Γράφει ο Αποστόλης Ζυμβραγάκης *
Η προπαγάνδα χρησιμοποιείται εδώ και αιώνες για τη χειραγώγηση της κοινής γνώμης και τον επηρεασμό των πεποιθήσεων και των πράξεων των ανθρώπων. Με την άνοδο της τεχνολογίας και των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, οι σύγχρονες τεχνικές προπαγάνδας έχουν γίνει πιο εξελιγμένες και διαδεδομένες. Σε αυτήν την ανάρτηση θα γίνει μια προσπάθεια να διερευνηθούν ορισμένες από αυτές τις τεχνικές και να διατυπωθούν συγκεκριμένοι τρόποι προστασίας από την επιρροή τους.
Μία από τις πιο ισχυρές σύγχρονες τεχνικές προπαγάνδας είναι η χειραγώγηση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Οι πλατφόρμες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, όπως το Facebook, το Twitter και το Instagram, έχουν γίνει οι πρωταρχικές πηγές ειδήσεων και πληροφοριών για πολλούς ανθρώπους. Αυτό έχει δημιουργήσει ένα περιβάλλον όπου οι πληροφορίες μπορούν να διαδοθούν γρήγορα και εύκολα, αλλά έχει επίσης δημιουργήσει ένα γόνιμο έδαφος για την άνθηση της προπαγάνδας. Οι αλγόριθμοι των μέσων κοινωνικής δικτύωσης δίνουν προτεραιότητα στο περιεχόμενο που δημιουργεί τη μεγαλύτερη εμπλοκή, πράγμα που σημαίνει ότι το εντυπωσιακό ή συναισθηματικά φορτισμένο περιεχόμενο είναι πιο πιθανό να προωθηθεί. Αυτό έχει οδηγήσει στον πολλαπλασιασμό των clickbait τίτλων, των θεωριών συνωμοσίας και των ψευδών ειδήσεων που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τη διάδοση της προπαγάνδας.
Μια άλλη σύγχρονη τεχνική προπαγάνδας είναι η χρήση της ανάλυσης δεδομένων και της στοχευμένης διαφήμισης. Οι εταιρείες και οι πολιτικές οργανώσεις μπορούν να χρησιμοποιούν δεδομένα για να δημιουργούν εξαιρετικά στοχευμένες διαφημίσεις που έχουν σχεδιαστεί για να απευθύνονται σε συγκεκριμένες ομάδες ανθρώπων. Αυτό τους επιτρέπει να προσαρμόζουν τα μηνύματά τους σε διαφορετικές δημογραφικές ομάδες και να δημιουργούν εκστρατείες που είναι πιο αποτελεσματικές στην αλλαγή της γνώμης ή της συμπεριφοράς των ανθρώπων. Για παράδειγμα, οι πολιτικές καμπάνιες μπορεί να χρησιμοποιούν δεδομένα για να στοχεύουν διαφημίσεις σε ψηφοφόρους σε συγκεκριμένες περιφέρειες, ενώ οι εταιρείες μπορεί να χρησιμοποιούν δεδομένα για να στοχεύουν διαφημίσεις σε άτομα που είναι πιο πιθανό να ενδιαφέρονται για τα προϊόντα τους.
Για να προστατευτεί κανείς από τις σύγχρονες τεχνικές προπαγάνδας, είναι σημαντικό να γνωρίζει τις πηγές πληροφόρησης και να αξιολογεί κριτικά τις πληροφορίες που λαμβάνει. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να ελέγχει τις ιστορίες πριν τις μοιραστεί στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, να είναι επιφυλακτικός απέναντι στους εντυπωσιακούς τίτλους και να αναζητά πολλαπλές πηγές για να επιβεβαιώσει τις πληροφορίες. Είναι επίσης σημαντικό να γνωρίζει κανείς πώς συλλέγονται και χρησιμοποιούνται τα δεδομένα και να λαμβάνει μέτρα για την προστασία των προσωπικών του δεδομένων. Αυτό μπορεί να περιλαμβάνει τη χρήση προγραμμάτων αποκλεισμού διαφημίσεων, τον περιορισμό της ποσότητας των προσωπικών πληροφοριών που μοιράζονται στο διαδίκτυο και την άρνηση των cookies των ιστοσελίδων ή των εφαρμογών.
Ένας άλλος τρόπος για να προστατευτεί κανείς από την προπαγάνδα είναι να αναζητά ενεργά διαφορετικές πηγές πληροφόρησης. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να κοιτάζει πέρα από τις συνήθεις πηγές ειδήσεων και να αναζητά εναλλακτικές προοπτικές. Είναι επίσης σημαντικό να προσεγγίζει τις πληροφοίρς με κριτική σκέψη και να είναι ανοιχτός στο να αλλάζει τις απόψεις του με βάση τα νέα δεδομένα. Αυτό μπορεί να είναι δύσκολο, καθώς απαιτεί την προθυμία να αμφισβητήσει κανείς τις δικές του πεποιθήσεις και να είναι ανοιχτός στην πιθανότητα να κάνει λάθος. Ωστόσο, είναι απαραίτητο για τη διατήρηση μιας σαφούς και ακριβούς κατανόησης του κόσμου.
Συμπερασματικά, οι σύγχρονες τεχνικές προπαγάνδας είναι πιο εξελιγμένες και διαδεδομένες από ποτέ. Η χειραγώγηση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης και η στοχευμένη διαφήμιση είναι μόνο δύο από τους πολλούς τρόπους με τους οποίους η προπαγάνδα μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να επηρεάσει την κοινή γνώμη. Για να προστατευτεί κανείς από την προπαγάνδα, είναι σημαντικό να γνωρίζει τις πηγές πληροφόρησης και να αξιολογεί κριτικά τις πληροφορίες που λαμβάνει. Είναι επίσης σημαντικό να αναζητά κανείς ενεργά διαφορετικές πηγές πληροφοριών και να ασκεί κριτική σκέψη. Με τον τρόπο αυτό, μπορούμε να συμβάλουμε στη διασφάλιση ότι οι πεποιθήσεις και οι απόψεις μας βασίζονται σε ακριβείς και αξιόπιστες πληροφορίες.