων.
(= Το σπίτι ήταν αξίας χιλίων ταλάντων.)
Καταγωγής, η οποία δηλώνει την καταγωγή του υποκειμένου.
π.χ. Δαρείου καὶ Παρυσάτιδος γίγνονται παῖδες δύο.
(= Από τον Δαρείο και την Παρυσάτιδα γεννιούνται δύο παιδιά)
Διαιρετική, η οποία δηλώνει το σύνολο, μέρος του οποίου είναι το υποκείμενο.
π.χ. Ἦν δὲ καὶ οὗτος τῶν στρατηγῶν.
(= Ήταν και αυτός από τους στρατηγούς.)
Κτητική, η οποία δηλώνει τον κάτοχο του υποκειμένου.
π.χ. Ὁ ναός ἦν τῆς θεάς.
(= Ο ναός ήταν της θεάς.)
Ιδιότητας, η οποία δηλώνει μια ιδιότητα του υποκειμένου.
π.χ. Τούτου τοῦ τρόπου εἰμί
(= Είμαι αυτού του χαρακτήρα.)
Ύλης, η οποία δηλώνει την ύλη από την οποία έχει κατασκευαστεί το υποκείμενο.
π.χ. Αἱ ἀσπίδες ἦσαν χαλκοῦ
(= Οι ασπίδες ήταν από χαλκό)
Αξίας, η οποία δηλώνει την αξία του υποκειμένου.
π.χ. Ἡ οἰκία ἦν χιλίων ταλάντων.
(= Το σπίτι ήταν αξίας χιλίων ταλάντων.)
Καταγωγής, η οποία δηλώνει την καταγωγή του υποκειμένου.
π.χ. Δαρείου καὶ Παρυσάτιδος γίγνονται παῖδες δύο.
(= Από τον Δαρείο και την Παρυσάτιδα γεννιούνται δύο παιδιά)
Κατηγορούμενο του αντικειμένου
Ορισμένα ρήματα συντάσσονται με δύο αιτιατικές από τις οποίες η μια λειτουργεί ως αντικείμενο του ρήματος και η δεύτερη αιτιατική ως κατηγορούμενο της πρώτης.
π.χ. Ἡ πόλις Ἀγησίλαον εἵλοντο βασιλέα.
(= Η πόλη τον Αγησίλαο εξέλεξε βασιλιά.)
Τέτοια ρήματα είναι:
α) τα δοξαστικά ρήματα: νομίζω, ἡγοῦμαι (= νομίζω), κρίνω, ὑπολαμβάνω, φαίνομαι, δοκῶ.
β) τα κλητικά ρήματα: καλῶ, λέγω, ὀνομάζω, προσαγορεύω (= ονομάζω).
π.χ. Ἡ πόλις Ἀγησίλαον εἵλοντο βασιλέα.
(= Η πόλη τον Αγησίλαο εξέλεξε βασιλιά.)
Τέτοια ρήματα είναι:
α) τα δοξαστικά ρήματα: νομίζω, ἡγοῦμαι (= νομίζω), κρίνω, ὑπολαμβάνω, φαίνομαι, δοκῶ.
β) τα κλητικά ρήματα: καλῶ, λέγω, ὀνομάζω, προσαγορεύω (= ονομάζω).
Παρατήρηση:
Το κατηγορούμενο του αντικειμένου μπορεί να είναι επιρρηματικό ή προληπτικό.
Το κατηγορούμενο του αντικειμένου μπορεί να είναι επιρρηματικό ή προληπτικό.
ΑΣΚΗΣΕΙΣ
Ασκήσεις συντακτικού
- ΑΣΚΗΣΗ 1
Εκφώνηση
Να εντοπίσετε τα κατηγορούμενα στις παρακάτω προτάσεις και να αναγνωρίσετε το είδος τους:
1.1. Τὰ μὲν κατηγορημένα οὕτως ἐστὶ πολλὰ καὶ δεινὰ (= Οι κατηγορίες είναι τόσο πολλές και φοβερές).
1.2. Ἐπίδαμνός ἐστι πόλις.
1.3. Εἰ τοιαύτη ἐστὶν (ἡ γυνὴ) οἵαν σὺ λέγεις.
1.4. Πάντων δεινότατόν ἐστι διαβολή.
1.5. Ὑπαίθριοι δ' ἔξω ἐστρατοπεδεύετε.
1.6. Πρῶτος ἔλεξεν αὐτῶν Καλλίας ὁ δᾳδοῦχος.
1.7. ᾜρετο δὲ τὸ ὕψος τοῦ τείχους μέγα.
1.8. Ἐγώ σε, ὦ Φαλῖνε, ἄσμενος ἑόρακα.
Να εντοπίσετε τα κατηγορούμενα στις παρακάτω προτάσεις και να αναγνωρίσετε το είδος τους:
1.1. Τὰ μὲν κατηγορημένα οὕτως ἐστὶ πολλὰ καὶ δεινὰ (= Οι κατηγορίες είναι τόσο πολλές και φοβερές).
1.2. Ἐπίδαμνός ἐστι πόλις.
1.3. Εἰ τοιαύτη ἐστὶν (ἡ γυνὴ) οἵαν σὺ λέγεις.
1.4. Πάντων δεινότατόν ἐστι διαβολή.
1.5. Ὑπαίθριοι δ' ἔξω ἐστρατοπεδεύετε.
1.6. Πρῶτος ἔλεξεν αὐτῶν Καλλίας ὁ δᾳδοῦχος.
1.7. ᾜρετο δὲ τὸ ὕψος τοῦ τείχους μέγα.
1.8. Ἐγώ σε, ὦ Φαλῖνε, ἄσμενος ἑόρακα.
- ΑΣΚΗΣΗ 2
Εκφώνηση
Να εντοπίσετε τη γενική κατηγορηματική στις παρακάτω προτάσεις και να αναγνωρίσετε το είδος της:
2.1. Νομίζει τὰς πόλεις εἶναι ἑαυτοῦ.
2.2. Τὰ ἱερά ἦν τριῶν ταλάντων.
2.3. Σιγή ἐστι σώφρονος τρόπου.
2.4. Αἰτία μὲν γὰρ φίλων ἀνδρῶν ἐστὶν ἁμαρτανόντων, κατηγορία δὲ ἐχθρῶν ἀδικησάντων.
2.5. Ὅστις δ' ἐτῶν μέν ἐστιν πλειόνων ἢ πεντήκοντα.
2.6. Ἀλλὰ χιλίων ἡ δίκη μόνον ἦν δραχμῶν.
2.7. Ἡ κρηπίς ἐστι λίθων μεγάλων.
2.8. Ἦν δὲ τῶν αἱρεθέντων Καλλίας Ἱππονίκου, Αὐτοκλῆς Στρομβιχίδου.
Να εντοπίσετε τη γενική κατηγορηματική στις παρακάτω προτάσεις και να αναγνωρίσετε το είδος της:
2.1. Νομίζει τὰς πόλεις εἶναι ἑαυτοῦ.
2.2. Τὰ ἱερά ἦν τριῶν ταλάντων.
2.3. Σιγή ἐστι σώφρονος τρόπου.
2.4. Αἰτία μὲν γὰρ φίλων ἀνδρῶν ἐστὶν ἁμαρτανόντων, κατηγορία δὲ ἐχθρῶν ἀδικησάντων.
2.5. Ὅστις δ' ἐτῶν μέν ἐστιν πλειόνων ἢ πεντήκοντα.
2.6. Ἀλλὰ χιλίων ἡ δίκη μόνον ἦν δραχμῶν.
2.7. Ἡ κρηπίς ἐστι λίθων μεγάλων.
2.8. Ἦν δὲ τῶν αἱρεθέντων Καλλίας Ἱππονίκου, Αὐτοκλῆς Στρομβιχίδου.
- ΑΣΚΗΣΗ 3
Εκφώνηση
Να βρείτε τα αντικείμενα και τα κατηγορούμενά τους στις παρακάτω προτάσεις και να τις μεταφράσετε:
α. Ἔκριναν αὐτὸν φιλομαθέστατον.
β. Ὁ δῆμος εἵλετο Μιλτιάδην στρατηγόν.
γ. Ἀρταξέρξης Τισσαφέρνην σατράπην ἐποίησε.
δ. Πάντων δεσπότην αὑτὸν ἐποίησε.
ε. Τὴν τοιαύτην δύναμιν ἀνδρείαν καλῶ.
Να βρείτε τα αντικείμενα και τα κατηγορούμενά τους στις παρακάτω προτάσεις και να τις μεταφράσετε:
α. Ἔκριναν αὐτὸν φιλομαθέστατον.
β. Ὁ δῆμος εἵλετο Μιλτιάδην στρατηγόν.
γ. Ἀρταξέρξης Τισσαφέρνην σατράπην ἐποίησε.
δ. Πάντων δεσπότην αὑτὸν ἐποίησε.
ε. Τὴν τοιαύτην δύναμιν ἀνδρείαν καλῶ.
- ΑΣΚΗΣΗ 4
Εκφώνηση
Να χαρακτηρίσετε το είδος του κατηγορουμένου στα επόμενα παραδείγματα.
α. Σοφοῖς ὁμιλῶν καὐτὸς ἐκβήσει σοφός.
β. Οἱ Λακεδαιμόνιοι τὸν Ἀγησίλαον εἵλοντο βασιλέα.
γ. Τὰς ναῦς ἑκούσας παρέλαβε.
δ. Καὶ ὁ μὲν Περικλῆς, ὃς τότε διετέλει εἷς τῶν ἀρχόντων, ἦν πεντήκοντα ἐτῶν.
ε. Ἐθελοντὴς ὑπομένει τοὺς πόνους.
Να χαρακτηρίσετε το είδος του κατηγορουμένου στα επόμενα παραδείγματα.
α. Σοφοῖς ὁμιλῶν καὐτὸς ἐκβήσει σοφός.
β. Οἱ Λακεδαιμόνιοι τὸν Ἀγησίλαον εἵλοντο βασιλέα.
γ. Τὰς ναῦς ἑκούσας παρέλαβε.
δ. Καὶ ὁ μὲν Περικλῆς, ὃς τότε διετέλει εἷς τῶν ἀρχόντων, ἦν πεντήκοντα ἐτῶν.
ε. Ἐθελοντὴς ὑπομένει τοὺς πόνους.
- ΑΣΚΗΣΗ 5
Εκφώνηση
Να χαρακτηρίσετε τα επιρρηματικά και προληπτικά κατηγορούμενα στις παρακάτω περιόδους.
α. Κατέβαινον εἰς τὰς κώμας σκοταῖοι.
β. Οἱ Ἀρκάδες πρῶτοι πλέουσι.
γ. Ἔχων δὲ τούτους Κῦρος ἀφίκετο αἰφνίδιος.
δ. Χρὴ παῖδας ἐκδιδάσκεσθαι σοφούς.
ε. Ηὔξατο διὰ ταῦτα τὸ ὄνομα αὐτοῦ μέγα.
Να χαρακτηρίσετε τα επιρρηματικά και προληπτικά κατηγορούμενα στις παρακάτω περιόδους.
α. Κατέβαινον εἰς τὰς κώμας σκοταῖοι.
β. Οἱ Ἀρκάδες πρῶτοι πλέουσι.
γ. Ἔχων δὲ τούτους Κῦρος ἀφίκετο αἰφνίδιος.
δ. Χρὴ παῖδας ἐκδιδάσκεσθαι σοφούς.
ε. Ηὔξατο διὰ ταῦτα τὸ ὄνομα αὐτοῦ μέγα.
Λύση
α. σκοταῖοι = επιρρηματικό κατηγορούμενο του χρόνου.
β. πρῶτοι = επιρρηματικό κατηγορούμενο της σειράς / τάξης.
γ. αἰφνίδιος = επιρρηματικό κατηγορούμενο του τρόπου.
δ. σοφοὺς = προληπτικό κατηγορούμενο.
ε. μέγα = προληπτικό κατηγορούμενο.
α. σκοταῖοι = επιρρηματικό κατηγορούμενο του χρόνου.
β. πρῶτοι = επιρρηματικό κατηγορούμενο της σειράς / τάξης.
γ. αἰφνίδιος = επιρρηματικό κατηγορούμενο του τρόπου.
δ. σοφοὺς = προληπτικό κατηγορούμενο.
ε. μέγα = προληπτικό κατηγορούμενο.
- ΑΣΚΗΣΗ 6
Εκφώνηση
Να εντοπίσετε τα συνδετικά ρήματα (απαρ. και μτχ.) και να βρείτε τα κατηγορούμενα.
α. Ἀγαθοὶ ὄντες ἡττήθησαν.
β. Ἡ πόλις φρούριον κατέστη.
γ. Θηραμένης ᾑρέθη πρεσβευτής εἰς Λακεδαίμονα.
δ. Ἡ δικαιοσύνη ἐστὶ τῶν μεγίστων ἀγαθῶν.
ε. Οἱ στέφανοι ἦσαν χρυσοῦ.
στ. Ὑμᾶς βασιλεὺς τὰ ὅπλα ἀπαιτεῖ· αὑτοῦ γὰρ εἶναί φησιν.
Να εντοπίσετε τα συνδετικά ρήματα (απαρ. και μτχ.) και να βρείτε τα κατηγορούμενα.
α. Ἀγαθοὶ ὄντες ἡττήθησαν.
β. Ἡ πόλις φρούριον κατέστη.
γ. Θηραμένης ᾑρέθη πρεσβευτής εἰς Λακεδαίμονα.
δ. Ἡ δικαιοσύνη ἐστὶ τῶν μεγίστων ἀγαθῶν.
ε. Οἱ στέφανοι ἦσαν χρυσοῦ.
στ. Ὑμᾶς βασιλεὺς τὰ ὅπλα ἀπαιτεῖ· αὑτοῦ γὰρ εἶναί φησιν.
Λύση
α. ὄντες = συνδετικό ρήμα, ἀγαθοί = κατηγορούμενο.
β. κατέστη = συνδετικό ρήμα, φρούριον = κατηγορούμενο.
γ. ᾑρέθη = συνδετικό ρήμα, πρεσβευτὴς = κατηγορούμενο.
δ. ἐστὶ = συνδετικό ρήμα, τῶν ἀγαθῶν = γενική κατηγ. διαιρετική.
ε. ἦσαν = συνδετικό ρήμα, χρυσοῦ = γενική κατηγ. της ύλης.
στ: εἶναι = συνδετικό ρήμα, αὑτοῦ: γενική κατηγ. κτητική.
α. ὄντες = συνδετικό ρήμα, ἀγαθοί = κατηγορούμενο.
β. κατέστη = συνδετικό ρήμα, φρούριον = κατηγορούμενο.
γ. ᾑρέθη = συνδετικό ρήμα, πρεσβευτὴς = κατηγορούμενο.
δ. ἐστὶ = συνδετικό ρήμα, τῶν ἀγαθῶν = γενική κατηγ. διαιρετική.
ε. ἦσαν = συνδετικό ρήμα, χρυσοῦ = γενική κατηγ. της ύλης.
στ: εἶναι = συνδετικό ρήμα, αὑτοῦ: γενική κατηγ. κτητική.
- ΑΣΚΗΣΗ 7
Εκφώνηση
Να επισημάνετε τα αντικείμενα και τα κατηγορούμενα των αντικειμένων στις επόμενες προτάσεις:
Να επισημάνετε τα αντικείμενα και τα κατηγορούμενα των αντικειμένων στις επόμενες προτάσεις:
- Ἐπύθοντο οἱ ἔφοροι αὐτῶν ἃ ἔλεγον.
- Οὐδένα πώποτε ἀπεστέρησα χάριτος.
- Προσάγουσι τῷ Κύρῳ τοὺς αἰχμαλώτους.
- Ἐγὼ μὲν οὖν ταῦθ’ ὑμῖν παρακελεύομαι.
- Μετεσχήκαμεν δὲ ὑμῖν καὶ ἱερῶν τῶν σεμνοτάτων καὶ θυσιῶν.
- Δέκα μνᾶς τοὺς συμμάχους εἰσπράττωμεν.
- Οὐ βεβαίους ἡγοῦντο τοὺς συμμάχους.
Λύση
- Ἐπύθοντο οἱ ἔφοροι αὐτῶν ἃ ἔλεγον: αὐτῶν: έμμεσο αντικείμενο· ἃ ἔλεγον: αναφορική πρόταση ως άμεσο αντικείμενο.
- Οὐδένα πώποτε ἀπεστέρησα χάριτος: οὐδένα: άμεσο αντικείμενο· χάριτος: έμμεσο αντικείμενο.
- Προσάγουσι τῷ Κύρῳ τοὺς αἰχμαλώτους: τοὺς αἰχμαλώτους: άμεσο αντικείμενο· τῷ Κύρῳ: έμμεσο αντικείμενο.
- Ἐγὼ μὲν οὖν ταῦθ’ ὑμῖν παρακελεύομαι: ταῦθ’: άμεσο αντικείμενο· ὑμῖν: έμμεσο αντικείμενο.
- Μετεσχήκαμεν δὲ ὑμῖν καὶ ἱερῶν τῶν σεμνοτάτων καὶ θυσιῶν: ἱερῶν - θυσιῶν: άμεσο αντικείμενο· ὑμῖν: έμμεσο αντικείμενο.
- Δέκα μνᾶς τοὺς συμμάχους εἰσπράττωμεν: τοὺς συμμάχους: άμεσο αντικείμενο· μνᾶς: έμμεσο αντικείμενο.
- Οὐ βεβαίους ἡγοῦντο τοὺς συμμάχους: τοὺς συμμάχους: αντικείμενο· οὐ βεβαίους: κατηγορούμενο του αντικειμένου.
- ΑΣΚΗΣΗ 8
Εκφώνηση
Να αναγνωρίσετε το είδος των γενικών κατηγορηματικών στις επόμενες προτάσεις.
Να αναγνωρίσετε το είδος των γενικών κατηγορηματικών στις επόμενες προτάσεις.
- Χαλκηδών βασιλέως ἐστίν.
- Τοιούτων μέν ἐστε προγόνων.
- Ἡ κρηπίς ἐστι λίθων μεγάλων.
- Οὗτος δ' ἐτῶν μέν ἐστιν πλειόνων ἢ πεντήκοντα.
- Χιλίων ἡ δίκη μόνον ἦν δραχμῶν.
- Ἦν δὲ τῶν αἱρεθέντων Καλλίας Ἱππονίκου.
Λύση
- Χαλκηδών βασιλέως ἐστίν: βασιλέως: γενική κατηγορηματική κτητική.
- Τοιούτων μέν ἐστε προγόνων: προγόνων: γενική κατηγορηματική της καταγωγής.
- Ἡ κρηπίς ἐστι λίθων μεγάλων: λίθων: γενική κατηγορηματική της ύλης.
- Οὗτος δ' ἐτῶν μέν ἐστιν πλειόνων ἢ πεντήκοντα: ἐτῶν: γενική κατηγορηματική της ιδιότητας.
- Χιλίων ἡ δίκη μόνον ἦν δραχμῶν: δραχμῶν: γενική κατηγορηματική της αξίας.
- Ἦν δὲ τῶν αἱρεθέντων Καλλίας Ἱππονίκου: τῶν αἱρεθέντων: επιθετική μετοχή ως γενική κατηγορηματική διαιρετική.
Επιμέλεια: Κολιοπούλου Ιωάννα
Α΄ Επιστημονικός έλεγχος: Αναγνώστου Λαμπρινή, Βρυνιώτη Ελένη
Β΄ Επιστημονικός έλεγχος: Μητρούσιας Σοφοκλής, Σαρδέλης Αθανάσιος, Τζιώκα Πηνελόπη
.png)