«Την επομένη της δολοφονίας του Γρηγόρη Λαμπράκη, οι σύντροφοί μου μού πρότειναν να μπω επικεφαλής της νεολαίας της Αριστεράς. Μέσα σε λίγους μήνες, από 2.000 μέλη που είχε η Νεολαία της ΕΔΑ, έφτασαν τα 70.000 με επιρροή σε 300.000. Έτσι γεννήθηκαν οι Λαμπράκηδες.»
-Μίκης Θεοδωράκης
Το “Μανιφέστο των Λαμπράκηδων” επανακυκλοφορεί από τις εκδόσεις “Ελληνικά Γράμματα”
Ο Μίκης Θεοδωράκης, ένας από τους πρωτοστάτες του κινήματος, υπήρξε μοναδικός εκφραστής μιας γενιάς που βρισκόταν σε αναβρασμό και μιας κοινωνίας που επιζητούσε απεγνωσμένα την αλλαγή και την πρόοδο. Τη δημοκρατία και την απαλλαγή από συντηρητικές πρακτικές, που δεν εξυπηρετούσαν ούτε τη χώρα, ούτε την κοινωνία, παρά μόνο πολιτικές εμμονές και δογματικές αντιλήψεις.
Οι Λαμπράκηδες υπήρξαν μία από τις μεγαλύτερες οργανώσεις νεολαίας που γνώρισε η Ελλάδα και οι στόχοι τους παραμένουν ζητούμενο.
“Ποιοι είμαστε – Τι θέλουμε – Γιατί μας πολεμούν”
Η Δημοκρατική Νεολαία Λαμπράκη γεννήθηκε από την συγχώνευση της Δημοκρατικής Κίνησης Νέων Γρηγόρης Λαμπράκης και της Νεολαίας της ΕΔΑ, τον Ιούνιο του 1963. Ήταν μία κραυγή απόγνωσης ενάντια στον πολιτικό αυταρχισμό, υπό την ανοχή του οποίου είχε δολοφονηθεί τον Μάιο του ’63 ο βουλευτής Γρηγόρης Λαμπράκης.
Ο Μίκης Θεοδωράκης στα επίσημα εγκαίνια των γραφείων του κινήματος στην οδό Φειδίου 18.
Οι νέοι που ανήκαν στον πολιτικό χώρο της αριστεράς συσπειρώθηκαν, εξέλεξαν ως εκπρόσωπο τον Μίκη Θεοδωράκη και διατύπωσαν ξεκάθαρα τις θέσεις τους.
Ο ιστορικός Δεκάλογος των Λαμπράκηδων επιζητούσε τα εξής:
Πρώτον: Ελλάδα ελεύθερη, ανεξάρτητη, αδέσμευτη, κυρίαρχη.
Δεύτερον: Η Παρτίδα μας φορέας ειρήνης και συνεργασίας στα Βαλκάνια.
Τρίτον: Ελλάδα χωρίς ξένες στρατιωτικές βάσεις και ταπεινωτικά στρατιωτικά σύμφωνα.
Τέταρτον: Κύπρος ελεύθερη και αδέσμευτη.
Πέμπτον: Εθνική οικονομική πολιτική.
Έκτον: Να εδραιωθεί η Δημοκρατία. Να περιοριστεί η Αυλή (το παλάτι). Να γίνουν όλοι οι πολίτες ίσοι απέναντι στον Νόμο.
Έβδομον: Να μειώσουμε τις στρατιωτικές δαπάνες.
Όγδοον: Ο κρατικός μηχανισμός στην υπηρεσία του λαού.
Ένατον: Όχι στην τρομακτική ανισότητα στην κατανομή του εθνικού πλούτου.
Δέκατον: Η νέα γενιά να διαπαιδαγωγηθεί σύμφωνα με τις πατριωτικές μας παραδόσεις και την κληρονομιά του ανθρώπινου πολιτισμού.
Οι Λαμπράκηδες δήλωναν εθνικόφρονες και πατριώτες. Για εκείνους, η αγάπη για την πατρίδα ήταν αλληλένδετη με τους αγώνες για την προάσπιση της δημοκρατίας και των συμφερόντων του λαού.
Είναι σημαντικό να λάβουμε υπόψιν ότι ανήκαν σε μία γενιά που είχε γεννηθεί στην Κατοχή και έζησε την εφηβεία στον Εμφύλιο.
Οι νέοι της δεκαετίας του ’60 ένιωθαν απογοητευμένοι και στερημένοι των δικαιωμάτων τους. Δεν έβλεπαν προοπτικές επαγγελματικής εξέλιξης και δυνατότητες μόρφωσης.
Στα Πανεπιστήμια οι επιτυχόντες ήταν ελάχιστοι και το ποσοστό αυτών που δεν τελείωναν το δημοτικό σχολείο ήταν σημαντικό για την εποχή.
Οι νεοι, αισθάνονταν καταπιεσμένοι από μία συντηρητική διακυβέρνηση που κινούταν σε νερά αυταρχισμού και πολύ συχνά σε λειτουργούσε σε καθεστώς πολιτικής ασυδοσίας. Για παράδειγμα ο νόμος 4000 περί τεντιμποϊσμού δεν προέβλεπε κούρεμα του δράστη και δημόσια διαπόμπευση. Κι όμως ο αρμόδιος υπουργός διέταξε τον αστυνομικό διευθυντή, που αντέδρασε στην εντολή, να κουρεύει τους νέους και να τους κάνει ρεζίλι. Οι δικαστές γνώριζαν ότι επρόκειτο για παρανομία άνευ προηγουμένου, αλλά δεν αντέδρασε κανείς. Αυτό ήταν το κλίμα και η πολιτική ασφυξία εν καιρώ τρομερών παθών με τις αντίπαλες παρατάξεις, να καλλιεργούν μίσος, η μία για την άλλη.
Ο Μίκης Θεοδωράκης γνωρίζει την ενθουσιώδη υποδοχή από τους νέους, όπου κι αν εμφανιστεί.
300.000 βάδισαν “στα βήματα του Λαμπράκη”
Μία από τις πιο αξιομνημόνευτες δράσεις της Δ.Ν.Λ. είναι αναμφισβήτητα η Β’ Μαραθώνιος πορεία Ειρήνης. Ένα χρόνο νωρίτερα, τον Απρίλιο του ’63, ο Γρηγόρης Λαμπράκης είχε πρωτοστατήσει στην Α’ πορεία. Από την ημέρα εκείνη προέρχεται η ιστορική λήψη του Έλληνα βουλευτή να περπατά με υψωμένο το πανό που γράφει “ΕΛΛΑΣ” και φέρει το σήμα της ειρήνης. Τοι 1963 ο Λαμπράκης βάδισε μόνος τους.
Η ιστορική φωτογραφία του Γρηγόρη Λαμπράκη.
Στις 17 Μαΐου του 1964, περίπου 300 χιλιάδες ειρηνιστές απ’ όλη την Ελλάδα, καθώς και ξένοι αντιπρόσωποι του παγκόσμιου κινήματος, “βάδισαν στα βήματα του Λαμπράκη”. Ολοκλήρωσαν την αρχαία μαραθώνια διαδρομή των 42 χιλιομέτρων και πραγματοποίησαν την μεγαλύτερη ως τότε πορεία ειρήνης που είχε γίνει ποτέ στον κόσμο.
Απόκομμα από εφημερίδα της εποχής.